مينيستر ايماعامبەتوۆكە ءۇشبۋ حات!
رەداكتسيا: Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ ەلەكتروندى پوشتاسىنا ءبىر توپ وقىتۋشىدان قر ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى اسحات ايماعامبەتوۆتىڭ اتىنا جازىلعان ءۇشبۋ حات كەلىپ ءتۇستى. وندا وقىتۋشىلار عىلىمي اتاق الۋ ءۇشىن شەتەلدىك باسىلىمدارعا اقىلى ماقالا جاريالاۋ تۋرالى تالاپتى الىپ تاستاۋدى سۇرايدى.
قر ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى
اسحات ايماعانبەتوۆكە!
قر پارلامەنتى دەپۋتاتتارىنىڭ نازارىنا!
ءبىز جوو سالاسىندا ىستەپ جۇرگەن وقىتۋشىلارمىز. جوو سالاسىنا ارنالعان كەيبىر زاڭدار مەن قۇجاتتاردا، ءبىزدىڭ ويىمىزشا، قاتەلىكتەر بار.
1. عىلىمي اتاق الۋ ءۇشىن ءبىز وتە كوپ جۇمىس اتقارۋىمىز قاجەت. ءبىزدى قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى بىرنەشە جىل زاڭ رەتىندە شەتەلدىك قىمبات جەكە-مەنشىك باسىلىمدارىنىڭ جۋرنالدارىندا عىلىمي ماقالا جاريالاۋدى مىندەت قىلىپ وتىر. ءبىر ماقالانى شەتەلدە جاريالاۋ ءۇشىن 2000-3000$ قاجەت. 150$ ەڭبەكاقى الاتىن وقىتۋشىلار، قالاي 2000$-عا ءبىر ماقالا جاريالايدى؟ سوندا قر-نىڭ پروفەسسور اتاعىن الۋ ءۇشىن شەتەلدىك قىمبات جەكە- مەنشىك كومپانيالارىنا قازاق عالىمدارى كەم دەگەندە 6000$ تولەۋلەرى كەرەك پە؟
«پروفەسسور عىلىمي اتاعى عىلىمي اتاق بەرۋ تۋرالى ءوتىنىش بەرگەن ۇيىمدا تولىق «ستاۆكادا» جۇمىس ىستەيتىن قاۋىمداستىرىلعان پروفەسسور (دوتسەنت) نەمەسە اعا عىلىمي قىزمەتكەر عىلىمي اتاعى بار ۇمىتكەرلەرگە مىناداي جاعدايلاردا بەرىلەدى:
1) قاۋىمداستىرىلعان پروفەسسور (دوتسەنت) عىلىمي اتاعىن العاننان كەيىن عىلىمي جانە (نەمەسە) عىلىمي-پەداگوگيكالىق قىزمەتتە 5 جىلدان كەم ەمەس، ونىڭ ىشىندە جوعارى وقۋ ورنىندا پروفەسسوردان تومەن ەمەس لاۋازىمدا نەمەسە عىلىمي ۇيىمدا ءتيىستى لاۋازىمدا، جوعارى وقۋ ورنىنىڭ نەمەسە عىلىمي ۇيىمنىڭ باسشىسى، جوعارى وقۋ ورنى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى، بولىمشەلەر باسشىلارى لاۋازىمدارىندا 2 جىل ءۇزىلىسسىز ءوتىلى;
2) قاۋىمداستىرىلعان پروفەسسور (دوتسەنت) عىلىمي اتاعىن العاننان كەيىن ۇمىتكەردىڭ ماماندىعىنا سايكەس كەلەتىن مەرزىمدى عىلىمي باسىلىمداردا جاريالانعان 28 (جيىرما سەگىز) عىلىمي ماقالاسى (تەزيستەر ەمەس), ونىڭ ىشىندە ۋاكىلەتتى ورگان ۇسىنعان باسىلىمداردا 20 عىلىمي ماقالا جانە حالىقارالىق رەتسەنزيالاناتىن عىلىمي جۋرنالداردا (Clarivate Analytics (كلاريۆەيت اناليتيكس) كومپانياسىنىڭ Journal Citation Reports (جورنال تسيتەيشەن رەپورتس) دەرەكتەرى بويىنشا 1 جانە 2 كۆارتيلگە كىرەتىن نەمەسە Scopus (سكوپۋس) دەرەكتەر بازاسىندا CiteScore (سايتسكور) بويىنشا