الماتىداعى كەنجەعالي ساعاديەۆ اتىنداعى حالىقارالىق بيزنەس ۋنيۆەرسيتەتىندە (UIB) «بيزنەستى باسقارۋ ماگيسترى (MBA)» ماماندىعىنىڭ العاشقى قازاق تىلىندەگى وقۋ باعدارلاماسى اشىلدى. باعدارلاما قازاق ءتىلدى كاسىپكەرلەر مەن كاسىپ باستاعىسى كەلەتىن ازاماتتاردىڭ كاسىبي شەبەرلىگىن عىلىممەن ۇشتاستىرىپ، ءبىلىمىن تەرەڭدەتۋگە ۇلكەن مۇمكىندىك بەرەدى. ۋنيۆەرسيتەت MBA ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىن  Damu Business Group كاسىپكەرلەر قاۋىمداستىعىمەن بىرلەسە ىسكە اسىرماق. وسى ماقساتتا ەكى تاراپ ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموروندۋمعا قول قويدى.

حالىقارالىق بيزنەس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى انار ماحمەتوۆانىڭ ايتۋىنشا، ءبىلىم باعدارلاماسىن اشۋ تۋرالى ۇسىنىستى Damu Business Group كاسىپكەرلەر قاۋىمداستىعى بىلدىرگەن.

«ءبىزدىڭ ۋنيۆەرسيتەتتە بۇل باعدارلاما 20 جىلدان استام ۋاقىت بويى وقىتىلىپ كەلەدى. بىراق اعىلشىن جانە ورىس تىلدەرىندە جۇرگىزىلدى. ارينە، باسقا وڭىرلەردە، اتىراۋ، اقتاۋ، وسكەمەن، شىمكەنت، نۇر-سۇلتان قالالارىنداعى ارنايى ورتالىقتاردا قازاق تىلىندە دە وقىتىلدى. بۇگىنگى كۇنى Damu Business Group كاسىپكەرلەر قاۋىمداستىعىنان ۋنيۆەرسيتەتىمىزدە قازاق تىلىندەگى MBA وقۋ باعدارلاماسىن اشۋ تۋرالى ۇسىنىس كەلىپ ءتۇستى. ءبىز قۋانا قابىلدادىق. ەكى جاق تالقىعا سالىپ، ورتاق شەشىمگە كەلدىك. قازىر ماگيستر دارەجەسىن العىسى كەلەتىن العاشقى ۇمىتكەرلەر توبى دا جينالدى. ولار تالاپ بويىنشا سىناقتاردان ءوتتى»، - دەدى ۋنيۆەرسيتەت باسشىسى.

جاڭا وقۋ باعدارلاماسىنىڭ العاشقى توبىنا قابىلدانعان 15 ماگيسترانتتىڭ ءبارى ەلىمىزدە ءىرى كاسىپتەرمەن اينالىسىپ جۇرگەن ازاماتتار ەكەن. سونىڭ ءبىرى Yokohama جانە Triangle شينالارىنىڭ ديستريبيۋتورى - Daco motors KZ كومپانياسىنىڭ يەسى سىرىمبەك تاۋ «قازاقتىڭ ۇل-قىزىن ءوز انا تىلىندە وقىتۋدى ماقسات ەتتىك»، -دەيدى. قازىرگى كۇنى Damu Business Group كاسىپكەرلەر قاۋىمداستىعى باعدارلاماعا قاجەتتى وقۋلىقتاردى شىعارۋعا دەمەۋشىلىك جاساپ جاتىر.

