الماتى وبلىسىنىڭ تاستىبۇلاق اۋىلىندا جاسىل-جەلەكتىڭ وتالىپ جاتقاندىعى تۋرالى كۇبىر-سىبىر بۇعان دەيىن دە ۇلكەن اڭگىمەنىڭ وزەگىنە اينالعان ەدى. وسى ماسەلە تابيعات جاناشىرلارى تاراپىنان تاعى دا كوتەرىلىپ، ەندى سول ماڭداعى بالالار اۋرۋحاناسىنىڭ تاقىرعا وتىرماۋى تالاپ ەتىلىپ جاتىر. داۋلى ماسەلەنىڭ باسى-قاسىندا جۇرگەن ىنتالى توپتىڭ باسشىسى مۇرات داداباەۆتىڭ اۋرۋحانا ماڭىنداعى مازاسىز تىرشىلىكتى توقتاتۋ جانە جاسىل ايماقتى اتالعان مەكەمە قاراماعىنا بەرۋ عانا ورماندى القاپتى وتالۋدان ساقتايدى دەگەن پىكىردە.

الماتى وبلىسىنىڭ تاستىبۇلاق اۋىلىندا جاسىل-جەلەكتىڭ وتالىپ جاتقاندىعى تۋرالى كۇبىر-سىبىر بۇعان دەيىن دە ۇلكەن اڭگىمەنىڭ وزەگىنە اينالعان ەدى. وسى ماسەلە تابيعات جاناشىرلارى تاراپىنان تاعى دا كوتەرىلىپ، ەندى سول ماڭداعى بالالار اۋرۋحاناسىنىڭ تاقىرعا وتىرماۋى تالاپ ەتىلىپ جاتىر. داۋلى ماسەلەنىڭ باسى-قاسىندا جۇرگەن ىنتالى توپتىڭ باسشىسى مۇرات داداباەۆتىڭ اۋرۋحانا ماڭىنداعى مازاسىز تىرشىلىكتى توقتاتۋ جانە جاسىل ايماقتى اتالعان مەكەمە قاراماعىنا بەرۋ عانا ورماندى القاپتى وتالۋدان ساقتايدى دەگەن پىكىردە.
راس، قالا ماڭىنداعى قالىڭ اعاشتىڭ قاراپايىم جۇرتتان ەمەس، قالتاسى قالىڭ بايلاردان زارداپ شەككەنىنە ءبىراز جىل بولدى. ورتالىقتاعى ۇيلەرىن جالعا بەرىپ، توعاي اراسىندا تازا اۋادا ءومىر سۇرگىسى كەلگەن بايشىكەشتەردىڭ بالتا ۇستاپ، ورمان وتاعاندارىنا ەشكىم تاڭعالمايدى. ونداعان جاسىل-جەلەكتى باۋداي تۇسىرسە دە ورنىنا ءبىر شىبىق شانشىمايتىن دوكەيلەر قازىر حان سارايىنداي كوتتەدجدەردە تۇرىپ جاتىر. سولاردىڭ ءبىرازى – رەسپۋبليكالىق كلينيكالىق بالالار اۋرۋحاناسىنىڭ ماڭىندا. كوڭىلدەرى جارىمجان ۇل-قىزدار كەلەشەكتە تورعايدىڭ ءۇنىن، شەگىرتكەنىڭ شىرىلىن ەستىمەسە، كوك قۋالاعان كوبەلەكتى، الاقانىڭا سالىپ ايالايتىن قىزىل قوڭىزدى دا كورمەۋى مۇمكىن. – بۇل اعاشتار اۋرۋحاناعا كورىك بەرىپ قانا قويماي، بالالاردىڭ ءبىر مەزگىل تازا اۋا جۇتۋىنا سەبەپشى ەدى. وسى ماڭدا كەزىندە قۇرىلىس سالۋدىڭ وزىنە زور ءمان بەرىلگەن. جاقىن ماڭداعى دارىگەرلەرگە ارناپ سالىنعان ۇيلەر ولار ءۇشىن جۇمىسقا جاقىن ءارى ويناپ جۇرگەن بالالارعا ءبىر مەزگىل قاراپ قويۋعا دا مۇمكىندىك بەرەتىن، – دەيدى مارات داداباەۆ.
