«الاش ايناسىنىڭ» 5 مامىر كۇنگى سانىندا («اقىن زيراتىندا مال جايىلىپ ءجۇر»، №67) الاش اقىنى ءسابيت دونەنتاەۆتىڭ سەمەيدەگى زيراتى وسى كۇنى كۇلتوبەگە اينالىپ بارا جاتقانى جايلى ماسەلە قوزعالعان بولاتىن.
بۇدان سەمەي قالاسى باسشىلىعى گازەت وقىمايدى، نەمەسە وقىسا دا «كورمەس تۇيەنى دە كورمەستىڭ» كەيپىن تانىتۋدا دەپ وي تۇيۋگە بولار ەدى. اقىننىڭ زيراتى مەن ەسكەرتكىشى سول اپاتتى جاعدايدا تۇرعانى تۇرعان. بيىل سەمەيلىكتەر ءسابيت دونەنتاەۆتىڭ 115 جىلدىعىن قىركۇيەك ايىندا اتاپ وتەتىنگە ۇقسايدى. «ۇقسايدى» دەيتىنىمىز، سونىڭ نىشانى ەڭ الدىمەن اقىن زيراتىن رەتكە كەلتىرۋدەن باستالۋ كەرەك ەدى عوي. الايدا سەلت ەتكەن شەنەۋنىكتى، ەلپ ەتكەن ەلدى كورمەدىك. قايتا سەمەي قالالىق مادەنيەت جانە تىلدەردى دامىتۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى قۇسميليا نۇرقاسىم اقىن زيراتى جوندەلمەي-اق تويلاۋعا بولاتىنىن ايتىپ وتىر.
وسىندايدا سەمەيلىكتەر ءسىرا، ءبىر كەزدە ءسابيت دونەنتاەۆ اتىنا كوشە اتىن بەرگەنگە توقمەيىلسىپ ءجۇر مە دەگەن وي قىلاڭ بەرەدى. قالالىق مادەنيەت جانە تىلدەردى دامىتۋ ءبولىمىنىڭ سەكتور مەڭگەرۋشىسى زاكيا قونىسباەۆانىڭ ايتۋىنشا، سەمەيدە ءسابيت دونەنتاەۆ اتىنا كوشە 1964 جىلى 18-جەلتوقساندا بەرىلىپتى. وكىنىشتىسى سول، بۇگىنگى زيالى قاۋىم وكىلدەرى دە، شەنەۋنىكتەر دە ول كوشەنىڭ قاي اۋداندا ورنالاسقانىنان بەيحابار بولىپ شىقتى.

«الاش ايناسىنىڭ» 5 مامىر كۇنگى سانىندا («اقىن زيراتىندا مال جايىلىپ ءجۇر»، №67) الاش اقىنى ءسابيت دونەنتاەۆتىڭ سەمەيدەگى زيراتى وسى كۇنى كۇلتوبەگە اينالىپ بارا جاتقانى جايلى ماسەلە قوزعالعان بولاتىن.
بۇدان سەمەي قالاسى باسشىلىعى گازەت وقىمايدى، نەمەسە وقىسا دا «كورمەس تۇيەنى دە كورمەستىڭ» كەيپىن تانىتۋدا دەپ وي تۇيۋگە بولار ەدى. اقىننىڭ زيراتى مەن ەسكەرتكىشى سول اپاتتى جاعدايدا تۇرعانى تۇرعان. بيىل سەمەيلىكتەر ءسابيت دونەنتاەۆتىڭ 115 جىلدىعىن قىركۇيەك ايىندا اتاپ وتەتىنگە ۇقسايدى. «ۇقسايدى» دەيتىنىمىز، سونىڭ نىشانى ەڭ الدىمەن اقىن زيراتىن رەتكە كەلتىرۋدەن باستالۋ كەرەك ەدى عوي. الايدا سەلت ەتكەن شەنەۋنىكتى، ەلپ ەتكەن ەلدى كورمەدىك. قايتا سەمەي قالالىق مادەنيەت جانە تىلدەردى دامىتۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى قۇسميليا نۇرقاسىم اقىن زيراتى جوندەلمەي-اق تويلاۋعا بولاتىنىن ايتىپ وتىر.
وسىندايدا سەمەيلىكتەر ءسىرا، ءبىر كەزدە ءسابيت دونەنتاەۆ اتىنا كوشە اتىن بەرگەنگە توقمەيىلسىپ ءجۇر مە دەگەن وي قىلاڭ بەرەدى. قالالىق مادەنيەت جانە تىلدەردى دامىتۋ ءبولىمىنىڭ سەكتور مەڭگەرۋشىسى زاكيا قونىسباەۆانىڭ ايتۋىنشا، سەمەيدە ءسابيت دونەنتاەۆ اتىنا كوشە 1964 جىلى 18-جەلتوقساندا بەرىلىپتى. وكىنىشتىسى سول، بۇگىنگى زيالى قاۋىم وكىلدەرى دە، شەنەۋنىكتەر دە ول كوشەنىڭ قاي اۋداندا ورنالاسقانىنان بەيحابار بولىپ شىقتى.
