«قازاقستاندى تانىتۋ» تەلەجوباسى
2013 جىلعى 2 ءساۋىر، استانا
بۇگىن استانادا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ باستاماcى بولىپ سانالاتىن «قازاقستاندى تانىتۋ» تەلەۆيزيالىق جوباسىنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى.
«قازاقستاندى تانىتۋ» جوباسىنىڭ يدەياسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ قازاقستاندىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىمەن 2012 جىلعى جەلتوقسانداعى كەزدەسۋىنەن كەيىن پايدا بولدى. سول كەزدە پرەزيدەنت جۋرناليستەرمەن بەيرەسمي كەزدەسۋدە: «قازىرگى جاستارعا ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ بىرەگەي تۇرمىسى مەن مادەنيەتىنىڭ سيپاتىن قالاي اشىپ، كورسەتۋگە بولادى؟ تەلەۆيزيا ارقىلى ۇسىنىلاتىن ايرىقشا جوبالار ارقىلى ىسكە اسىرۋعا بولادى دەپ ويلايمىن. ال مۇنى تۇسىنىكتى تىلمەن جانە زامانعا لايىق فورماتپەن جاساۋ قاجەت» دەپ اتاپ ءوتتى.
«قازاقستاندى تانىتۋ» تەلەجوباسى قازاق حالقىنىڭ مادەنيەتى مەن تۇرمىسى تۋرالى باياندايتىن، ەكى مينۋتتان اسپايتىن ون بەينەروليكتى قامتيتىن توپتاما تۇرىندە ۇسىنىلعان. ولار ناۋرىز مەيرامى كۇندەرى «قازاقستان» رترك» اق جانە «حابار» اگەنتتىگى» اق تەلەارنالارىندا كورسەتىلە باستادى.
بەينەروليكتەردىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى - ولاردا كوركەم بەينەتۇسىرىلىم مەن گرافيكانىڭ، كورنەكى ارنايى ەففەكتىلەر مەن ايتۋلى فاكتىلەردىڭ ۇيلەسىم تابۋىندا.
2013 جىلعى 2 ءساۋىر، استانا
بۇگىن استانادا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ باستاماcى بولىپ سانالاتىن «قازاقستاندى تانىتۋ» تەلەۆيزيالىق جوباسىنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى.
«قازاقستاندى تانىتۋ» جوباسىنىڭ يدەياسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ قازاقستاندىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىمەن 2012 جىلعى جەلتوقسانداعى كەزدەسۋىنەن كەيىن پايدا بولدى. سول كەزدە پرەزيدەنت جۋرناليستەرمەن بەيرەسمي كەزدەسۋدە: «قازىرگى جاستارعا ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ بىرەگەي تۇرمىسى مەن مادەنيەتىنىڭ سيپاتىن قالاي اشىپ، كورسەتۋگە بولادى؟ تەلەۆيزيا ارقىلى ۇسىنىلاتىن ايرىقشا جوبالار ارقىلى ىسكە اسىرۋعا بولادى دەپ ويلايمىن. ال مۇنى تۇسىنىكتى تىلمەن جانە زامانعا لايىق فورماتپەن جاساۋ قاجەت» دەپ اتاپ ءوتتى.
«قازاقستاندى تانىتۋ» تەلەجوباسى قازاق حالقىنىڭ مادەنيەتى مەن تۇرمىسى تۋرالى باياندايتىن، ەكى مينۋتتان اسپايتىن ون بەينەروليكتى قامتيتىن توپتاما تۇرىندە ۇسىنىلعان. ولار ناۋرىز مەيرامى كۇندەرى «قازاقستان» رترك» اق جانە «حابار» اگەنتتىگى» اق تەلەارنالارىندا كورسەتىلە باستادى.
بەينەروليكتەردىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى - ولاردا كوركەم بەينەتۇسىرىلىم مەن گرافيكانىڭ، كورنەكى ارنايى ەففەكتىلەر مەن ايتۋلى فاكتىلەردىڭ ۇيلەسىم تابۋىندا.
- بەينەروليكتەر تاقىرىپتارى حالقىمىزدىڭ ءومىرىنىڭ ايشىقتى تۇستارىن تانىتۋعا ارنالعان. بۇل روليكتەر، شىن مانىندە، ەلىمىز ءۇشىن ماقتانىش سەزىمىن وياتاتىن قازاقتىڭ ۇلتتىق برەندتەرى تۋرالى، - دەپ اتاپ ءوتتى جوبانىڭ تۇساۋكەسەرىندە «قازاقستان» رترك» اق باسقارما ءتورايىمى نۇرجان مۇحامەدجانوۆا.
- بۇل جوبا ەڭ الدىمەن، جاستارعا ارنالعان، ول قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق جانە مادەني بىرەگەيلىگىن تانىتادى. ءبىز داستۇرگە اينالعان، بارشاعا تانىس دۇنيەلەردى باسقا قىرىنان، زاماناۋي تۇرعىدان كورسەتۋگە تىرىستىق. بۇل بەينەروليكتەر جاستار ءۇشىن قىزىقتى بولار دەگەن ۇمىتتەمىن، - دەدى «حابار» اگەنتتىگى» اق باسقارماسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى الماگۇل احمەتجانوۆا.
