ناشار ويىندى ناشار دەيىك اعايىن!
ناشار ويىندى ناشار دەيىك اعايىن!
بىزدە، اسىرەسە كينودا "تەاتر", "تەاترالنو" دەگەن ءبىر ۇعىم بار. تازا پارازيت ءسوز. ويتكەنى بۇل ءسوزدى قانشا پارادوكس بولسا دا اكتەر ناشار ويناعاندا ايتادى. ياعني ناشار ويىننىڭ بالاماسى تەاتر. تازا پارادوكس!
بۇكىل ويىن اتاۋلى وسى تەاتردان باستالدى ەمەس پە؟!جانە تەاتر قاشان پايدا بولدى، كينو قاشان شىقتى. اراسى جەر مەن كوك. سالىستىرا ايتساق تەاتر كينونىڭ جەتى اتاسىن بىلاي قويىپ جەتپىس جەتى اتاسى شامالاس. وسى ءسوزدى كىم ايتسا دا مەيلى ماعان قاتتى اسەر ەتەدى. جىنىم كەلەدى. مەيلى ول رەجيسسەر بولسىن، باسقا بولسىن ايتەۋىر وسى ءسوزدى ايتقان ادامنىڭ ينتەلەكتىنە كۇدىكپەن قارايمىن. ءوزىم دە كينو الاڭىندا وسى ءسوزدىڭ ايتىلعانىنا بارىنشا قارسىلىق تانىتىپ جۇرەم. ايتقىزبايمىن. ايتقان ادامعا جۇيكەم ءجۇن بوپ تۇرسا دا اسىقپاي تۇسىندىرۋگە تىرىسام. كۇنى كەشە ءبىر كينو ءجايلى، ياعني سول كينوداعى العاشقى ەپيزود ءجايلى ءبىر ادامدار وسى ءسوزدى پايدالانىپتى. سوزبە ءسوز ايتساق بىلاي;
... " باستاپقى ءۇش مينۋتىنداعى پارتيا باسشىلارىنىڭ ديالوگىن كورىپ، تەاتردا وتىرعانداي اسەر الدىق. ءتىپتى، ساحنادا دا اكتەرلەر شىنايى ويناۋعا تىرىسادى. كينونىڭ باستى كەمشىلىگى وسى - اكتەرلەردىڭ جاساندى سويلەۋى، جاساندى ويناۋى. سەزىمدى وتكەرۋ جوق" دەيدى.
ەندى تەاتر دەگەننىڭ ناشار ويىننىڭ بالاماسى قالاي بولىپ جۇرگەنىن ءسال تارقاتا كەتسەم.
تەاتردا ءسال كوتەرىڭكى وينايتىنى راس. سەبەپ بىرەۋ عانا. ومىردەگىدەي مۇرنىڭنىڭ استىنان مىڭگىر ەتە قالساڭ ول الدىڭعى قاتارعا دا جەتپەۋى مۇمكىن. ال كەز-كەلگەن تەاتر زالىنىڭ قاتارى كەم دەگەندە 20 دان اسادى. ال كەيبىر ۇلكەن تەاترلاردا 40 تان اسا قاتار، 600 دەن 1000 عا دەيىن ورىندىقتار بولادى. وسىنشاما ۇلكەن زالداردا سەن قالاساڭ دا قالاماساڭ دا ءسوز ەستىرتۋ ءۇشىن، ءسوز جەتۋى ءۇشىن داۋىستىڭ ۇشۋىن قاداعالاپ ءسال كوتەرىڭكى سويلەيسىڭ. سەبەبى سپەكتاكلدە ءسوز جەتپەسە بولدى، قۇرىعانىڭ. باسقاسىنىڭ ءبارى زايا. مۇنى تەاترالدار "پوسىل" دەيدى.