«اعىلشىن تىلىندەگى كىتاپتاردى ورىسشاعا، ورىسشادان قازاقشاعا اۋدارعان كەزدە كىتاپتىڭ 20-30 پايىزى وزگەرىپ كەتەدى. كوپتەگەن قاتەلىكتەرگە جول بەرىلەدى. قازىرگى كۇنى وقۋلىقتاردى اعىلشىن تىلىنەن تىكەلەي قازاق تىلىنە اۋدارىپ شىعارۋ ءۇشىن Damu Business Group باسقا كاسىپكەرلەرمەن بىرىگىپ جۇمىس ىستەپ جاتىر. مۇنداي ءبىر كىتاپتىڭ قۇنى 15-17 ميلليون تەڭگە بولادى. بۇگىندە 10 وقۋ قۇرالىنا دەمەۋشىلىك جاساپ جاتىرمىز. نەگىزىنەن MBA  دەڭگەيىنە ساي دەپ عالىمدار ۇسىنعان وقۋلىقتاردى اۋدارتۋعا كۇش سالامىز. كاسىبي اۋدارماشىلاردىڭ قىزمەتىنە جۇگىنەمىز. كورىپ جۇرگەندەرىڭىزدەي، بيزنەستى باسقارۋ جايىندا ترەنينگتەر، كۋرستار كوپ-اق، دەي تۇرعانمەن ولار ءار جەردەن قۇراستىرىلىپ الىنعان ءبىلىم ءتۇرى. ال، ماگيستراتۋرا دەگەنىمىز 120 جىلدىق تاريحى بار، ءبىر جۇيەگە كەلتىرىلگەن قۇرال. وسى قۇرالدى وڭدەپ، زاماناۋي باعىتقا كەلتىرىپ، وزىمىزگە بەيىمدەپ، كاسىپكەرلەردىڭ اكادەميالىق ءبىلىمىن جەتىلدىرۋدى قولعا العىمىز كەلەدى. نيەتىمىز - قازاقتىڭ ۇل-قىزىنىڭ انا تىلىندە ءبىلىم الۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ. عىلىمنىڭ ەرتە-كەشى جوق، سوندىقتان ءوزىم دە وسى ۋنيۆەرسيتەتتە ەكى جىل بويى ماگيستراتۋرا وقۋعا بەكىندىم. بىتىرگەن سوڭ بىرىگىپ كاسىپ جاسايمىز. ءبىر-ءبىرىمىزدىڭ تۇتىنۋشىمىز بولىپ، ءبىر-بىرىمىزگە اقىل قوسامىز»،- دەدى كاسىپكەر.

AVTOMODA جشس كومپانياسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى، كاسىپكەر قۇمار جۇماحان «بيزنەستىڭ ءتىلى – ورىس ءتىلى دەگەن تاپتاۋرىننان ارىلاتىن كەز كەلدى»،- دەپ ويىن ءبىلدىردى. «قوعامدا بيزنەستىڭ ءتىلى – ورىس ءتىلى دەگەن تۇسىنىك بار. مەن بۇل ويمەن كەلىسپەيمىن. سەبەبى، تۇتىنۋشىلاردىڭ باسىم كوپشىلىگى قازاق ءتىلدى ادامدار. بۇل ءۇردىس جىل سايىن دامىپ كەلەدى. بيزنەستەگى قازاق ءتىلىنىڭ اياسى كەڭەيدى. الداعى ۋاقىتتا تەك قانا قازاقشا بولادى دەگەن ويدامىن. قازاقستاندا سوڭعى جىلدارى اقپاراتتىق بيزنەس وركەندەدى. شەتەلدەگى اقپاراتتىق بيزنەس وكىلدەرى نارىققا كىردى. بۇل قازاق تىلىندەگى اقپاراتتىڭ سۇرانىسى ارتقانىنىڭ ايعاعى. وسىندا وقۋعا تاپسىرىپ وتىرعان 15 ادامنىڭ 30 پايىزى بيزنەسىن تازا قازاق تىلىندە جۇرگىزەدى. باسشىلىعى قازاقشا ەكەنىن بىلەمىن. قازاق تىلىندە كاسىبىن جۇرگىزىپ، نارىقتان ويىپ تۇرىپ ورىن الىپ جاتقان كاسىپكەرلەردى كورىپ، الداعى ۋاقىتتا قازاق ءتىلىنىڭ باسىمدىققا يە بولا بەرەتىنىن بايقايمىز»، - دەدى قۇمار جۇماحان.