پروتسەنتيل كورسەتكىشى ۇمىتكەردىڭ ماماندىعىنا سايكەس عىلىمي سالا بويىنشا كەمىندە 50 بولاتىن 3 عىلىمي ماقالا. الەۋمەتتىك جانە گۋمانيتارلىق عىلىمدار سالاسىندا عىلىمي اتاققا ۇمىتكەر تۇلعالار ءۇشىن Clarivate Analytics (كلاريۆەيت اناليتيكس) كومپانياسىنىڭ Web of Science Core Collection (ۆەب وف سايەنس كور كوللەكشن) دەرەكتەر بازاسىندا Arts and Humanities Citation Index (ارت ەند حيۋمانيتيس تسيتەيشەن يندەكس), Science Citation Index Expanded (سايەنس تسيتەيشەن يندەكس ەكسپانديد), Social Sciences Citation Index (سوشيال سايەنسيز تسيتەيشەن يندەكس) يندەكستەلەتىن ماقالالار مەن شولۋلار دا ەسەپكە الىنادى. حالىقارالىق رەتسەنزيالاناتىن عىلىمي جۋرنالدارداعى ماقالالار "ماقالا" (Article (ارتيكل) نەمەسە "شولۋ" (Review (رەۆيۋ) تۇرىندە بولادى جانە كورسەتىلگەن بازالارداعى جۋرنالدىڭ تاقىرىپتىق باعىتىنا سايكەس كەلەدى. بۇل رەتتە Journal Citation Reports (جورنال تسيتەيشەن رەپورتس) دەرەكتەرى بويىنشا كۆارتيل نەمەسە Scopus (سكوپۋس) دەرەكتەر بازاسىندا CiteScore (سايتسكور) بويىنشا پروتسەنتيل كورسەتكىشى ءتيىستى دەرەكتەر بازاسىندا كورسەتىلگەن جاريالاۋ جىلىنا ەسكەرىلەدى. ەگەر Scopus (سكوپۋس) جانە/نەمەسە Web of Science (ۆەب وف سايەنس) بازاسىندا حالىقارالىق رەتسەنزيالاناتىن عىلىمي جۋرنالدىڭ يندەكساتسياسى بۇزۋشىلىقتارعا بايلانىستى توقتاتىلعان جاعدايدا، وسى جۋرنالداعى ۇمىتكەردىڭ بارلىق ماقالاسى ەسكەرىلمەيدى. ماقالانىڭ مازمۇنى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترىنىڭ 2016 جىلعى 12 قاڭتارداعى № 20 بۇيرىعىمەن (نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردى مەملەكەتتىك تىركەۋ تىزىلىمىندە № 13409 بولىپ تىركەلگەن) بەكىتىلگەن عىلىمي قىزمەتتىڭ ناتيجەلەرىن جاريالاۋ ءۇشىن ۇسىنىلاتىن باسىلىمدار تىزبەسىنە قوسۋ ءۇشىن عىلىمي باسىلىمدارعا قويىلاتىن تالاپتاردىڭ 2-تارماعىنىڭ 3) تارماقشاسىنا سايكەس بولادى.
عىلىمي ماقالالار حالىقارالىق رەتسەنزيالاناتىن عىلىمي جۋرنالداردا تالاپ ەتىلگەن ماقالالار سانىنان ارتىق بولعان جاعدايدا، وسىنداي جۋرنالداعى 1 ء(بىر) ماقالا ۋاكىلەتتى ورگان ۇسىناتىن باسىلىمدارداعى 2 (ەكى) ماقالا رەتىندە سانالادى. امەريكا قۇراما شتاتتارى، ەۋروپالىق وداق جانە جاپونيا ەلدەرىنىڭ Clarivate Analytics (كلاريۆەيت اناليتيكس) كومپانياسىنىڭ Web of Science (ۆەب وف ساينس) دەرەكتەر بازاسىنداعى Derwent Innovation Index (دەرۆەنت يننوۆەيشن يندەكس) ەنگىزىلگەن پاتەنتتەر حالىقارالىق رەتسەنزيالاناتىن عىلىمي جۋرنالدارداعى عىلىمي ماقالالار رەتىندە سانالادى. بۇل رەتتە پاتەنتتەر عىلىمي ماقالالاردىڭ 20%-دان كوبىن الماستىرا المايدى.