ەندى ساحنا ساڭلاقتارى بولعان ءبىزدىڭ كوريفەيلەردى ياعني سوناااۋ قاللەكيلەردەن باستاپ، ولاردىڭ زاڭدى مۇراگەرلەرى كەشەگى ءانۋار مولدابەكوۆ، ءاسانالى ءاشىموۆتاردى، ودان بەرگى تۇڭعىشباي جامانقۇلوۆ، دوسحان جولجاقسىنوۆتاردى قالاي ناشار وينادى، ياعني تەاترالنو وينادى دەپ ايتا الاسىڭ. ولاردىڭ كينوداعى قانشاما وبرازدارىن ءجىتى باقىلاپ كورىڭىزدەرشى. مىسالى قاللەكي ويناعان كينوداعى اباي، اسەكەڭنىڭ چادياروۆى، بەكەجانى، ءانۋار اعانىڭ شەگەسى، وتەلمەگەن پارىزداعى اكە وبرازى، قان مەن تەردەگى ەلامانى، سول كينوداعى تۇقاڭ ويناعان تاڭىربەرگەن وبرازى، دوسكەمنىڭ ءحاميتى. ايتا بەرسەڭ جەتەدى. مىنە وسى وبرازداردىڭ بارلىعى تازا تەاترالنو وينالعان ياعني شىنايى وينالعان رولدەر. كەز كەلگەن پاراساتتى اكتەردان سۇراساڭىز ايتادى وسىنى. مىسالى قىز جىبەكتەگى كاۋكەن اعامىز جاساعان بازاربايدىڭ، كەنەنباي اتامىز جاساعان حان وبرازدارى شە؟! تازا كەسەك جاسالعان تەاترالدى بەينەلەر. ءتىپتى العاشقى كينومىز امانگەلدىدەگى ەلۋباي ومىرزاقوۆتىڭ امانگەلدىسى شە؟؟
وسىلاردىڭ ءبارى سوندا ناشار ويىنعا جاتا ما؟
جووق! اتاماڭىز!!!
ءبىز اۋەلى دەسەڭ قازىرگى كينودا سوڭعى تەحنولوگيالىق مۇمكىندىكتەردى پايدالانعاننىڭ وزىندە بۇرىڭعى كوريفەيلەردىڭ ويىنىنا جەتە الماي قارا باسىپ ءجۇر ەمەسپىز بە. ءدال وسىلاي الەمدىك كينو-شەدەۆرلەردەن دە مىسال كەلتىرە كەتەيىن. مارلون براندونىڭ دون كارلەونەسى، ەنتوني حوپكينستىڭ ادام جەگىش لەكتورى، دجەك نيكولسوننىڭ پرولەتايا ناد گنەزدوم كۋكۋشكيدەگى باستى وبرازى، مەل گيبسوننىڭ پاتريوتى، حرابروە سەردتسەسى، راسسەل كروۋدىڭ گلادياتورداعى ماكسيمۋسى، ميككي رۋرك، برەد پيتت، دەنزەل ۆاشينگتون، ۋيلل سميتتەردىڭ جاساعان وبرازدارى تازا تەاترالنىي وبرازدار. ويىن تازا تەاتر. دالەل كەرەك پە؟
مارحابات! يۋتۋبتان حرابروە سەردتسەنى اشىپ، ۋوللەستى ءوز جاقىنى، رىتساردىڭ ساتىپ كەتىپ، ەكەۋىنىڭ جەكپە-جەكتەن كەيىنگى ساحناسىن، نەمەسە پاتريوتتاعى بالاسى قولىندا ولەتىن ساحنانى كورىڭىزدەرشى. تازا ويىن. شىنايى تەاترالنو وينالعان عالامات ءسات. ال-پاچينونىڭ ادۆوكات دياۆولاسىنان باستاپ باستاپ ءبارىن قاراڭىز، روبەرت
دە-نيرونىڭ كەز-كەلگەن ويىنى. لەوناردو دي-كاپريونىڭ ۋولت ستريتتەگى قاسقىرى شە؟ ويبوي-وۋ دجوني دەپپتىڭ دجەك ۆوروبەيى شە؟
