جەر زاڭىن تالقىلاعاندا تۋىندايتىن ماسەلەلەر
بۇگىنگى جازبامدا «شەتەلدىكتەرگە جانە شەتەلدىك زاڭدى تۇلعالارعا اۋىل شارۋاشىلىعى جەرلەرىن ساتۋعا، جالعا بەرۋگە تىيىم سالىنادى» دەگەن زاڭ قابىلدانعان كۇننىڭ وزىندە، شەتەلدىكتەردىڭ بۇل زاڭدى ايلانىپ ءوتىپ قر-نىڭ اش جەرلەرىن يەلەنۋىنە مۇمكىندىك بەرەتىن قانداي جولدارى بارىنا توقتالماقپىن.
پرەزيدەنتىمىز 25-ءشى اقپان كۇنى ۇلتتىق سەنىم كەڭەسىنىڭ كەزەكتى وتىرىسىندا «...شەتەلدىكتەرگە جانە شەتەلدىك زاڭدى تۇلعالارعا اۋىل شارۋاشىلىعى جەرلەرىن ساتۋعا، جالعا بەرۋگە زاڭ جۇزىندە ءبىرجولا تىيىم سالۋدى تاپسىرامىن»، دەگەن بولاتىن.
وسىعان وراي «پرەزيدەنتتىڭ جەر تۋرالى جارلىعى بىزگە نە بەرەدى؟» دەگەن تاقىرىپپەن ءوز ويىممەن ءبولىسىپ، پرەزيدەنتىمىزدىڭ وسى تاپسىرماسىنىڭ قانشالىقتى قۇندىلىعىنا جان-جاقتى باعا بەرگەنمىن.
الداعى وسى ماسەلەگە بايلانىستى قۇرىلاتىن «جەر كوميسسياسى» نۇكتەسىن قويۋى كەرەك بولاتىن بىرنەشە ماسەلەلەر بار.
ءبىرىنشى ماسەلە:
شەتەلدىك ازامات قر-نىڭ ازاماتتىعىن العان جاعدايدا، بىزدەرمەن تەڭ قۇقىلى بولىپ شىعا كەلمەيدى مە؟
ا) جەرىمىزدى يەمدەنگىسى كەلگەن شەتەلدىك ازاماتتىڭ وسىنداي «جوسپارىنان» قورعايتىن قانداي زاڭىمىز بار؟
ب) قر-نىڭ ازاماتتىعىن العان شەتەلدىكتەر ءۇشىن قر-نىڭ اش جەرلەرىن جەكەگە نەمەسە جالعا الۋىنا تىيىم سالاتىن زاڭ قابىلداساق، حالقارالىق زاڭدارعا قايشى كەلمەيدى مە؟
حالقارالىق زاڭدارمەن قايشىلىعى بولعان جاعدايدا نە ىستەۋگە بولادى؟
گ) ەگەر دە، وسىنداي زاڭ قابىلداساق، وتانىمىزعا ورالىپ جاتقان قانداستارىمىزعا اسەرى قالاي بولماق؟ ولار دا قر-نىڭ ازاماتتىعىن الىپ جاتقان شەتەل ازاماتتارى ەمەس پە؟ بۇل جاعدايدا قايتپەك كەرەك؟ بۇلاي ءبىز قانداستاردىڭ ءبىزدىڭ ەلدەگى قۇقىعىن شەكتەپ قويمايمىز با؟
ەكىنشى ماسەلە:
شەتەلدىككە تۇرمىسقا شىققان (نەمەسە كەرىسىنشە) ازاماتتارىمىزدىڭ اش جەرلەرىن يەمدەنۋ قۇقىعى قالاي رەتتەلمەك؟
ا) وسىنداي جاعدايدا شەتەل ازاماتى ءوزىنىڭ جۇبايى ارقىلى اش جەرلەرىن يەمدەنىپ وتىرماسىنا كىم كەپىل؟
ب) وسىنداي جاعدايدان اش جەرلەرىمىزدى قورعاپ قالار قانداي زاڭدارىمىز بار؟ جوق بولسا، وسى ماسەلەگە بايلانىستى قانداي زاڭ قابىلداۋىمىز كەرەك؟
گ) ەگەر دە، «شەتەلدىككە تۇرمىسقا شىققان قر-نىڭ اش جەرلەرىن ساتىپ نەمەسە جالعا الۋىنا تىيىم سالىنادى» دەگەن زاڭ قابىلداساق، وندا، قر-نىڭ ازاماتتارىنىڭ دا قۇقىعىن شەكتەپ قويمايمىز با؟ بۇل ماسەلەنى قالاي رەتتەمەكپىز؟
ءۇشىنشى ماسەلە:
قوس ازاماتتىعى بار قر-نىڭ ازاماتتارىنىڭ اش جەرلەرىن يەمدەنۋگە مۇمكىندىكتەرى قانداي؟ قالاي قاراساق تا، بۇلار دا قر-نىڭ ازاماتتارى. سوندىقتان، بۇل ماسەلە قالاي شەشىلگەنى دۇرىس؟
مىنە ازاماتتار! وسىنداي ويلاناتىن ماسەلەلەر بار. ەرتەڭ اش جەرلەرىنە قاتىستى زاڭدارعا وزگەرىستەر ەنگىزەردە تۋىندايتىن سۇراقتاردىڭ تەك ءبىر بولىگىن عانا جاريالاپ وتىرمىن.
ءبىز تامىز ايىنا دەيىن اش جەرلەرىن پايدالانۋعا بايلانىستى وسىنداي كۇردەلى ماسەلەلەردىڭ نۇكتەسىن قويۋىمىز كەرەك. ال، وسىنداي كۇردەلى سۇراقتار مەن ماسەلەلەردى كوشەدە ءجۇرىپ بوس ۇرانمەن شەشەمىز دەۋ قانشالىقتى مۇمكىن دۇنيە؟!
مەنىڭ ويىمشا مۇنداي سۇراقتاردى «جەر كومميسياسى» قۇرىلماي، قۇرامىنا ساۋاتتى ماماندار مەن ادال قوعام مۇشەلەرىن ەندىرمەي، اش جەرلەرىن شەتەلدىكتەردىڭ يەمدەنۋىنە مۇمكىندىك بەرەتىن زاڭداردىڭ «جىرتىق-تەسىگىن» بىتەپ شىعۋ مۇمكىن ەمەس.
سوندىقتان، اعايىن-باۋىرلار! ايقاي-شۋمەن كەلەتىن جەرگە كەلدىك. بۇدان بىلايعى جەردە تەك ساۋاتتى قيمىلعا كوشۋىمىز كەرەك قوسار ويىڭىز بولسا پىكىر قالدىرىڭىزدار!
رۋستەم اشەتاەۆ
Abai.kz