ونەرتابىسقا پاتەنتتەر ۋاكىلەتتى ورگان ۇسىنعان باسىلىمدارداعى ماقالالاردىڭ 20%-دان كوبىن الماستىرا المايدى;
3) عىلىمي كەڭەس ۇسىنعان جانە قاۋىمداستىرىلعان پروفەسسور (دوتسەنت) عىلىمي اتاعىن العاننان كەيىن جاريالانعان مونوگرافياسى (اۆتورلىعى كەمىندە 6 باسپا تاباقتى قۇرايتىن), نە عىلىمي كەڭەس نەمەسە رەسپۋبليكالىق وقۋ-ادىستەمەلىك كەڭەس نەمەسە ۋاكىلەتتى مەملەكەتتىك ورگان ۇسىنعان جەكە جازىلعان وقۋلىعى (سوڭعى 5 جىلدا باسىلعان، جالپى كولەمى 6 باسپا تاباقتان كەم ەمەس، ءبىلىم بەرۋ پروتسەسىندە كەمىندە 1 وقۋ جىلى پايدالانىلادى), نە ونىڭ باسشىلىعىمەن ديسسەرتاتسيا قورعاعان جانە عىلىمي دارەجەسى (عىلىم كانديداتى، عىلىم دوكتورى، فيلوسوفيا دوكتورى (PhD), بەيىنى بويىنشا دوكتور) نەمەسە فيلوسوفيا دوكتورى (PhD), بەيىنى بويىنشا دوكتور اكادەميالىق دارەجەسى نەمەسە فيلوسوفيا دوكتورى (PhD), بەيىنى بويىنشا دوكتور دارەجەسى بار 3 تۇلعاسى.
وسى ەرەجەنىڭ 5-تارماعىنىڭ 2) تارماقشاسىندا كورسەتىلگەندەرگە قوسىمشا (كەم دەگەندە ءبىر عىلىمي سالادان Clarivate Analytics (كلاريۆەيت اناليتيكس) كومپانياسىنىڭ Journal Citation Reports (جورنال تسيتەيشەن رەپورتس) دەرەكتەرى بويىنشا 1 جانە 2-ءشى كۆارتيلگە كىرەتىن نەمەسە Scopus (سكوپۋس) دەرەكتەر بازاسىندا CiteScore (سايتسكور) كورسەتكىشى كەمىندە 50 بولاتىن) حالىقارالىق رەتسەنزيالاناتىن عىلىمي جۋرنالداردا جاريالانعان 5 عىلىمي ماقالاسى بولعان جاعدايدا وسى ەرەجەنىڭ 5-تارماعىنىڭ 3) تارماقشاسىنىڭ تالاپتارىن ورىنداۋ تالاپ ەتىلمەيدى.
