ادەبيەتتە رەاليزم مەن رومانتيزم بار. بۇ دۇنيە مەن و دۇنيە سەكىلدى. بىرەۋى كوز الدىڭىزداعى كۇلگىن پەردەنى جۇلىپ الىپ، ءومىردىڭ اششى-تۇششىسىن قاتار كورسەتەدى. بىرەۋى... ارمانداۋدان، اڭساۋدان، قيالدان قۇرالادى. ءبىزدىڭ قوعامدا رەاليستەردەن رومانتيكتەر كوپ. ناقتى ويلاۋدان گورى اۋا جايىلىپ، تىم-تىم، كوز ۇشىندا ساعىمدانعان بولاشاقتى ايتاتىن قياليلار كوپ. اسىرەسە جوعارى جاقتاعىلار. «توق بالانىڭ اش بالامەن وينامايتىنى» سەكىلدى. رەاليست بولعىڭىز كەلسە، بۇقارانىڭ ورتاسىنا ءتۇسىڭىز. سونىمەن...

ماماندار «قازاقستاندا ەشتەڭەدەن تارشىلىق كورمەيتىن، نە قالاسا سوعان قول جەتكىزە الاتىن الەۋەتتىلەردىڭ ۇلەس سال­ماعى 3 پايىزدى قۇرايدى» دەيدى. بۇلار - ءبىرىنشى كاتەگوريالى تۇرعىندار. ەكىنشى، الماتى مەن استانادان پاتەر ساتىپ الۋعا قارجىسى جەتپەسە دە، قالعانىن ويلانباي-اق ساتىپ الاتىن تۇرعىنداردىڭ ۇلەسى 10-12 پايىزدىڭ اينالاسىندا ەكەن. ولاردى ورتا تاپ وكىلدەرىنە جاتقىزادى. سونىمەن، حالىقتىڭ 15 پايىزى كەتتى. ال قالعان 85 پايىزى شە؟ ءبيتىن سىعىپ، قانىن جالاماسا دا، قارنى تويىپ، اۋزى اسقا جارىمايتىن، يىعى بۇتىندەلىپ، كيىم كيمەيتىن بايعۇستار...

قر ستاتيستيكا اگەنتتىگىنىڭ مالىمەتتەرى بويىنشا 2011 جىلى ساتىلعان اۋىل­شارۋاشىلىق ونىمدەرىنىڭ باعاسى وسىمدىك شارۋاشىلىعى ونىمىنە 34,1%، مال شارۋاشىلىعى ونىمىنە 5,7%-عا ءوستى دەيدى. بۇقارانىڭ الاتىن ەڭ تومەنگى ايلىق جال­ا­قى مولشەرى مەن ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيى، ستاتيستيكانىڭ ايتۋىنشا، قاڭ­تاردا 16 983 تەڭگەنى قۇراپتى. ءبىر باسى­لىمدا بەدەلدى ءبىر اعامىز كۇيىنگەندە سوناۋ ءبىر جىلى «كۇنكورىس دەڭگەيىن 15 مىڭ تەڭگە» دەپ بەكىتكەن ادامنىڭ قولىن كەسەر ەدىم» دەگەن ەدى. قولىن كەسكەن از...

ال ەندى جۇرتتىڭ «قارنىن اشتىر­مايتىن» ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيى بويىنشا ەسەپتەپ كورەلىك... قاراعاندىدا جىلۋعا تولەمنىڭ باعاسى ءبىر شارشى مەترگە - 84 تەڭگە 81 تيىن. ىستىق سۋعا - 883 تەڭگە 16 تيىن. سۋىق سۋ - 263 تەڭگە 23 تيىن. جارىق - 7 تەڭگە 10 تيىن. ورتاشا ەسەپپەن ايلىق كوممۋنالدىق تولەمىڭىز ءبىر بولمەلى پاتەرگە 7-8 مىڭ تەڭگە (قىستىڭ كۇنى). بۇعان تەلەفوندى، تەلەۆيدەنيەنى قوسپاعاندا.  بۇل كوممۋنالدىق تولەم ءبىر بولمەلى پاتەرگە عانا تولەنەدى. ال 2-3 بولمەلى پاتەرى بار كەمباعالدار قايتپەك؟

مۇنىڭ سىرتىندا ازىق-تۇلىگىڭىز، جۇ­مىسقا باراتىن جولاقىڭىز بار. سوندا تاماعىڭىزعا كەم دەگەندە 5-6 مىڭ تەڭگە كەتەدى. بۇل ارادا ۇستىڭىزگە جاڭا كيىم الۋ تۋرالى جاق اشۋدىڭ ءوزى ۇيات. ءجا، بۇل ايلىعى 15-20 مىڭ تەڭگە بولاتىندار ءۇشىن. 30-40- 50 مىڭ الاتىنداردىڭ دا اۋزى اققا جارىپ جۇرگەنى شامالى.

ەۋروپالىق ستاندارت بويىنشا ورتا تاپ وكىلىنىڭ ءبىر ايلىق جالاقىسى 200 مىڭ تەڭگەنىڭ اينالاسى نەمەسە 1500 دوللاردان كەم بولماۋى ءتيىس. ايتالىق، اقش-تا ورتا تاپ وكىلدەرى بارلىق تۇرعىننىڭ 50 پايىزى بولسا، ەلىمىزدەگى ازاماتتاردىڭ كوبى 50 مىڭ تەڭگەنى كاپيتال دەپ ەسەپتەيتىنىن اي­تاتىن دا ماماندار.

