سەنات سايلاۋى. وسى سايلاۋ كەرەك پە ءوزى؟..
2020 جىلى 12 تامىزدا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتى دەپۋتاتتارىنىڭ سايلاۋى وتەدى. سايلاۋ وتكىزۋ تۋرالى قاۋلىعا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ قول قويدى.
سەنات – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قوس پالاتادان قۇرالعان پارلامەنتىنىڭ جوعارعى پالاتاسى. 49 دەپۋتاتتان تۇرادى. سەنات دەپۋتاتتارى ءتيىستى وبلىستىڭ، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالانىڭ جانە رەسپۋبليكا استاناسىنىڭ بارلىق وكىلدى ورگاندارى دەپۋتاتتارىنىڭ بىرلەسكەن وتىرىسىندا ءار وبلىستان، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالادان جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسىنان ەكi ادامنان سايلانادى.
سايلانعان سەنات دەپۋتاتتارىنىڭ جارتىسى ءاربiر ءۇش جىل سايىن قايتا سايلانادى. سەناتتىڭ ون بەس دەپۋتاتىن رەسپۋبليكا پرەزيدەنتi تاعايىندايدى. دەپۋتاتتارىنىڭ وكiلەتتiك مەرزiمi - 6 جىل.
2017 جىلعى 28 ماۋسىمدا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىنا سايكەس سەنات دەپۋتاتتارىنىڭ سايلاۋى ءوتتى.
2011 جىلى سايلانعان سەنات دەپۋتاتتارىنىڭ وكىلەتتىكتەرى 2017 جىلى سايلانعان دەپۋتاتتاردىڭ تىركەلۋىنە بايلانىستى توقتاتىلدى. ال بيىل تامىزدا سايلاناتىن دەپۋتاتتار 2014 جىلى سايلانعان سەنات دەپۋتاتتارىنىڭ ورنىن باسادى.
جوعارىدا سەناتتا 49 دەپۋتات بار دەدىك. ەندى سولاردىڭ ەسىم-سويىن ەستەرىڭىزگە ءبىر سالا كەتەيىك:
ماۋلەن اشىمباەۆ
49 جاستا. سەنات توراعاسى. ءار جىلدارى «نۇر وتان» پارتياسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى، پرەزيدەنتتىڭ كومەكشىسى، ءپا باسشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى قىزمەتتەرىن اتقارعان.
بەكتاس بەكنازاروۆ
64 جاسقا تولادى. سەنات توراعاسىنىڭ ورىنباسارى. ءار جىلدارى قر جوعارعى سوتىنىڭ توراعاسى، جوعارعى سوت كەڭەسىنىڭ توراعاسى قىزمەتىن اتقارعان. 2014 جىلدان بەرى سەناتتا.
اسقار شاكىروۆ
64 جاستا. سەنات توراعاسىنىڭ ورىنباسارى. ءار جىلدارى بىرنەشە مەملەكەتتە ەلشى، سەنىمدى ۋاكىل بولدى. سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى، قر قارجى مينيسترلىگىنىڭ كەدەن كوميتەتىنىڭ توراعاسى، قازاقستانداعى ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل قىزمەتتەرىن اتقارعان. 2017 جىلدان بەرى سەناتتا.
ۆلاديمير ۆولكوۆ
65 جاسقا تولدى. ءار جىلدارى ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىندا، پرەزيدەنت اكىمشىلىگىندە، سەناتتا قىزمەت اتقارعان. 2017 جىلدان بەرى سەناتتا.
ولگا پەرەپەچينا
53-كە تولادى. سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا قارجى سالاسىندا جۇمىس ىستەگەن. 2014 جىلدان بەرى سەناتتا.
مۇحتار قۇل-مۇحاممەد
بيىل 60-تا. بىرنەشە مارتە پرەزيدەنتتىڭ كەڭەسشىسى بولدى. پرەزيدەنت اكىمشىلىگىندە قىزمەتتە بولدى. مادەنيەت مينيسترلىگىن باسقاردى. قىزىلوردا وبلىسىندا اكىم بولدى. سەناتقا ەڭ سوڭعى رەت 2018 جىلى تاعايىندالعان.
سەرىك جاقسىبەكوۆ
64 جاستا. «تسەسنا» كورپوراتسياسى» اق توراعاسى، ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى بولىپ قىزمەت ىستەگەن. استانانىڭ بۇرىنعى اكىمى ادىلبەك جاقسىبەكوۆتىڭ ءىنىسى.
مۇرات باقتيارۇلى
ەندى از كۇندە 62 جاسقا تولادى. قىزىلوردا وبلىسى اكىمىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى. 2011 جىلدان بەرى سەناتتا.
ءالي بەكتاەۆ
58-دە. «اۋىل» پارتياسىنىڭ توراعاسى. 2014 جىلدان بەرى سەناتتا.
داۋرەن ادىلبەكوۆ
64-تە. اقمولا وبلىسى اكىمىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى. 2017 جىلدان بەرى سەناتتا.