5-1. پروفەسسور عىلىمي اتاعى عىلىمي اتاق بەرۋ تۋرالى ءوتىنىش بەرگەن ۇيىمدا تولىق ستاۆكادا جۇمىس ىستەيتىن ۇمىتكەرلەرگە مىناداي جاعدايلاردا بەرىلەدى:
1) ديسسەرتاتسيا قورعاعاننان كەيىن عىلىمي جانە (نەمەسە) عىلىمي-پەداگوگيكالىق قىزمەتتە 8 جىلدان كەم ەمەس، ونىڭ ىشىندە جوعارى وقۋ ورنىندا قاۋىمداستىرىلعان پروفەسسوردان (دوتسەنتتەن) تومەن ەمەس لاۋازىمدا نەمەسە عىلىمي ۇيىمدا اعا عىلىمي قىزمەتكەر لاۋازىمىندا، جوعارى وقۋ ورنىنىڭ نەمەسە عىلىمي ۇيىمنىڭ باسشىسى، باسشىسىنىڭ ورىنباسارى، بولىمشەلەرىنىڭ باسشىلارى لاۋازىمدارىندا 2 جىل ءۇزىلىسسىز ءوتىلى;
2) ديسسەرتاتسيا قورعاعاننان كەيىن جاريالانعان سۇراتىلعان ماماندىق بويىنشا 42 عىلىمي ماقالاسى (تەزيستەر ەمەس), ونىڭ ىشىندە ۋاكىلەتتى ورگان ۇسىنعان باسىلىمداردا 30 جانە وسى ەرەجەنىڭ 5-تارماعىنىڭ 2) تارماقشاسىنىڭ تالاپتارىن قاناعاتتاندىراتىن حالىقارالىق رەتسەنزيالاناتىن عىلىمي جۋرنالداردا 5 عىلىمي ماقالاسى;
3) عىلىمي كەڭەس ۇسىنعان جانە ديسسەرتاتسيا قورعاعاننان كەيىن جاريالانعان كەمىندە 2 مونوگرافياسى (اۆتورلىعى كەمىندە 10 باسپا تاباقتى قۇرايدى), نە عىلىمي كەڭەس نەمەسە رەسپۋبليكالىق وقۋ-ادىستەمەلىك كەڭەس نەمەسە ۋاكىلەتتى مەملەكەتتىك ورگان ۇسىنعان جەكە جازىلعان وقۋلىقتار (سوڭعى 5 جىلدا باسىلعان، جالپى كولەمى 12 باسپا تاباقتان كەم ەمەس، ءبىلىم بەرۋ پروتسەسىندە كەمىندە 1 وقۋ جىلى پايدالانىلادى), نە ونىڭ باسشىلىعىمەن ديسسەرتاتسيا قورعاعان جانە عىلىمي دارەجەسى (عىلىم كانديداتى، عىلىم دوكتورى، فيلوسوفيا دوكتورى (PhD), بەيىنى بويىنشا دوكتور) نەمەسە فيلوسوفيا دوكتورى (PhD), بەيىنى بويىنشا دوكتور اكادەميالىق دارەجەسى نەمەسە فيلوسوفيا دوكتورى (PhD), بەيىنى بويىنشا دوكتور دارەجەسى بار 4 تۇلعاسى.
وسى ەرەجەنىڭ 5-1-تارماعىنىڭ 2) تارماقشاسىندا كورسەتىلگەندەرگە قوسىمشا (كەم دەگەندە ءبىر عىلىمي سالادان Clarivate Analytics (كلاريۆەيت اناليتيكس) كومپانياسىنىڭ Journal Citation Reports (جورنال تسيتەيشەن رەپورتس) دەرەكتەرى بويىنشا 1 جانە 2-ءشى كۆارتيلگە كىرەتىن نەمەسە Scopus (سكوپۋس) دەرەكتەر بازاسىندا CiteScore (سايتسكور) كورسەتكىشى كەمىندە 50 بولاتىن) حالىقارالىق رەتسەنزيالاناتىن عىلىمي جۋرنالداردا جاريالانعان 7 عىلىمي ماقالاسى بولعان جاعدايدا وسى ەرەجەنىڭ 5-1-تارماعىنىڭ 3) تارماقشاسىنىڭ تالاپتارىن ورىنداۋ تالاپ ەتىلمەيدى.»
بارلىق الدىمىزعا قويىلعان، ونسىزدا وتە قيىن تالاپتاردى ىستەپ، تەك عانا شەتەلدە شىعارالمايمىز. ويتكەنى: 1. ءبىر ماقالانى شەتەلدە جاريالاۋ ءۇشىن 2000-3000 $ قاجەت.
2. شەتەلدىك جۋرنالداردىڭ وزدەرى ايتىلعان باسىلىمدارعا ءبىر جىلى كىرەدى، ەكىنشى جىلى كىرمەۋى مۇمكىن. ەگەر جۋرنال شىعىپ باسىلىمنان كەتسە ءبىزدىڭ مينيسترلىك ونداي ماقالالاردى عالىمعا ەسكەرمەيدى.
