جەكە تۇلعالاردىڭ بانكروتتىعى تۋرالى زاڭ جوباسىنىڭ نەگىزگى ەرەجەلەرى
مەملەكەت باسشىسىنىڭ «قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاماتتارىنىڭ تولەم قابىلەتتىلىگىن قالپىنا كەلتىرۋ جانە بانكروتتىعى تۋرالى» زاڭدى ازىرلەۋگە سەبەپ بولعان – حالىقتىڭ شامادان تىس كرەديتتىك اۋىرتپالىقتارى مەن جالپى ازاماتتاردىڭ ەداۋىر بولىگى وزدەرىنىڭ قارجىلىق جاعدايلارىنىڭ ناشارلاۋىمەن بەتپە-بەت كەلگەندىگى.
زاڭ، 3 ءتۇرلى – سوتتان تىس بانكروتتىعى، سوت بانكروتتىعى جانە تولەم قابىلەتتىلىگىن قالپىنا كەلتىرۋ راسىمدەرىن قاراستىرادى.
بارلىق ءۇش ءراسىمدى تەك بورىشكەر عانا باستايدى، ياعني نەسيە بەرۋشى نەمەسە وزگە كرەديتور بورىشكەرگە قاتىستى بۇل راسىمدەردى قولدانۋعا قۇقىعى جوق.
ءبىرىنشى ءراسىم: سوتتان تىس بانكروتتىق تەك بانكتەر، ميكروقارجى ۇيىمدارى جانە كوللەكتورلىق اگەنتتىكتەر الدىنداعى قارىزدار بويىنشا قولدانىلۋى مۇمكىن.
بۇل ءراسىمدى قولدانۋ ءۇشىن كەلەسى شارتتار ورىن الادى:
- بانكتەر، ميكروقارجى ۇيىمدارى مەن كوللەكتورلار الدىنداعى بەرەشەك 5,5 ملن تەڭگەدەن (1600 اەك) اسپاسا;
- ءوتىنىش بەرگەن كۇننەن باستاپ قاتارىنان 12–اي ىشىندە مىندەتتەمەلەرى وتەلمەۋى ءتيىس;
- مۇلىك، ونىڭ ىشىندە ورتاق مەنشىكتەگى مۇلىك جوق بولۋى;
- بانكپەن بەرەشەكتەر بويىنشا جۇمىس جۇرگىزۋ;
- بانكروتتىق 7 جىل بويى قولدانىلماۋ قاجەت.
سونىمەن قاتار، زاڭ جوباسىمەن:
- 6 اي ىشىندە اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك الاتىن ازاماتتار ءۇشىن;
- 5 جىلدان استام ۋاقىت قارىزى وتەلمەگەن ازاماتتار ءۇشىن ەرەكشە جاعدايلار قاراستىرىلعان.
سوتتان تىس بانكروتتىق «ەلەكتروندىق ۇكىمەت» ۆەب-پورتالىندا باستالادى. سودان كەيىن اقپاراتتىق جۇيە ارقىلى بورىشكەردىڭ كىرۋ كريتەريلەرىنە سايكەستىگىن انىقتاۋ ماقساتىندا مۇددەلى مەملەكەتتىك جانە باسقا ورگانداردىڭ دەرەكتەرىمەن اۆتوماتتى تۇردە سالىستىرۋ جۇرگىزىلەتىن بولادى.
5,5 ميلليون تەڭگەدەن اساتىن قارىزدار بويىنشا جانە باسقا دا بەرەشەك تۇرلەرى بويىنشا ازاماتتار سوت بانكروتتىعىنا جۇگىنە الادى.
سوت بانكروتتىعى ماقساتى بانكروتتىڭ مۇلىكتىك ماسساسى ەسەبىنەن كرەديتورلاردىڭ تالاپتارىن بارىنشا قاناعاتتاندىرۋ بولىپ تابىلادى.
ەگەر جالعىز تۇرعىن ءۇي كەپىل زاتى بولىپ تابىلسا، وندا كرەديتور ونى قايتارىپ الۋعا قۇقىلى.
جالعىز باسپانا كەپىل بولماسا، كرەديتورلار ونى تالاپ ەتە المايدى.
قالعان وتەلمەگەن سوما، ەگەر بورىشكەردىڭ بەلگىلەرى بولماسا ەسەپتەن شىعارۋعا جاتادى.
سوت بانكروتتىعى ءراسىمىن قارجى باسقارۋشىلارى جۇزەگە اسىرادى، ونىڭ ىشىندە:
- زاڭدى تۇلعالار بانكروتتىعى راسىمىندەگى اكىمشىلەر;
- كاسىبي بۋحگالتەرلەر;
- زاڭ كونسۋلتانتتارى;
- اۋديتورلار.