راشيت اكىموۆ
66-دا. اقمولا وبلىسى اكىمىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى. 2014 جىلدان بەرى سەناتتا.
سەرىك بەكتۇرعانوۆ
63-تە. قوستاناي وبلىسى اكىمىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى.
ەربولات مۇقاەۆ
59-عا تولادى. بقو اكىمىنىڭ اپپاراتىن باسقارعان. 2008 جىلدان بەرى سەناتتا.
تولەۋبەك مۇقاشەۆ
70-تە. الماتى قالاسىنان سايلانعان سەنات دەپۋتاتى.
قاناتبەك سافينوۆ
58-دە. قر ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىندە جاۋاپتى حاتشى بولعان. «قازمۇنايگازدا» ديرەكتور، «سامرۇق-قازىنادا» باسقارۋشى ديرەكتور بولعان.
ساۋلە ايتپاەۆا
60-تا. قر باس پروكۋراتۋراسىندا جاۋاپتى قىزمەتتەر اتقارعان.
رىسقالي ابدىكەروۆ
61-دە. قاراعاندى وبلىسى اكىمىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى.
نۇرلان بەكنازاروۆ
56-دا. 1999 جىلدان باستاپ شىمكەنت قالالىق ماسليحاتىندا دەپۋتات بولعان. 2018 جىلدان بەرى سەناتتا.
ميحايل بورتنيك
60-تا. ماڭعىستاۋ وبلىسى اكىمىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى. 2008 جىلدان بەرى سەناتتا.
عۇمار دۇيسەمباەۆ
64-كە تولادى. اتىراۋ وبلىسى اكىمىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسارى. 2017 جىلدان بەرى سەناتتا.
بەكمىرزا ەلامانوۆ
70-تە. قىزىلوردا وبلىسىنىڭ اكىمدىگىندە قىزمەت ەتكەن. وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى بولعان. قىزىلوردا وبلىسىنان سايلانعان سەنات دەپۋتاتى.
سارسەنباي ەڭسەگەنوۆ
57-دە. اتىراۋ وبلىسىنىڭ قۇرمانعازى، جىلىوي، قىزىلقوعا اۋداندارىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى.
سەرگەي ەرشوۆ
60-تا. قاراعاندى وبلىسىنان سايلانعان سەنات دەپۋتاتى.
مۇراتباي جولداسباەۆ
63-تە. جامبىل وبلىسى اكىمىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى. 2014 جىلدان بەرى جامبىل وبلىسىنىڭ اتىنان سەناتتا وتىر.
مۇحتار جۇماعازيەۆ
64-تە. اقتقوبە وبلىسى اكىمىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى. 2017 جىلعى 28 ماۋسىمدا اقتوبە وبلىسىنان سايلاندى.
باقىتجان جۇماعۇلوۆ
67-دە. بۇرىنعى ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى.
نۇرتورە ءجۇسىپ
59-دا. «ايقىن» گازەتىنىڭ بۇرىنعى باس رەداكتورى.
ماناپ كوبەنوۆ
63-تە. پاۆلودار وبلىسىنان سايلانعان سەنات دەپۋتاتى.
ايگۇل قاپباروۆا
45-كە تولادى. سەنات دەپۋتاتى بولىپ شىمكەنت قالاسىنان سايلانعان.
قايرات قوجامجاروۆ
55-تە. قازاقستاننىڭ بۇرىنعى باس پروكۋرورى. 2019 جىلى ن.نازارباەۆتىڭ جارلىعىمەن سەنات دەپۋتاتى بولىپ تاعايىندالعان.
ءالىمجان قۇرتاەۆ
62-گە تولادى. بۇرىنعى وقو-دان سايلانعان سەنات دەپۋتاتى.
نۇرلان قىلىشباەۆ
49-دا. الماتى وبلىسى، ەسكەلدى اۋدانىنىڭ بۇرىنعى اكىمى. 2016 جىلدان بەرى سەناتتا.
اندرەي لۋكين
59-عا تولادى. قر باس پروكۋرورىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى. بىلتىردان بەرى سەنات دەپۋتاتى.
ەدىل مامىتبەكوۆ
56-عا تولادى. قر پرەزيدەنتى اكىمشىلىگى ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، قر يندۋستريا جانە ساۋدا ۆيتسە-ءمينيسترى قىزمەتتەرىن اتقاردى.
دۇيسەنعازى مۋسين
63-كە تولادى. شقو اكىمىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى. 2017 جىلدان بەرى سەنات دەپۋتاتى.
تالعات مۇساباەۆ
69-دا. بۇرىنعى عارىشكەر. 2017 جىلدان بەرى سەنات دەپۋتاتى.
اڭسار مۇساحانوۆ
بيىل 54-تە. الماتى وبىلىسىنىڭ بۇرىنعى اكىمى. 2014 جىلدان بەرى سەناتتا.
دينار نوكەتاەۆا
56-دا. الماتىداعى قازاق مەملەكەتتىك قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ بۇرىنعى رەكتورى. 2017 جىلدان بەرى سەناتتا.