نەبارى قۇرامىندا 43 تاماق ءتۇرى بار ازىق-تۇلىك سەبەتىنەن سوڭ ەل ىشىندە اۋرۋ-سىرقاۋ نەگە كوپ دەپ قايران قالامىز تاعى دا. ال وزگە ەلمەن سالىستىرار بولساق، وتقا قاراپ وتىرعان جۇرت سەكىلدى ەكەنبىز. ماسەلەن، بۇل سەبەتتە رەسەيدە - 150, ال اقش-تا 360 تۇتىنۋ تاۋارى بار ەكەن. بىراق سول وزىمىزدەگى 43 تاۋاردىڭ ءوزىن ەلىمىزدەگى كەز كەلگەن وتباسى ساتىپ الىپ قارىق بولمايتىنى تاعى انىق. وسى تۇرعىدا بىلتىرعى جىلدىڭ سوڭىنا قاراي حالىق قالاۋلىلارى دا كۇنكورىس دەڭگەيىن تالقىعا سالعان بولاتىن. ءتىپتى اۋىل شارۋاشىلىعى، ساۋدا جانە ەكونوميكالىق دامۋ مينيستر­لىكتەرىن بوز كىلەمنىڭ ۇستىنە شاقىرعان ەدى. كۇنكورىس دەڭگەيى كوتەرىلەدى دەگەن ءۇمىت تە سوندا جىلت ەتكەن.

گۇلنار سەيىتماعانبەتوۆا، قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى:

- كەيبىر ستاتيستيكالىق دەرەكتەرگە قارايتىن بولساق، وڭتۇستىك قازاقستان، جامبىل، ماڭعىستاۋ وبلىستارىندا ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنەن تومەن ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان حالىقتىڭ ۇلەسى 40 پايىزدان اسادى.

دەمەك، ازىق-تۇلىك سەبەتىندەگى تاۋار­لاردىڭ باعاسى كۇنكورىس مينيمۋمىنان جوعارى. ال ءار ادام ءبىر ايدا ەكى كەلى ەت پەن 170 گرامم كۇرىش تۇتىنادى دەگەنگە كىم سەنەدى؟ بۇل - قازاق تاعامتانۋ ينس­تي­تۋتىنىڭ ۇسىنعان نورماسى.

الايدا ستاتيستيكا اگەنتتىگىنىڭ «2013 جىلعى 1 اقپاندا قاڭتارداعى كۇنكورىس دەڭگەيى 16 983 تەڭگەنى قۇرادى» دەگەن اق­پارىن كورگەندە، جىلت ەتكەن ءۇمىتىمىز قالاي جىلدام پايدا بولسا، سولاي جىلدام ءسونىپ قالدى.

ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، بۇگىنگى تاڭدا ەلىمىزدە وتە باي جانە وتە كەدەي تۇرعىندار بار. ال ولاردىڭ اراسىن جالعايتىن ورتا تاپ جوق. سوندىقتان باي، كەدەي دەگەن ۇعىم قالىپتاسىپ وتىر.

قر ستاتيستيكا اگەنتتىگىنىڭ مالىمەتىنەن:

«2013 جىلعى قاڭتاردا كۇنكورىستىڭ ەڭ تومەنگى دەڭگەيىنىڭ شاماسى 16 983 تەڭگەنى قۇرادى.

نەگىزگى تاماق ونىمدەرىن تۇتىنۋدىڭ ەڭ تومەنگى نورمالارىنان ەسەپتەلگەن ورتا ەسەپپەن حالىقتىڭ جان باسىنا شاققانداعى كۇنكورىستىڭ ەڭ تومەنگى دەڭگەيىنىڭ شاماسى 2013 جىلعى قاڭتاردا وتكەن ايمەن سالىستىرعاندا 1,7%-عا، 2012 جىلعى قاڭتارمەن سالىستىرعاندا 7,4%-عا ءوستى. ونىڭ قۇرىلىمىندا ەت پەن بالىقتى ساتىپ الۋعا جۇمسالعان شىعىستاردىڭ ۇلەسى 23,6%، ءسۇت، ماي جانە توڭ ماي ونىمدەرى مەن جۇمىرتقانى - 16,3%، جەمىستەر مەن كوك­ونىستەردى - 10,2%، نان جانە جارما ءونىم­دەرىن - 7,8%، قانت، شاي جانە دامدەۋىش­تەردى - 2,1%-دى قۇرادى».

وسىندايدا ويلايسىز، ءبىرىنشى كاتە­گوريالى تۇرعىن بولماساق تا، ەڭ بول­ماعاندا قالاعانىمىزدى ەش ويلانباستان ساتىپ الاتىنداي «ەكىنشى سورتتى» «ورتا تاپقا» قاشان جەتەر ەكەنبىز؟ ۇزدىكتىرگەن ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيى قاشان كوتەرىلەر ەكەن؟..

اۆتور: قىزعالداق ايتجانوۆا

"الاش ايناسى" گازەتى