وسى ناۋرىزدىڭ باستالۋى قر ۇعا اكادەميگى ومىربەك ارىسلانۇلى جولداسبەكوۆتىڭ 90 جىلدىعىمەن ۇيلەسىپ وتىر. اسىل ۇستاز ەلىنە، حالقىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى ەرەكشە تۇلعا ەدى. الىسقا بارماي-اق، قازاقتىڭ رۋحاني، ماڭدايالدى جوعارعى وقۋ ورنى - ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-ءدىڭ سول 80-ءشى جىلدارداعى ەرەكشە سەرپىلىس جاساۋىنا تەر توككەندىگىن ايتسا دا جەتىپ جاتىر. اسىرەسە قازاق جاستارىن عىلىمعا باۋلۋىن جانە ولاردىڭ الەۋمەتتىك جاعدايلارىنىڭ ەڭ ۇلكەن ءتۇيىنى - پاتەر جاعدايىن شەشىپ بەرۋىن بۇگىنگى اعا بۋىن عالىمدار بىلەدى.

86-جىلعى قازاققا تۋعان قاسىرەتتىڭ ءبىر شەتى ومىربەك اعانى دا شايقالتىپ وتكەنىن بىلەمىز. مىسالى، سول كەزەڭدەردە ماسكەۋ تەرگەۋشىلەرى اعانىڭ ءىسىن قازبالاپ، تۇرمەگە قاماۋ ماقساتتارىنىڭ ناتيجەسىز بولعانىنان: «وسىنداي «كازگۋگراد» تۇرعىزىپ، ەڭ بولماعاندا ءبىر «داچا» سالىپ الماۋى مۇمكىن ەمەس»، دەپ قۇرىلىس جاساعان مەكەمىنىڭ قۇرىلىس ماتەريالدارىن تاسىعان جۇرگىزۋشىلەرگە دەيىن تەرگەگەن ەكەن.

سونىمەن قاتار، كازۇۋ-ءدىڭ پاتەرلى بولعان جاس عالىم-وقىتۋشىلارىن دا تەرگەۋ الاڭىنا شاقىرىپ، «پاتەردى قالاي الدىڭ، قانشا اقشا بەردىڭ»، دەگەندەي ارانداتۋشى، قۇيتىرقى سۇراقتارمەن تەرگەۋ جۇرگىزگەن. سوندا ءبىر جاس مامان: «مەن ماسكەۋدە اسپيرانتۋرادا وقۋدا بولاتىنمىن. ماسكەۋدە جۇرسەم دە مەنىڭ كەزەگىم كەلىپ، ماعان پاتەر بەرىلگەندىگى اعانىڭ اقتىعى ەمەي نە»، دەگەن. مىنە اسىل اعانىڭ وسىنداي تازالىعى مەن حالقىنا دەگەن ماحابباتى ەلدىڭ جۇرەگىندە ماڭگى بولارى انىق.

وسى ورايدا، اعانىڭ وڭتۇستىكتە ءماجىلىس دەپۋتاتتىعىنا ۇمىتكەر رەتىندەگى كەزدەسۋلەر بارىسىندا قاراپايىم ەل ىشىندەگى ويلارى مەن پىكىرلەرى، ەلدىڭ اماناتىنا دەگەن جاۋاپكەرشىگى مەن دۇنيەگە جاڭا كەلگەن نارەستەگە ءوز ەسىمىن بەرۋى جانە ەكى جىل وتكەن سوڭ شىمكەنتتەن ءجۇز سەكسەن شاقىرىمداعى بالا ومىربەككە سالەم بەرۋ كورىنىستەرىنەن تۇيگەن ويلارىمدى ورتاعا سالسام دەيمىن.