جاڭا MBA-گە وقۋعا تاپسىرۋشىلار ەڭ الدىمەن 4 جىلدىق باكالاۆرياتتى بىتىرگەن بولۋى كەرەك. قر عىلىم جانە ءبىلىم مينيسترلىگى بەكىتكەن ستاندارتتى ماگيستراتۋرا ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنان MBA-ءدىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى – مۇنداعى وقۋعا قابىلدانۋ تالاپتارىن ءار ۋنيۆەرسيتەت ءوزى بەلگىلەيدى. UIB-دە «بيزنەستى باسقارۋ ماگيسترى» باعدارلاماسىنا ءتۇسۋ ءۇشىن تالاپكەرلەر ەكى رەت سىناق تاپسىرادى جانە تالاپكەردىڭ ەڭبەك نارىعىندا 2-3 جىل ەڭبەك ءوتىلى بولۋى ءتيىس. بۇگىندە Damu Business Group كاسىپكەرلەر قاۋىمداستىعى تاراپىنان وقۋ اقىسىنا 20-30 پايىزدىق جەڭىلدىك قاراستىرىلىپ جاتىر.

ەكونوميست، حالىقارالىق بيزنەس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اعا وقىتۋشىسى ماقسات حالىق «ۋنيۆەرسيتەت  MBA ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى ءۇشىن 80-90 پايىز وقىتۋشىلار قۇرامىن جاساقتاپ قويعانىن» ايتتى. الايدا، «قازاق ءتىلدى بىلىكتى ۇستازدار جەتكىلىكسىز، سوندىقتان ءالى دە ىزدەپ جاتقانىمىزدى حابارلايمىز»،-دەدى. ول سونىمەن قاتار، MBA –دە وقىتىلاتىن پاندەر تۋرالى ايتىپ ءوتتى.

«نەگىزگى پاندەردىڭ ىشىندە «تاۋەكەلدەردى باسقارۋ» ءپانى بار. بۇل ءپان ءسىزدى بيزنەسكە اسەر ەتەتىن فاكتورلاردى الدىن-الا بولجاي بىلۋگە باۋليدى. كاسىپكەردىڭ مىندەتى - داعدارىسقا قارسى جوسپار قۇرىپ، بيزنەستى كەلەسى دەڭگەيگە الىپ شىعۋ. «بيزنەستى زەرتتەۋ» ءپانى بولسا، ستۋدەنتتىڭ عىلىمي جۇمىسىن جازىپ شىعۋىنا وراسان زور پايداسىن تيگىزەدى. زەرتتەۋ جۇمىسىن جازعاندا ستۋدەنت بەلگىلى ءبىر بيزنەس شەشىم شىعارۋى كەرەك بولادى. ول ءۇشىن زەرتتەۋدىڭ ءادىس-ءتاسىلىن ءبىلۋ كەرەك. بيزنەس شەشىم ءسىزدىڭ كاسىبىڭىزدەگى ءتۇيىندى ماسەلەنىڭ شەشىمىن تاۋىپ بەرەدى. وسىندايدا اكادەميالىق ءبىلىم كومەككە كەلەدى. بىزدە «بيزنەستى زەرتتەۋ» ءپانىن ۇلىبريتانيادان ءبىلىم الىپ كەلگەن مىقتى ماماندارىمىز وقىتادى. ستراتەگيا قۇرماعان كاسىپ-ميسسياسى جوق كاسىپ. ول ۇزاققا بارمايدى. ال، بۇل تۋرالى «ستراتەگيالىق مەنەدجمەنت» ءپانى وقىتادى. سونىمەن قاتار، تاڭداۋ پاندەرى، جەكە قابىلەتتى دامىتۋعا ارنالعان پاندەر بار. ماگيسترانت وقىتۋشىنى ءوزى تاڭدايدى.

MBA قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنىڭ وزەكتىلىگى – ونىڭ اۋدارما باعدارلاما بولماۋىندا، ياعني ورىس تىلىنەن اۋدارىپ بەرە سالمايمىز. ول كەزدە باعدارلامانىڭ ساپاسى بولمايدى. مىندەتتى تۇردە الەمنىڭ وزىق تاجىريبەلەرى مەن قازاقستاندىق كاسىپكەرلەردىڭ كەيستەرىن ۇلگى ەتىپ الامىز. بۇل - كەم-كەتىگى تولىقتىرىلعان جاڭا باعدارلاما بولماق.  قازىر جينالعان ماگيسترانتتار توبى ەلىمىزدەگى بەلگىلى ءىرى كاسىپكەرلەر. ولاردىڭ كەيستەرى بولاشاق ستۋدەنتتەر ءۇشىن تاپتىرماس قۇرال بولادى»،- دەدى ەكونوميست ماقسات حالىق.

Abai.kz