ال اقىن زيراتى شىعىس پوسەلكەسىنەن شىعا بەرىستە ورنالاسقان. ول جەرگە جەتۋ دە ءبىر قيامەت. مازارعا اپاراتىن جولدىڭ بويى قازىر كۇلتوبە. زيراتتىڭ اينالاسىنا توگىلگەن قاپ-قاپ كوقىسقا يت-قۇس ابدەن ءۇيىر بولىپ العان. اقىن زيراتى قۇلاۋدىڭ از الدىندا تۇرعان جەر ءۇيدىڭ ىرگەسىندە تۇر. بۇل كۇندەردىڭ كۇنى قۇددى ءسابيت اقىن دۇنيەدە بولماعانداي، ونىڭ دا ءۇيىن كۇل باساتىندىعىن اڭداتسا كەرەك. سوندا سەمەيلىكتەر ءسابيت اقىننىڭ 115 جىلدىعىن نە بەتىمەن تويلاعالى ءجۇر دەگەن ساۋال ءوز-وزىنەن تۋىندايدى. ەڭ قۇرىعاندا زيرات باسىن جوندەۋگە جاراماعان سوڭ بۇل تويدان قانداي وي تۇيۋگە بولادى؟
مۇرات سۇلتانبەكوۆ، جازۋشى:
- شىنى كەرەك، تۇرعىنداردىڭ كوبى  بۇل كىسىنىڭ زيراتىن بىلاي قويعاندا، ءوزىن دە بىلمەي جاتادى. ءوزىم كەيدە زيرات ورتاسىمەن ءوتىپ بارا جاتقان ادامداردىڭ اقىن باسىنا بۇرىلىپ، قۇران باعىشتاعانىن كورگەندە كادىمگى جاس بالاداي قۋانامىن. ال اقىننىڭ تۋىستارى جايىنا كەلسەك، ول كىسىنىڭ ەت جاقىندارى پاۆلودار جاقتا شىعار. سەمەيدە تۋىستارى بارىن ەستىمەدىم.
ايگەرىم ايۋپوۆا، تۇرعىن:
- ءبىزدىڭ ءۇي ءسابيت اعامىزدىڭ مازارىمەن قاتارلاسا ورنالاسقان. تۇنگى ۋاقىتتا بۇزاقىلار كەلىپ، زيراتتىڭ تەمىر قورشاۋلارىن، ورناتىلعان جارتى ايدى، ءتىپتى كىرپىشتەردى دە بۇزىپ جىمقىرىپ كەتەدى. ءتىپتى وسى زيراتتىڭ ورتاسىندا بىرنەشە رەت مال باققان ادامدار ءجۇردى. سودان بىردەن ۋچاسكەلىك پوليتسياعا حابار بەردىم. كەيىننەن عانا تىيىلدى. ونىڭ ۇستىنە مولا ماڭىندا ءتىلسىز جاۋ تالاي رەت ورىن الدى. بۇل جەردى بۇزاقىلاردىڭ ورنى دەسە دە بولادى. ءۇيىمىز ەسكى، التى بالام بار. ءبارى كامەلەتكە دە تولماعان. ءوزىمىز «شىقپا، جانىم، شىقپامەن» وتىرمىز...
قۇسميليا نۇرقاسىم، سەمەي قالالىق مادەنيەت جانە تىلدەردى دامىتۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى:
- ءبىز ءسابيت دونەنتاەۆتىڭ 115 جىلدىعىن قىركۇيەك ايىندا قالا دەڭگەيىندە اتاپ وتەمىز. ءسابيت دونەنتاەۆتىڭ كەيىنگى مەرەيتويى رەسپۋبليكا كولەمىندە وتەتىن شىعار دەپ ويلايمىن. ولجاس سۇلەيمەنوۆ باسىنا قۇران وقىپ كەتكەننەن كەيىن اسىعىس، اپىل-عۇپىل باسى كوتەرىلگەن. بىزدە ۇمىتىلىپ كەتكەن كەمپىرباي-ناركەمپىربايدىڭ زيراتى قازىرگى ەت كومبيناتىنىڭ استىندا قالعان. ونىڭ ورنى دا جوق. ونداي وقيعالار قازاقتىڭ تاعدىرىندا كوپ. وسى سياقتى ادامداردىڭ زيراتىن قايتا جاڭعىرتۋ - ۋاقىت ەنشىسىندە. ءبارى ءبىر كۇندە جاسالمايدى. ءبىز كۇزدە، قىركۇيەك ايىندا ادەبي كەش وتكىزەمىز. ال باسىن جاڭارتۋعا بولمايدى. ول جوسپاردا دا جوق. ويتكەنى قاراجات تاپشى.

الەم ءمادي، سەمەي
"الاش ايناسى" گازەتى 3 شىلدە 2009 جىل