تامىز ايى بولسا كەرەك، اعا جەڭگەيمەن وڭتۇستىككە كەلدى. تەمىر جول ۆوكزالىندا تۇرىپ، ماعان: «ەسىڭدە مە، بالا ومىربەك ەكى جاسقا كەلىپ قالدى عوي. سوعان سالەم جاساپ كىرمەيمىز بە... ەندى وسىعان قوسا پەدالدى ماشينا الساق»، دەدى. ول كەزدە ۆوكزالدان اعانى كۇتىپ الۋشىلاردىڭ ىشىندە وبلىس، قالا، جوو باسشىلارى دا بولدى. سول كەزدەگى وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى ومىرزاق شوكەەۆ اعانى قوناقاسىنا شاقىردى. اعا: «اينالايىن ومىرزاق، كوڭىلىڭە راحمەت. مەنى تولەبيلىك، قازىعۇرتتىق، سارىاعاشتىق اقساقالدار كۇتىپ وتىر، سوسىن ومىربەك دەگەن بالاعا، سارىاعاش اۋدانىنداعى جىلعا دەگەن اۋىلعا دا ءوتىپ، سالەم بەرىپ شىعۋىم كەرەك»، دەپ جاۋاپ قايتارعان.  سويتىپ ءبىز، ۆوكزالدان تىكەلەي جولعا شىعىپ كەتتىك...

سول جوسپارلانعان ءىس-شارالاردى اتقارىپ ومىربەك اعا الماتىعا جول تارتىپ كەتتى. سونداعى ەل اماناتتارىنىڭ ىشىندەگى سالماقتىسى دا، شەشىلۋى مۇمكىندىگى دە شەكتەۋلىسى دە - قازىعۇرتتىقتاردىڭ اماناتى ەدى. ول - ورتالىق اۋرۋحانانى ءبىتىرىپ بەرۋ بولاتىن. مۇنداعى، ۇكىمەت قاۋلىسىمەن شەكتەلگەن اماناتتىڭ باستىسى، ول كەڭەس زامانىندا باستالىپ، توقتاپ قالعان قازىعۇرت اۋدانىنىڭ ورتالىق اۋرۋحاناسىنىڭ قۇرىلىسى بولاتىن. ول كەزدە ۇكىمەت تاراپىنان بىتپەگەن قۇرىلىس نىساندارىنا، بيۋدجەتتىڭ تاپشىلىعىنا وراي قارجى بولىنبەۋ تۋرالى قاۋلىسى شىققان.

مىنە، وسى ماسەلەمەن ومىربەك اعا سول كەزدەگى ۇكىمەت باسشىسى اكەجان قاجىگەلديننىڭ قابىلداۋىندا بولعان. سوندا ۇكىمەت توراعاسى اعانىڭ قۇجاتىنا قولىن قويىپ، ومىربەك اعاعا الماتى قالاسىنىڭ جەكەشەلەندىرۋ نىساندارى ءتىزىمىن  ۇسىنا وتىرىپ: «اعا، تاڭداۋ جاساساڭىز. مەنەن سىزگە سىيلىق بولسىن»، دەپ ىڭعاي بىلدىرسە كەرەك... سوندا ومىربەك ارىسلانۇلى: «نيەتىڭە راحمەت، اكەجان! ماعان مۇنداي دۇنيە، بايلىق قاجەت ەمەس. مەنىڭ بايلىعىم - ول بالا شاعام، نەمەرەلەرىم، عىلىمداعى ەڭبەكتەرىم، شاكىرتتەرىم»، دەپ جاۋاپتاپتى. اعانىڭ بۇل قادامىنا دايىن بولماعان ۇكىمەت باسشىسى ومىربەك اعادان ءوزى قول قويعان قازىعۇرت اۋرۋحاناسىننىڭ قۇجاتتارىن قايتارىپ بەرۋىن سۇراپ، الدىن قويعان ۆيزاسىن قايتا وزگەرتىپ، «ۋ. شۋكەەۆۋ ي ا. پاۆلوۆۋ، يسپولنيت ي دولوجيت»، دەپ مورلەپتى.

مىنە، وسى كورىنىستەردىڭ ءوزى، ەكى جاسار بالاعا الماتىدان قورجىنىن ارقالاپ، شىمكەنت قالاسىنان الشاقتاعى، سارىاعاشتىڭ شالعايىنداعى جىلعا اۋىلىنا ءوتۋى مەن ەل اماناتىن ماڭساپ پەن ۇكىمەت شەشىمىنەن جوعارى قويۋ ۇلىلىق ەمەس پە؟..

تالجان پەردەشۇلى رايمبەرديەۆ,

تەحنيكا عىلىمدارى دوكتورى، پروفەسسور،

ا. قۋاتبەكوۆ اتىنداعى حالىقتار دوستىعى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عىلىم جانە  يننوۆاتسيا جۇمىستارى پرورەكتورى

Abai.kz