وسىلاي مىڭداعان مىسال كەلتىرۋگە بولادى. جانە وسىلاردىڭ بارلىعى دەرلىك وسكار العاندار. ياعني ا كاتەگورياداعى اكتەرلار. ال ب كاتەگورياداعى بريۋسس ۋيلليس، تراۆولتا، ستاللونە، شۆارتسەنەگگەر، ۆان داممدار نەگە وسكار المايدى؟ سەبەبى ويىن جوق. بىزدەر مىنە وسى گوليۆۋدتتىڭ ب كاتەگورياسىنداعى اكتەرلارى بوپ بارامىز. ال ودان جوعارى ويناۋعا شەبەرلىك جەتپەيدى، نە دۇرىس ويناۋدى تالاپ ەتۋگە رەجيسسەردىڭ ورەسى جەتپەيدى. سەبەبى ول تەاتردى كورمەگەن. شىنايى وبراز جاساۋدى كورمەگەن سوقىر رەجيسسەر. ال ايتىڭىزدارشى ماعان، بىزدەگى قاي كينورەجيسسەر تەاترعا بارىپ ءجۇر؟ بۇرىن ساتىبالدى اعامىز اندا-ساندا بارىپ تۇرۋشى ەدى. ال قازىر كىمىڭ بار؟؟ جەكە ءوزىم تەاترعا بارىپ جۇرگەن كينوگەردى كورمەپپىن. ال شىنايى ويىن ول تەاتردا. تەك ول كوزگە ونشا كورىنبەيدى. سەبەبى تەاتردا كرۋپنىي پلان جوق. باياعى اقسۋيەكتەر تەاترعا نە ءۇشىن دۇربىمەن كەلدى دەپ ويلايسىزدار؟ سوقىر بولعاننان دەيسىزدەر مە؟ قاتتى قاتەلەسەسىزدەر. ول كەزدەگى وتكىر كوزبەن قازىرگى سمارتفون جالماپ جانارى تايعان كوزدى سالىستىرماڭىز. ولار ەڭ شەشۋشى ساتتەردە اكتەر ويىنىن كرۋپنىي پلانمەن كورۋ ءۇشىن دۇربىمەن وتىرعان. بىلمەسەڭىزدەر ءبىلىپ جۇرىڭىزدەر. الىسقا بارماي اق نۇركەن دوستىڭ ابايىن انىقتاپ دۇربىمەن كەلىپ كورىڭىزشى. نەمەسە قۋاندىق وينايتىن ءماجنۇننىڭ اكەسىنىڭ وبرازى. ساحنادا وتىرىپ ەگىلگەندە جانىنان جاقىن قاراساڭ جۇرەگىڭدى قارس ايىرادى. مىنە سول ويىن. شىناي جاس. وكسىك. وكىنىش. ىشتەن شىققان جالىن مەن ءورت. ال سولاي ويناي باستاساڭ ورەسى تار رەجيسسەر تەاتر دەپ شاتىپ جاتسا وعان كىم كىنالى. رەجيسسەردى قويىپ وسى ءسوزدى كەز كەلگەن ادام ايتاتىندى شىعاردى. ەش بايىبىنا بارمايدى. ووووۋ الدىمەن تەاترعا كەلىپ شىنايى ويىن مەن ناشار ويىندى اجىراتۋدى ۇيرەن. ياعني تالعامىڭدى تۇزە. سوسىن ايت. ايتپەسە قانشاما ادامعا ءسوز كەلتىرەسىڭ. شىنايى ويننىڭ ورداسى بولعان، ويىن اتاۋلىنى شىعارعان قادىرلى تەاتر دەگەن ءسوزدى ناشار ويىننىڭ بالاماسى قىلما. ناشار ويىندى ناشار دەپ ءوز اتى-جونىمەن ايتايىق اعايىن.
راس تەاتردا عانا ويناپ ۇيرەنىپ قالعان كەيبىر اكتەرلار كامەرا الدىندا العاشقىدا ءسال پوسىلمەن سويلەپ ءبىر قالىپقا كەلە الماي جاتادى. ونداي اكتەر حاس شەبەر بولسا ءبىر-ەكى دۋبلدەن كەيىن ويىنىن تۇزەپ الادى. ال تۇزەي الماسا وندا ول ۋجە شتامپقا ۇرىنعان اكتەر. نەمەسە ناشار اكتەر. ال بۇلاردى اجىراتۋعا تالعام كەرەك ەكەن. ال تالعام قالاي تۇزەلەدى؟ ول باسقا اڭگىمە.
