ەاەو زەينەتاقىسى. وداق ساياسيلانىپ بارادى
كۇنى كەشە پرەزيدەنت توقاەۆ «ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ ەڭبەككەرلەرىن زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋ تۋرالى كەلىسىمدى راتيفيكاتسيالاۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىنا قول قويدى.
اتالعان زاڭعا سايكەس ەندى قازاقستاندىقتار ەاەو-عا مۇشە مەملەكەتتەردەن زەينەتاقى الۋىنا بولادى. ياعني، اتالعان كەلىسىمنىڭ ماقساتى:
- ەاەو-عا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ اۋماعىندا جۇمىس ىستەگەن ازاماتقا سول ەلدىڭ جۇمىسشى ازاماتتارىمەن بىردەي زەينەتاقى قۇقىقتارىن قالىپتاستىرۋ، ساقتاۋ جانە جۇزەگە اسىرۋ;
- جۇمىسشىلاردىڭ زەينەتاقىلارىن تاعايىنداۋعا جانە اكەتۋگە بايلانىستى ماسەلەلەردى شەشۋ;
- ەاەو-عا مۇشە مەملەكەتتەر اراسىنداعى زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋ جونىندەگى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ.
«سونىمەن قاتار، ەاەو-عا مۇشە ءار مەملەكەت ءوزىنىڭ اۋماعىندا جۇمىس ءوتىلى (زەينەتاقى جارنالارىن تولەۋ) كەزەڭدەرىنە سايكەس زەينەتاقى تاعايىندايدى، سونداي-اق حالىقارالىق شارتتاردىڭ نورمالارىن ەسكەرە وتىرىپ، ءوزىنىڭ ۇلتتىق زاڭناماسىنا سايكەس زەينەتاقى الۋ قۇقىعىن انىقتايدى جانە ونىڭ مولشەرىن ەسەپتەيدى.
بۇل زاڭ تۇرعىلىقتى مەملەكەتتىڭ اۋماعىندا زەينەتاقى الۋ قۇقىعىن قامتاماسىز ەتەدى جانە تاعايىندالعان زەينەتاقىنى زەينەتكەرلەردىڭ ءوز ەلىنە اۋدارۋدى قاراستىرادى. ياعني، زاڭ ەاەو ەلدەرىندەگى ەڭبەك ميگرانتتارىن قازاقستاننىڭ بىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورىنا جارنا اۋدارۋعا جانە زەينەتكەرلىك جاسقا جەتكەندە تولەمدەردى الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەپ جازىلعان تۇسىنىكتەمەدە.
ەاەو-عا مۇشە ەلدەردە ءارتۇرلى زەينەتاقى جۇيەلەرى جۇمىس ىستەيدى.
«مىسالى، بەلارۋس رەسپۋبليكاسىندا جيناقتاۋ جۇيەسى جوق. قازاقستان، رەسەي، ارمەنيادا جيناقتاۋ جۇيەسى ءار ءتۇرلى. سونىمەن قاتار زەينەتاقى جۇيەسىن قارجىلاندىرۋ مەن زەينەتاقى قورلارىن ءبولۋ تاسىلدەرىنىڭ ايىرماشىلىعى بار. ولار قۇرىلىمدىق جاعىنان زەينەتكە شىعۋ جاسى، مولشەرى، ەڭبەك ءوتىلى، زەينەتاقى جارنالارىنىڭ دەرەك كوزى جانە باسقا پارامەترلەر. زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋ قۇقىعى تەك ەڭبەك قىزمەتىمەن اينالىساتىن ءتىرى ازاماتتارعا عانا بەرىلەدى», - دەپ ءتۇسىندىردى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى ءبىرجان نۇرىمبەتوۆ.
سونداي-اق ول اتالعان كەلىسىمدى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن مۇشە مەملەكەتتەردىڭ قۇزىرلى ورگاندارى ءوزارا بىرىگىپ جۇمىس ىستەۋ ءتارتىبىن قاراستىراتىنىن ايتتى.
«ءاربىر مەملەكەت ءوزىنىڭ ۇلتتىق زاڭناماسىنا سايكەس ءوزىنىڭ زەينەتاقىسىن تولەيتىن بولادى. دەمەك، قازاقستاندا جانە قىرعىزستاندا وسى ساناتتاعى ازاماتتار ءۇشىن زەينەتاقى جۇيەسىنە مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارى تولەنبەيدى. ءبىزدىڭ تاراپتان وسى كەلىسىمدى جۇزەگە اسىراتىن ۋاكىلەتتى ورگان بىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورى. اتالعان كەلىسىمدى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن مۇشە مەملەكەتتەردىڭ قۇزىرلى ورگاندارى بەكىتىلەدى جانە ولار ءوزارا بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋ ءتارتىبىن قاراستىرادى», - دەيدى مينيستر نۇرىمبەتوۆ.
اتالعان اقپارات جاريالانعاننان كەيىن جەلى قولدانۋشىلارى مەن قوعام بەلسەندىلەرى بۇل - ەاەو-نى ساياسايلاندىرۋ پروتسەسسى دەپ باعالادى. سونىڭ ءبىرى ساياساتشى اسحات قاسەنعالي:
- ءوستىپ ءجۇرىپ ءتۇبى كسرو-عا اينالىپ كەتپەسەك بولدى. ورتاق عىلىمي جوبالار، ەندى زەينەتاقى الۋعا بولاتىن زاڭ، ءتۇرلى ءبىلىم مەن مەديتسيناعا قاتىستى ورتاق جوبالار كوبەيۋ ۇستىندە. ارينە، ەكىجاقتى بولسا جاقسى عوي، بىراق كوبىندە بىرجاقتى. رەسەيلىك ۇستانىممەن جاسالۋدا. مۇنداي قادامداردىڭ بارلىعى دا «ورتاق ساۋدا كەڭىستىگىندە ادامدارعا قولايلى جاعداي جاساۋ» دەپ اتالعانىمەن، ساياسيلانىپ بارا جاتقان وداقتىڭ ءتۇبى نەگە اپارارىن ارقايسىمىزدىڭ ىشكى سۇمىرايىمىز سەزىپ وتىر عوي. ساۋداڭدى جاسا، بولدى. ساياسيلاندىرما! ال ەڭ دۇرىسى، بۇل وداقتان شىعۋ، - دەيدى.
Abai.kz