3. شەتەلدىكتەر اقشانى الىپ، ماقالانى ءارتۇرلى سەبەپتەرمەن قايتارىپ جىبەرۋى مۇمكىن. تولەگەن اقشانى قايىرمايدى.
ءبىزدىڭ قويىپ وتىرعان سۇراقتارىمىز:
بۇل نە سۇمدىق، نەگە ءوز-ءوزىمىزدى مەنسىنبەيمىز؟ 150$ ەڭبەكاقى الاتىن وقىتۋشىلار، قالاي 2000$-عا ءبىر ماقالا جاريالايدى؟ سوندا قر-نىڭ پروفەسسور اتاعىن الۋ ءۇشىن شەتەلدىك قىمبات جەكە-مەنشىك كومپانيالارىنا قازاق عالىمدارى كەم دەگەندە 6000$ تولەۋلەرى كەرەك پە؟
ەگەر ءاربىر قازاق عالىمدارىنىڭ اقىل-وي جۇمىستارى، اتاعى شەتەلدىك جەكە مەنشىك جۋرنالداردان تاۋەلدى بولسا، قر كونستيتۋتسياسىندا جازىلعان، قر - تاۋەلسىز مەملەكەت قالاي بولادى؟ وسى مينيسترلىكتىڭ زاڭدارى مەن تالاپتارى قر كونستيتۋتسياسىن بۇزىپ وتىر دەپ ەسەپتەلە مە? تاۋەلسىزدىگىمىز قايدا؟
باسقا مەملەكەتتەردە، مىسالى: رف-دا پروفەسسور اتاعىن الۋ ءۇشىن ءومىر بويى – 1 وقۋ قۇرالىن، 3 - ۆاك جۋرنالدارىندا ماقالاسىن شىعارۋ جەتەدى.
بىزگە سونشا نە بولدى؟ كىمنەن اسىپ-ءتۇسىپ وتىرمىز؟ بىزدىكى ءتىپتى قورعاۋدان بۇرىن...، قورعاۋدان كەيىن ... دەپ، سوڭعى 5 جىل ارالىعىندا...، 1 جىل وقۋ ۇدەرىسىندە قولدانعان.... دەپ مىلجىپ تا كەتىپتى!
ءبىزدىڭ مەملەكەتتە تەك عانا ءبىر جوو-نىڭ بار حالىقارالىق اتاعى بار – نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتى. باسقا جوو-لار رەسپۋبليكالىق، ايماقتىق بولىپ سانالادى، ياعني ءوز مەملەكەتىمىزگە مامان دايىندايمىز. وسىعان وراي بىزگە اعىلشىن ءتىلى ماگيستراتۋراعا، دوكتورانتۋراعا تۇسۋگە قاجەت ەمەس. بۇنداي وقۋ بىتىرگەن مامان ءوز مەملەكەتىمىزدە قالۋ قاجەت. كىم شەت ەلدە جۇمىس ىستەگىسى كەلەدى، حالىقارالىق ۋنيۆەرسيتەتتەرىن ءبىتىرسىن. بىزگە بۇنداي شەت ەلدەرگە باعىنۋ تالاپتار تەك عانا ءبىر وي تۋدىرادى – قازاقتى قاڭعىرتىپ جىبەرۋ ماقساتىن. ءوز ەلىنەن، ءوز جەرىنەن كەتىرۋ! اعىلشىن تىلىنەن ەمتيحان تاپسىرالماي جۇرگەن قانشاما دارىندى قازاقتىڭ جاستارى بار.
ءبىزدىڭ ءوتىنىشىمىز: قر قازاق عالىمدارىنا، مينيستر رەتىندە، دەپۋتات رەتىندە، شەتەلدەن بوستاندىق بەرۋگە كومەك بەرسەڭىزدەر. تالاپتاردىڭ ىشىنەن وسى شەتەلدىك ماقالا جاريالاۋدى الىپ تاستاۋعا قومەك كورسەتسەڭىزدەر. وسى ماسەلەنى مەملەكەت باسشىلارىنىڭ الدىندا كوتەرسەڭىزدەر. ءبىز ايتىپ-ايتىپ شارشادىق. ءبىزدى ەشكىم تىڭدامايدى.
Abai.kz
