تۇركياعا سىرتتان كوز تىككەن قازاق تامسانعىش، ايتەۋىر. ىشكى تىنىسىن سەزىپ، سوندا ءومىر ءسۇرىپ جۇرگەن ءبىز ولاي ايتا الماس ەدىك. ونىڭ ۇستىنە بۇگىنگى كەلىسىمشارتتاردىڭ دا تولىق قازاق پايداسىنا شەشىلە قويمايتىنىن كورەگەندىكپەن ايتا كەتەيىن. تۇركيامەن باۋىرلاسا، جاپونيامەن وداقتاسا ءومىر سۇرگەنىمىز قازىر الدەقايدا پايدالى… جاپونياعا جاعىمپازدانساق تا، ۇلتتىق مودەلدەرىن وزىمىزگە ساي ەتىپ رەفورمالاپ العاننان ەش ۇتىلمايمىز.
نەگە؟ ويتكەنى…

1. اقپاراتتىق تەحنولوگيالار جوسىنىندا تۇركيا ءبىراز مەشەۋلەۋ… قايتا قازاقستاندا ساندىق وركەنيەت، ديدجيتال يننوۆاتسيا الدەقايدا جاقسى دامىعان. وعان جاقتىرساق تا، جاقتىرماساق تا، ورىس نوۆاتورلارىنىڭ كوپ ىقپالى ءتيدى. IT سالاسى بويىنشا تۇرىكتەر بىزگە ءبىر نارسە ۇيرەتە الادى دەگەنگە كۇمانمەن قارايمىن. اۋدان-اۋىلدا ينتەرنەت جوق، تۇتاس تۇركيا بويىنشا ينتەرنەت باياۋ جۇمىس ىستەيدى.

2. جاستارىنىڭ ءبارى شەتەلگە كەتۋدى ويلايدى. ول قادامدارىن تۇركيا ەكونوميكاسىنىڭ كۇننەن كۇنگە قۇلدىراپ، تۇرمىستىق تۇتىنىمنىڭ جوپەلدەمدە قىمباتتاۋىمەن تۇسىندىرەدى. ۇلتشىل جاس تۇرىك جوقتىڭ قاسى. ءبارى جۇمساق مىنەزدى، كوشباسشىلىق تالپىنىستارى جوق. قايتا، تاۋبە، قازاق جاستارى ۇلتشىل، مەملەكەتشىل.

3. مۇندا عىلىم مەن ءبىلىم قوعام دامۋىنىڭ نەگىزگى فاكتورى رەتىندە قاراستىرىلمايدى. تاپ ءبىزدىڭ قازاقستان سەكىلدى. عىلىمنىڭ دامۋىنا بولىنەتىن قارجى دا از، وعان ىقىلاستى بولعان ەشكىمدى بايقامادىم. تەحنولوگيالىق يننوۆاتسيا بولماعاندىقتان ەلەكترونيكا ۋ-داي قىمبات.

4. ۇلتتىق يدەولوگيا اقساپ تۇر. مۇددەلى، ىقپالدى توپتار كوپ. ۋنيۆەرسيت ستۋدەنتتەرى ساياسي كوزقاراستارىن العا تارتىپ ءجيى قاقتىعىسادى. دەنى ءالى ەسكى تۇسىنىكتەردەن ارىلماعان.

5. جەر بايلىعى جۇتاڭداۋ… تابيعي كەندەرى وتە از. ەكونوميكالىق تۇراقسىزدىعىنىڭ دا باستى سەبەبى - وسى.

6. ادام ءومىرى، ونىڭ قۇقى مەن بوستاندىقتارى ءجيى بۇزىلادى. اسىرەسە، گەندەرلىك. وركەنيەتكە، جاھاندانۋعا اشىق قوعام دەۋ وتە قيىن… كوبى ورتا ازيا قىزدارىن الۋدى ويلايدى. سەبەبى، كونبىس، اڭعال.

7. گەوساياسي بەلدەۋى شيەلەنىسكە تولى. ديملوماتيالىق قاتىناستارىندا كەلەڭسىزدىكتەر وتە كوپ. فۋتۋرولوگ كەيبىر ماماندار تۇركيانىڭ ۇزاق عۇمىرى قالماعانىن ايتتى. ءبىر ەكونوميست جىگىتپەي سويلەستىم، “افريكا جولىمەن قۇردىمعا تۋرا كەلەمىز” دەدى. ويلانىپ قالدىم. ايتقانداي، جاقىندا اشىلعان ءىرى كوپىرلەرىنىڭ دە ينۆەستورى وزدەرى ەمەس، جاپوندار…

ارتىقشىلىقتارى:
7. ساۋدا-ساتتىق جاقسى دامىعان. حالىقارالىق شەپتەگى ترانزينتتىك جولدارعا تورەلىك ەتىپ وتىر. مەملەكەتتىك ستراتەگيالارىندا ۇلى جىبەك جولىن تۇركيا جەرى ارقىلى وتكىزىپ، قايتا جاڭعىرتۋ جوسپارىندا بار.

8. اسكەرى - قۋاتتى. ناتو-داعى ەڭ مىقتى ساردارلار - تۇرىك ساردارلارى.

9. تۇركيا - “ادامدىق” ەتولونىن بيىك ۇستاعان ازاماتتار ەلى. قول ۇشىن بەرەتىن جاندار ارقاشان جانىڭىزدان تابىلادى…

توبەسىنە كوتەرىپ وتىرعانى ءۇشىن تۇرىككە، تۇركياعا جانىممەن تىلەۋلەسپىن… بىراق، داميمىز، وسەمىز، ونەمىز دەسەك، كورەيا، جاپونيامەن دوستاسۋ كەرەك. ءوزىڭدى، ءوز مەملەكەتىڭدى ويلايتىن زامان. بىزدىكى جاي عانا “سۋعا كەتكەن تال قارمايدىنىڭ” كەرى كەلىپ جۇرمەسىن دەگەن وي… پايدا كەلەتىن ەلدەرگە جاقىن جۇرسەك، ۇتىلماسپىز.
ارينە، مۇنىڭ ءبارى مەنىڭ كوزقاراسىم…

قاستاي داستان

Abai.kz