بارلىق بورىشكەرلەر قارجى باسقارۋشىلارىنىڭ قىزمەتتەرىن تولەي المايتىنىن نازارعا الا وتىرىپ، زاڭ جوباسىندا، مۇلكى جوق، الەۋمەتتىك وسال توپتارىنا جاتاتىن ادامدارعا مەملەكەت ەسەبىنەن اقى تولەۋ كوزدەلگەن.
ءۇشىنشى ءراسىم – ول تولەم قابىلەتتىلىگىن قالپىنا كەلتىرۋ ءراسىمى, تۇراقتى تابىس بولعان جاعدايدا، قارىزدى تولەۋ ءۇشىن (5 جىلعا دەيىن) سوت تارتىبىمەن ءبولىپ تولەۋ جوسپارىن الۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرادى.
ساۋىقتىرۋ جوسپارى قارجى باقارۋشىمەن بىرلەسىپ ازىرلەنىپ، سوتپەن بەكىتىلەدى.
بۇل پروتسەدۋرانىڭ ارتىقشىلىعى، كەيىن ادام «بانكروت» دەگەن مارتەبەسىن المايدى، سوندىقتان بانكروت ءۇشىن كوزدەلگەن سالدار وعان قولدانىلمايدى.
بانكروتتىقتان كەيىن پايدا بولاتىن سالدار:
- 5 جىلعا نەسيەلەر مەن كرەديتتەر الۋ شەكتەۋى;
- 7 جىلدان كەيىن عانا بانكروتتىققا قايتا جۇگىنۋ قۇقىعى;
- 3 جىل قارجىلىق جاعدايىنا مونيتورينگ جۇرگىزىلەتىن بولادى.
اليمەنت ءوندىرۋ، باسقا ادامنىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىنا كەلتىرىلگەن زياندى وتەۋ، سونداي-اق قىلمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىقتار ءۇشىن كەلتىرىلگەن زياندى وتەۋ بويىنشا بەرەشەكتەردى ەسەپتەن شىعارىلمايدى.
زاڭ جوباسىنىڭ ماقساتى – زاڭ نورمالارىن بۇزعانى ءۇشىن ءتيىستى اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىگىن بەلگىلەۋ.
مىسالى - ازاماتتىڭ كرەديتورلار الدىندا ءوزىنىڭ مىندەتتەمەلەرىن ورىنداۋدان جالتارۋ ماقساتىندا بانكروتتىق تۋرالى ارىزبەن ادەيى ءوتىنىشى ءۇشىن كولەمىندە ايىپپۇل كوزدەلگەن;
- سونداي – اق سوتتان تىس بانكروتتىق، تولەم قابىلەتتىلىگىن قالپىنا كەلتىرۋ جانە سوت بانكروتتىعى شەڭبەرىندە جالعان مالىمەتتەر بەرگەنى نەمەسە مۇلىكتى (ول تۋرالى اقپاراتتى) جاسىرعانى ءۇشىن كوزدەلگەن;
سونىمەن قاتار، سوت بانكروتتىعى جانە تولەم قابىلەتتىلىگىن قالپىنا كەلتىرۋ راسىمدەرىنىڭ ءتارتىبىن بۇزعانى ءۇشىن قارجى باسقارۋشىسىنا جاۋاپكەرشىلىك ەنگىزىلەدى.
جالپى، ۇسىنىلىپ وتىرعان نورمالار وسى سالاداعى زاڭدى قاتاڭ ساقتاۋعا باعىتتالعان.
جالپى، زاڭدى ىسكە اسىرۋ:
- ازاماتتاردىڭ بورىشتىق جۇكتەمەسىن ازايتۋعا;
- الەۋمەتتىك شيەلەنىستى جەڭىلدەتۋ جانە قارجىلىق ساۋاتتىلىقتى ارتتىرۋعا;
- قارىزدى وتەۋدى ىنتالاندىرۋعا الىپ كەلەدى.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس زاڭ 2023 جىلدىڭ قاڭتارىندا قابىلدانادى.
ازاماتتار وتىنىشتەرىمەن 2023 جىلدىڭ ناۋرىز ايىنان باستاپ جۇگىنە الادى. قاڭتار-اقپان ايلارىندا قارجى مينيسترلىگى، تسيفرلىك دامۋ مينيسترلىگىمەن بىرلەسىپ كەزەڭ-كەزەڭىمەن ۇيىمداسىترۋ-تەحنيكالىق شارالاردى جۇرگىزەتىن بولادى.
قازىرگى تاڭدا اقپاراتتىق جۇيەنىڭ ءپروتوتيپى ازىرلەنىپ، ونىڭ تەستىلەۋ مەن جەتىلدىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە.
تۋرگاەۆ تالگات كانەشوۆيچ،
الماتى قالاسى المالى اۋدانى بويىنشا
مەملەكەتتىك كىرىستەر باسقارماسىنىڭ باسشى ورىنباسارى
Abai.kz