«يەسىز جاتقان جاسىل-جەلەك – حالىقتىكى» دەپ ەسەپتەيتىن تابيعات جاناشىرلارى قالىڭ اعاشتىڭ قادىرىن كەتىرمەۋدىڭ امالدارىن تەز ارادا قاراستىرۋدى ۇسىنىپ وتىر. بۇلاي بولماعان جاعدايدا، اۋرۋحانادا ەم الىپ جاتقان ۇلاندار كەلەشەكتە كولەڭكەدە ويناۋ باقىتىنان دا ايىرىلىپ قالۋى مۇمكىن.
ءبىر قىزىعى، توعايدىڭ توز-توزىن شىعارعان ازاماتتاردىڭ اتى-ءجونى بەلگىلى. تابيعات جاناشىرلارىنا قۇزىرلى ورىندار بەرگەن رۇقسات قاعازدارىن كورسەتۋدەن جالتارعان جاندايشاپتار قازىرگى قارقىندارىنان تايمايتىندىقتارىن بايقاتىپ وتىر. ال قۇرىلىس نىساندارى قوجايىندارىنىڭ ءبىرى تاتيانا جمۋدوۆا جۇرت كوزىنە تۇسۋدەن نەگە قاشىپ جۇرگەنى بەلگىسىز.
تاستىبۇلاقتى تالقانداۋعا قارسى بولىپ جۇرگەن جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ ءبىرى جايساڭبەك تابانباەۆ ايماقتاعى تال-داراقتاردىڭ جەتپىس-سەكسەن جىلدىق تاريحى بارىن ايتادى. ال كوشەتتەردىڭ كوگەرىپ، سايالى باققا اينالۋى ءۇشىن 5-10 جىل قاجەت. وندا دا جاس وسكىنگە كۇتىم بولسا عانا...
وسىعان دەيىن يت باسىپ كورمەگەن جەردە جەمىس-جيدەك اعاشتارى دا جايقالىپ وسكەن. امال قانشا، ولاردىڭ دا ءبىرازى بالتا ۇستاعان باتىرلاردىڭ قۇربانىنا اينالدى. بولاشاقتى ويلاعان ازاماتتاردىڭ اششى ءۇنى ءالى كۇنگە قاراساي اۋدانىنداعى قۇزىرلى ورىنداردى ەلەڭ ەتكىزبەپتى. ىنتالى توپ مۇشەلەرىنىڭ سوزىنە قاراعاندا، ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ ءبىرىنشى توقسانىندا داۋعا اينالعان جەردى ماقساتتى پايدالانۋعا قاتىستى وزگەرىستەر بولىپ، مۇندا ەندىگى جەردە جەكە تۇرعىن ۇيلەر سالۋعا رۇقسات بەرىلمەكشى. سوعان بايلانىستى ەكى گەكتار جەر سەگىز سوتىققا ءبولىنىپ، ساتۋ باستالعان.
جەرگىلىكتى تۇرعىندار بۇرىندارى وسى ماڭدا مۇلدە تۇرماعان ازاماتتارعا دا جەر ۇلەستىرىلۋى وكىنىشتى ەكەندىگىن ايتادى. ەسەسىنە اۋىل شارۋاشىلىعى ءۇشىن پايدالانىلماي جاتقان جەرلەر دە بار كورىنەدى. وسىلايشا تابيعات قورعاۋ زاڭدىلىقتارى بۇزىلىپ جاتىر. جاڭا قۇرىلىستار بايىرعى تۇرعىندارعا قۋانىشتان بۇرىن وكىنىش اكەلۋدە. ويتكەنى قۇرىلىس قالدىقتارى مەن ءتۇرلى قوقىستار جاسىل-جەلەكتى ءوڭىردىڭ وكپەسىن تارىلتىپ بارادى.
ەستەرىڭىزدە بولار، وسىدان ءبىراز ۋاقىت بۇرىن «ىلە الاتاۋ» ۇلتتىق تابيعي باعىندا دا زاڭدى ەلەمەيتىندەر ەلدى شۋلاتقان ەدى. وسىنداي جاعدايلاردان كەيىن «ەلباسىنىڭ تاعى دا ەسكەرتۋى كەرەك پە؟» دەپ ويلايسىڭ؟

جامبىل قىرعىزباي
“ايقىن” گازەتى