ءابدالى نۇراليەۆ
61-دە. جامبىل وبلىسى اكىمىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى. سەنات دەپۋتاتى بولىپ جامبىل وبلىسىنان سايلانعان.
جەڭىس نۇرعاليەۆ
58-دە. قوستاناي وبلىسى اكىمىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى. 2010 جىلدان بەرى سەناتتا.
دانا نۇرجىگىت
48-گە تولادى. جۋرناليست. 2019 جىلدان بەرى سەنات دەپۋتاتى.
نۇرجان نۇرسيپاتوۆ
63-تە. قر ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ قۇرمەتتى قىزمەتكەرى. سەنات دەپۋتاتى بولىپ پاۆلودار وبلىسىنان سايلانعان.
سەرگەي پلوتنيكوۆ
60-قا تولادى. شقو اكىمىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى. 2008 جىلدان بەرى سەناتتا.
ەرىك سۇلتانوۆ
64-تە. سقو-نىڭ بۇرىنعى اكىمى. 2017 جىلدان بەرى سەناتتا.
ءلاززات سۇلەيمەن
59-دا. قازاقستاننىڭ ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ مۇشەسى.
مارات تاعىموۆ
68-دە. اقتوبە وبىلىسى اكىمىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى. اقتوبە وبلىسىنان سايلانعان قازاقستان سەنات دەپۋتاتى.
ناريمان توراعاليەۆ
56-عا تولادى. بقو اكىمىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى. سەنات دەپۋتاتى بولىپ باتىس قازاقستان وبلىسىنان سايلانعان.
باقتىباي شەلپەكوۆ
شىلدەدە 61-گە كەلەدى. ماڭعىستاۋ وبلىسىنان سايلانعان.
ءتۇيىن. جوعارىدا بۇل جولعىلار 2014 جىلعى سەناتور اتانعانداردىڭ ورنىن باسادى دەدىك. سول، 2014 جىلعى سايلاۋدى ءبىر ەسكە تۇسىرەيىكشى. قازاقستاننىڭ ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى سول جولى: «سەنات 75 پايىزعا جاڭاردى»، - دەپ سويلەگەن. جوعارىدا ءبىز قازىرگى سەنات قۇرامىن جاريالادىق. وزدەرىڭىز كورگەندەي، 2008 جىلدان بەرى ءبىر ورىندا تاپجىلماي وتىرعاندار دا جوق ەمەس.
2017 جىلى ءبىز «سەناتتىڭ اتىن «قاريالار كەڭەسى» دەپ وزگەرتۋ كەرەك»، - دەدىك. ويتكەنى، سەنات ءسوزى – لاتىنشا senatus, senex — كارى، قاريا سوزىنەن شىققان. بۇل جەردە سەنات دەپۋتاتتارىنىڭ ورتاشا جاس مولشەرىنە دە توقتالا كەتكەن ءجون. سەناتورلاردىڭ الدى 70-تەن اسقان. دەنى 60-تى القىمداعان اتالار.
سول جىلى، 2017 جىلى قازاقستانعا سەناتتىڭ كەرەگى جوق دەگەن دە سوزدەر ايتىلدى. سەنات – پرەزيدەنت پەن ءماجىلىستىڭ ورتاسىنداعى كوپىر ىسپەتتى عانا ءرول اتقارىپ تۇر. كەرەك دەسەڭىز، قازاقستانداعى زاڭ قابىلداۋ پروتسەسسىنە كەدەرگى كەلتىرەتىن كەزدەرى دە كوپ دەدىك.
«بۇل جەردە ەسكەرە كەتەتىن تاعى ءبىر ءجايت – سەنات قانداي ەلدەرگە كەرەك؟ كوبىنەسە فەدەرالدى نەمەسە كوپ شتاتتى مەملەكەتگە! كەڭەس وكىمەتى كەزىندەگىدەي ءار ايماقتان وكىل بولۋى ءۇشىن عانا كەرەك!
ال بىزدە سەنات دەپۋتاتتارىنىڭ باسىم بولىگىن پرەزيدەنتتىڭ ءوزى تاعايىندايدى. قوس پالاتانى بىردەي ۇستاپ وتىراتىنداي ءبىز فەدەرالدى مەملەكەت ەمەسپىز عوي...». بۇل ساياساتتانۋشى دوس كوشىمنىڭ سول كەزدە ايتقان ءسوزى. ءالى دە وزەكتى!
ماقۇل. ءبىز ايتتى ەكەن دەپ، سەناتتى تارقاتىپ جىبەرە سالايىن دەپ تۇرعان اقوردا كانە؟!. سەناتتىڭ ءوزى ساۋالدا تۇرعاندا، سەنات سايلاۋىنىڭ قاجەتى قانشا دەيمىز، جانە. اقىرى، ونىڭ ۇشتەن ءبىرىن پرەزيدەنت جەكە تاعايىندايدى ەكەن، ەندەشە سابىلىپ سايلاۋ وتكىزۋدىڭ كەرەگى بار ما؟ تالقىلايىق...
Abai.kz