قورىتا ايتار بولسام اكتەردىڭ دا اكتەرى بار. مىسالى مولدابەكوۆتىڭ قاي كينودا ناشار ويناعانىن كوردىڭىزدەر؟ تەاتردا ءتىپتى سۇمدىق ويناعان ول كىسى. سول سەكىلدى تەاتردا قاتىرىپ رول ويناماعان ادام كينودا دا بىردەڭە جارىتادى دەگەنگە ءوز باسىم سەنبەيمىن. وعان مىڭ مىسال كەلتىرۋگە بولادى. ءبىر مىسالدى ءوز باسىمنان كەلتىرە كەتەيىن. بيىل كوكتەمدە گوك-3 كە ءتۇستىم. رەجيسسەرى وتە ءبىلىمدى، ورەلى جىگىت ەكەن. تەاتر اكتەرى ويىننىڭ بىرنەشە نۇسقاسىن ۇسىنادى، تەكستتى تەز سىڭىرەدى، جانە شىنايى وينايدى. تەك تىزگىندەي بىلسەڭ بولدى دەگەن باعاسىن بەردى. ال تەك كينوعا تۇسەتىن اكتەردى جەتەكتەيسىڭ دەدى. مىنە باعا. ول جەردە قاتىردىم دەپ ايتا المايمىن. بىراق رەجيسسەردىڭ بەرگەن باعاسى اناۋ. تاعى ءبىر مىسال. د دەگەن اعا دوسىم كەلىنشەگى ەكەۋى تەاترعا كەلەدى. ەرتەسى ءبىر كينونىڭ تۇساۋكەسەرىندە تاعى توقايلاستىق. سول كينودان كەيىن جەڭەشەم: "تەاتردان كەيىن كينوعا كەلۋدىڭ كەرەگى جوق ەكەن عوي" دەدى.
ارينە ناشار كينونى ايتىپ جاتقانى عوي. بىراق ءسوزى ءسوز!حوووش.
ءومىر بويى بوق جەپ جۇرگەنگە جۇگەرى بەرسەڭ قۇسىپ جىبەرۋى مۇمكىن. جۇگەرىنىڭ ءدامىن تاتىپ، وعان ۇيرەنىپ، باسقا دا ءتىل ۇيىرەر عالاماتتاردى كورگەن سوڭ عانا بوقتىڭ بوق ەكەنىن بىلۋگە بولاتىن سەكىلدى تالعامدى تارازىلاۋ ءۇشىن كوپ ويىندى كورۋ كەرەك. تالعامدى شىڭداۋ كەرەك. تالعامىڭ شىڭدالىپ، كەز كەلگەن ويىننىڭ ءباسىن انىقتايتىن كوكىرەك كوزىڭ اشىلعاندا سوزدىك قورىڭنان تەاترالنو دەگەن ءپارازيتتىڭ ءتۇسىپ قالعانىن ءوزىڭ دە بايقاماي قالاسىڭ. سەنبەسەڭ سوندا ماعان كەل. تياناقسىز ءسوز ايتپا. ەڭ باستىسى تالعامسىز بولما.
ءتامات-ءتامام!
ءسوز باسىندا بىزدە دەپ نەگە باستادىم؟
بىزدە وسى ءسوزدى كەلسىن كەلمەسىن قىستىرا بەرەتىندەر كوبەيىپ تۇر.
تەاترالنو ويناتپايتىن رەجيسسەردىڭ دە ءفيلمىن كوردىك. نە ءنار جوق نە ءسول جوق. ەڭ باستىسى جان جوق. جان جوق جەردەن باسقاسىن ىزدەۋدىڭ ءوزى ابەستىك بولار.
نارتاي ساۋدانبەكۇلى
Abai.kz