30 ماۋسىم كۇنى رەسەيدە ءپۋتيننىڭ ءداستۇرلى نەگىزدەگى حالىقپەن تىكەلەي ەفيرى ءوتتى. پۋتين حالىقتان تۇسكەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەردى. «بارلىعى دا شىنايى سۇراقتار ءارى ناقتى جاۋاپتار بولدى»، - دەپ حابارلادى رەسەي باق-تارى.

18 مارتە حالىقپەن تىكەلەي ەفير وتكىزگەن پۋتين بارىنشا تولىمدى جاۋاپ بەرۋگە تىرىستى. تىكەلەي ەفيردى وتكىزۋگە ارنالعان ارنايى «ماسكەۋ پۋتينگە» اتتى قوسىمشا دا جاسالعان. ونى سوڭعى مالىمەت بويىنشا 650 مىڭ ادام جۇكتەپ العان. الايدا سۇراقتاردىڭ باسىم بولىگى جاڭاشىلدىققا قاراماستان تىكەلەي قوڭىراۋ شالۋ جانە SMS حابارلاماسىن جىبەرۋ ارقىلى ىسكە استى.

ارينە، العاشقى ساۋال پاندەمياعا قاتىستى بولدى. كوپشىلىك «رەسەيدە جاپپاي لوكداۋن بولا ما» دەگەن سۇراقتى بىلگىسى كەلدى. پۋتين رەسەيدەگى كوپتەگەن ايماقتاردىڭ كارانتيندىك شارالاردى كۇشەيتىپ جاتۋى ءدال وسى لوكداۋندى بولدىرماۋ ءۇشىن ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سونىمەن قاتار، ول ۆاكتسينا الۋعا شاقىرىپ، 23 ملن رەسەيلىك ۆاكتسينا الىپ ۇلگەرگەنىن، ءوزى دە «سپۋتنيك» ۆاكتسيناسىن سالدىرعانىن اقپارات رەتىندە جەتكىزدى. ول ۆاكتسينا ماسەلەسىندە باتىستى دا تۇيرەپ الۋدى ۇمىتپادى.

«كورىپ تۇرعانىمىزداي بىزدە ءبارى دە كەرەمەت، قۇدايعا شۇكىر ەلىمىزدە «AstraZeneca» مەن «Pfizer» ۆاكتسينالارىن الىپ، قايعىلى جاعدايلار بولعانداي فاكتىلەر تىركەلمەدى»، - دەدى ول. ول ۆاكتسينا العان ۆيدەوسىن نەگە جاريالاماعانىن دا ءتۇسىندىردى.

«ونىڭ نە قاجەتى بار. ۆاكتسينانى مىسالى قولعا ەمەس، باسقا جەرگە سالسا، ونى دا كورسەتۋ قاجەت بولار ما ەدى»، - دەپ قىسقا قايىردى پۋتين.

پۋتين ۋكراينا پرەزيدەنتى زەلەنسكيمەن كەزدەسۋگە قاتىستى ساۋالعا دا جاۋاپ بەردى.

«ۋكراينا نەگە بىزگە دوس ەمەس ەلدەردىڭ تىزىمىنە كىرمەيدى؟ ويتكەنى مەنىڭ ويىمشا ۋكراين حالقى بىزگە جاۋ حالىق ەمەس. مەن بۇل جايلى تالاي ايتقام، تاعى دا قايتالايىن: مەنىڭ ويىمشا ورىستار مەن ۋكرايندار ءتىپتى ءبىر حالىق.

ال زەلەنسكيمەن كەزدەسۋگە قاتىستى ايتار بولسام، ءوز ەلىن سىرتتان باسقارۋعا بەرىپ قويعان اداممەن كەزدەسۋدىڭ قاجەتتىلىگى قانشا؟ ۋكرايناعا قاتىستى ماڭىزدى سۇراقتار كيەۆتە ەمەس، ۆاشينگتوندا، كەي جاعدايدا بەرلين مەن پاريجدە شەشىلەدى. سوندىقتان نە جايلى سويلەسۋگە بولادى؟ الايدا مەن كەزدەسۋدەن باس تارتپايمىن، باستىسى نە جايلى سويلەسەتىنىمىزدى انىقتاپ الۋ»، - دەدى ول.

