قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسىنىڭ 20-بابىنىنڭ 3-تارماعىندا «قاتىگەزدىك پەن زورلىق زومبىلىققا باس ۇرۋدى ناسيحاتتاۋعا نەمەسە ۇگىتتەۋگە جول بەرىلمەيدى» دەپ تايعا تاڭبا باسقانداي انىق جازىلعان. الايدا بۇگىنگى الەۋمەتتىك جەلىلەردە جەلدەي ەسكەن اقپارات اعىنىنىنىڭ اراسىنان، تەلەارنالاردان باستاۋىش مەكتەپكە بارىپ جۇرگەن بالادان باستاپ تىزەسى بۇگىلگەن قارتقا دەيىنگىلەردىڭ كۇن سايىن كورەتىنى دە، ەستيتىنى دە، ميىنا قۇيىلاتىنى دا وسى قاتىگەزدىك.

الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى بەينەكورىنىستەردى ايتپاعانننىڭ وزىندە، كۇن سايىن كورىپ جۇرگەن تەلەارنالاردان بۇگە-شىگەسىنە دەيىن كورسەتىلەتىن قاتىگەز يەسىنىڭ ءيتتى بۋىندىرىپ ولتىرگەنى، جاسوسپىرىمدەردىڭ يتتەردى اسىپ ولتىرگەنى، جاۋىز قاساپشىنىڭ جىلقىنى اۋىر بالعامەن باسىنان ۇرىپ قۇلاتقانى، جاستاردىڭ قاسقىردىڭ بولتىرىكتەرىن ۇرىپ وتتىرگەنى سياقتى كورىنىستەردى «تاماشالاۋعا» ەڭ ءبىر قانىپەزەر ادام بولماسا ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ جۇيكەسى شىداي بەرمەيدى. ال قازىر ۋاقىتىنىڭ كوبىن تەلەديدارعا، ۇيالى تەلەفونعا ءۇڭىلىپ وتكىزەتىن بالالار وسى جاۋىزدىقتاردى بويىنا ءسىڭىرىپ وسەتىنىن بيلىك باسىنداعىلار تۇسىنبەگەنى مە، نەمەسە قازاقستان رەسپۋبليكاسى قىلمىستىق ىستەر كودەكسىنىڭ 313-بابىنداعى قاتىگەزدىك پەن زورلىق-زومبىلىقتى ناسيحاتتايتىن اقپاراتتى تاراتۋ زاڭعا قايشى ەكەنىن بىلمەگەنى مە؟

بۇگىنگى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق قيىندىقتاردان ادامداردىڭ جۇيكەسى ونسىز دا جۇقارعان كەزدە جستاردىڭ وي-ساناسىن بۇزاتىن قاتىگەزدىكتى كورسەتۋ نەندەي قاجەتتىلىكتەن تۋدى؟ ارينە، ادامنىڭ جان دۇنيەسىن تەبىرەنتەتىن، وي سالاتىن، جاستاردى قازاقى كەڭپەيىلدىلىك، باۋىرمالدىق، جەتىمدى كورسە جەبەپ جۇرەتىن مەيىرىمدىلىككە، يماندىلىققا تاربيەلەيتىن اقپارات ازىرلەۋ ءۇشىن كەشەگى دۇنيەدەن وتكەن مارقۇم بەيسەن قۇرامبەك سياقتى جومارت جۇرەكتى دارىندار قاجەت. ىزدەنىس، ەڭبەك قاجەت. ال الەۋمەتتىك جەلىدەگى بىرەۋلەر ۇيالى تەلەفونعا تۇسىرگەن بەينەكورىنىستى قويا سالىپ كورەرمەندى سىرىڭكەنىڭ لاپ ەتەن ءبىر تال شىرپىسىنداي ءدىر ەتكىزۋ ءۇشىن ەشقانداي ىزدەنىستىڭ، ويدىڭ قاجەتى جوق.

دەموكراتيا مەن ءسوز بوستاندىعىنا ەركىندىك بەرىلىپ تۇرعان قازىرگى كەزەڭدە اقپارات قۇرالدارى، الەۋمەتتىك جەلىلەر اتازاڭنىڭ 12-بابىنداعى «ادام قۇقىقتارى مەن بوستاندىعىنا كەپىلدىك بەرىلەدى» دەگەن سوزدەردى مولىنان پايدالانىپ وتىر. ال وسى باپتىڭ 5-تارماعىنداعى «ادامنىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىعىن جۇزەگە اسىرۋ قوعامدىق يماندىلىققا نۇقسان كەلتىرمەۋى ءتيىس» دەگەن تالاپتى ەسكەرمەيدى دە. بىراق زاڭ تالاپتارىن اقپارات مينيسترلىگى ەسكەرۋى ءتيىس ەمەس پە؟

جاسىراتىنى جوق، سوڭعى ۋاقىتتا سابيلەرىنەن بەزگەن قايىرىمسىز جاس انالار، اتا-اناسىن قارتتار ۇيىنە تاپسىرعان تاسباۋىر جاستار، قاريالارعا پىشاق سىلتەۋدەن قولى قالتىرامايتىن قاراقشى جىگىتتەر جايلى حابارلارعا ۇيرەنە باستاعاندايمىز. كەشە عانا جاپ-جاس زاڭ قىزمەتكەرىنىڭ جەتپىستەگى اناسىن ۇرىپ ولتىرگەنى تۋرالى حاباردان بويىم تىتىركەندى. قازاقى يماندىلىعىمىز قايدا كەتكەن؟ نە بولىپ بارامىز؟

جاستارىمىز قايىرىمسىز، ءوزىمشىل بولىپ بارا جاتقانى زامان اعىمىنىڭ اسەرىنەن بولار. بۇدان مۇلدەم قورعانۋ، وزگە كەڭىستىكتەن وقشاۋلانىپ، تۇمشالانىپ الۋ قيىن ەكەنى دە تۇسىنىكتى. بىراق اقپارات قۇرالى ەل مۇددەسىنە، ۇلتتىق يدەولوگياعا قىزمەت ەتىپ، شەت جۇرتتىڭ قازاققا جات ناسيحات ىقپالىنان ۇرپاقتى قورعاۋ ءۇشىن پايدالانىلۋى كەرەك ەمەس پە؟ 

مارات ەرمۇقانوۆ 

Abai.kz