«قىرىم جاعالاۋىندا ۇلىبريتانيا كەمەسىن اتقىلاپ، باتىرىپ جىبەرسەك، الەم ءۇشىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس الدىندا تۇرماس پا ەدى» دەگەن ساۋال قويىلدى. ءپۋتيننىڭ جاۋابى بىلاي بولدى:

«بىرىنشىدەن بۇل ارانداتۋ بولدى. ولار ءبىزدى ارانداتتى جانە ولاردىڭ بۇل ارەكەتى قىرىمدىقتاردىڭ تاڭداۋىنا قۇرمەتسىزدىك. ەكىنشىدەن ءبىز ول كەمەنى باتىرىپ جىبەرسەك تە، الەم ءۇشىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس الدىندا تۇرماس ەدى. ويتكەنى ولار بۇل سوعىستا جەڭىمپاز بولىپ شىقپاسىن تۇسىنەدى. بۇل وتە ماڭىزدى دۇنيە»، - دەدى پۋتين.

وسىلايشا ول ءوز حالقىن رەسەيدىڭ اسا قۋاتتى اسكەرى بار دەگەن تۇجىرىمعا تاعى دا ءبىر سەندىرىپ قويدى. بۇل جاۋابى سىرتقى اۋديتورياعا ەمەس، ىشكى اۋديتورياعا نەگىزدەلگەنى بايقالىپ-اق تۇر.

«رەسەيگە اقش سانكتسيا سالماق، بايدەنمەن وندا نە ءۇشىن كەزدەستىڭىز» دەگەن دە سۇراق قويىلدى.

«رەسەيگە قانداي سانكتسيا سالسا دا، قالاي قورقىتسا دا, رەسەي دامۋ ۇستىندە. رەسەيدىڭ ەكونوميكاسى ءوسىپ، قورعانىس سالاسى وتە قۋاتتى دەڭگەيگە جەتتى، كوپتەگەن سالا بويىنشا ءبىز الەم ەلدەرىن ارتتا قالدىردىق، ءتىپتى اقش-تىڭ ءوزىن دە كەي سالادا وزىپ كەتتىك»، - دەپ ءبىر حالقىنىڭ كوڭىلىن كوتەرىپ قويدى.

ارينە، رەسەيدىڭ اقش-قا قارسى قوياتىن نە ەكونوميكالىق، نە ساياسي، نە اسكەري قۇرالدارى از. «رىچاگتارى» جەتكىلىكسىز. سوندىقتان دا ول «سانكتسيا ءبىزدى كەرىسىنشە قۋاتتى ەتۋدە» دەگەن ريتوريكانى ءار جەرگە تىقپالاۋدا.

ءپۋتيننىڭ تىكەلەي ەفيرى ايتارلىقتاي جاڭالىققا تولى بولدى دەي المايمىز. سول بۇرىنعى ءان. «مىقتىمىز، قۋاتتىمىز»، «تيىسكەننىڭ تىرسەگىن قيامىز»، «ءوسىپ جاتىرمىز، ءونىپ جاتىرمىز»، دەيدى. ءبىر قىزىعى ءپۋتيننىڭ تىكەلەي ەفيرىنە حاكەرلىك شابۋىلدار دا كوپ جاسالىپ، بايلانىس ءۇزىلىپ كەتكەن ساتتەر دە كوپ بولدى. ول تۋرالى جۇرگىزۋشىلەر دە ءار مينۋت سايىن «بايلانىس ناشار بولىپ تۇر» دەۋمەن قايتالاپ وتىردى.

ءپۋتيننىڭ تىكەلەي ەفيرىنەن كەيىن، نۇرسۇلتان نازارباەۆ پەن ءۆلاديميردىڭ ماسكەۋدە كەزدەسۋى باستالدى. بۇل ءبىر كۇتپەگەن جايت دەسەك تە بولادى. ەكى جىل بويى پاندەميالىق شەكتەۋلەرگە بايلانىستى بارلىق شارالار، ءتىپتى ەاەس وتىرىستارى دا ونلاين فورماتتا ۇيىمداستىرلىپ كەلگەن ەدى. ال «ماسكەۋدە ۆيرۋس ورشىگەن ساتتە ەلباسى كرەملگە نە ءۇشىن باردى» دەگەن سۇراق ءار ادامنىڭ باسىندا قىلت ەتكەنى انىق. كەزدەسۋدىڭ تولىق فورماتى جاريالانعان جوق. جاريالانعان قىسقا ۆيدەولارعا قاراپ، كەزدەسۋ كوبىنە كەڭەس الماسۋ نەگىزىندە وتكەنىن اڭعارۋعا بولادى.

اسحات قاسەنعالي

Abai.kz