روليكتەردە قامتىلعان تاقىرىپتاردىڭ ءبارى كەز كەلگەن اۋديتوريا ءۇشىن قىزىقتى ءارى تانىمدىق ءمانى بار:
- اسىق اتۋ ويىنىنىڭ ءتارتىبى;
- قازاق ءتىلى (تاريحى مەن جازباسى، بايلىعى مەن بەينەلىلىگى);
- مۋزىكالىق اسپاپتار جانە شىعارماشىلىق (دومبىرا جاساۋ ءۇردىسى; قوبىزدىڭ ەرەكشەلىكتەرى; ايتىس وتكىزۋ ءتارتىبى);
- قازاق كۇرەسىنىڭ تاريحى مەن ەرەجەلەرى;
- تازى تۇقىمىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى;
- ۇلتتىق اشەكەي تۇرلەرى;
- ەر جەتۋگە بايلانىستى مەرەكەلەر;
- قىمىز دايىنداۋ جانە ونىڭ شيپالىلىق قاسيەتتەرى.
روليكتەگى باستى رولدەرگە كينو جانە سپورت جۇلدىزدارى ءتۇستى. قازاق بالۋانى، «قازاقستان بارىسى» رەسپۋبليكالىق ءتۋرنيرىنىڭ جەڭىمپازى بەيبىت ىستىباەۆ ۇلتتىق كۇرەستىڭ ايرىقشا قۋاتى مەن ايبارىن تانىتسا، اكتريسا بيبىگۇل ءسۇيىنشالينا قازاقتىڭ ۇلتتىق اشەكەيلەردىڭ وزگەشە تارتىمدىلىعى مەن اسەمدىگىن پاش ەتتى.
- اشەكەي تۇرلەرىن بارشاعا كەڭىنەن تانىستىرۋىما مۇمكىندىك تۋعانىنا وتە قۋانىشتىمىن. بۇعان دەيىن ولاردىڭ سونشالىقتى اسەمدىگىنە ءمان بەرمەپپىن. زەرگەرلىك ونەرىمىز وزىندىك ەرەكشەلىگىنە قاراماستان وسى كەزگە دەيىن ءوز ءمانىن جوعالتقان جوق دەپ سانايمىن. ولار قازاق قىزىنىڭ اجارىن اشىپ، تەرەڭ تالعامىن تانىتادى، - دەدى ءوزىنىڭ جوباعا قاتىسۋى تۋرالى لەبىزىن بىلدىرگەن ب.ءسۇيىنشالينا.
اسىق تۋرالى روليكتى ءتۇسىرۋ بارىسىندا كادىمگى قالا بالالارى اۋىل بالالارىنىڭ اراسىنا بارىپ، اسىق ويىنىنىڭ ءادىس-تاسىلدەرىن مەڭگەرسە، مىڭنان استام مۋزىكالىق اسپاپ جاساعان شەبەر مۇسا ءادىلوۆ دومبىرا تۋرالى روليكتىڭ باستى كەيىپكەرىنە اينالدى. مۇسا دومبىرا جاساۋدىڭ قىر-سىرىمەن ەگجەي-تەگجەيلى تانىستىردى.
قازاق ءتىلى تۋرالى بەينەروليكتە قازاق تىلىنە قىزىعۋشىلىق تانىتىپ، مەملەكەتتىك ءتىلدى وقىپ-ۇيرەنۋگە شاقىرعان الماتىلىقتار كورىنىس تاپقان. روليكتە قازاق جازبا ءتىلىنىڭ دامۋىنىڭ ءتورت كەزەڭى قىسقا دا نۇسقا تۇردە باياندالعان، الەكساندر پۋشكين، ۋيليام شەكسپير جانە مۇحتار اۋەزوۆتىڭ ءسوز قولدانىستارى سالىستىرىلا وتىرىپ، قازاق ءتىلىنىڭ بايلىعى مەن تەرەڭدىگى اشىپ كورسەتىلگەن. سونىمەن بىرگە، ەر ادامنىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرىنىڭ ون بەس تۇردە ايتىلۋىن ەرەكششە ايشىقتاپ كورسەتۋ قازاق ءتىلىنىڭ كوپقىرلىلىعىن اڭداتادى.
- بۇل روليكتى كورگەن كورەرمەندەر، ەڭ الدىمەن، جاستارىمىز، قازاق ءتىلىنىڭ دامۋ بارىسىن، ونىڭ وزىندىك ەرەكشەلىكتەرىن تاني تۇسەدى، ەڭ باستىسى، قازاق ءتىلىنىڭ ومىرشەڭ جانە جان-جاقتى دا باي ءتىل ەكەنىنە كوز جەتكىزەدى دەپ ۇمىتتەنەمىن، - دەدى جوبانىڭ كونسۋلتانتى، ا.بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى انار فازىلجان.
بەينەروليكتەر جىل بويى «قازاقستان»، «حابار»، «ەل ارنا»، Kazakh TV, 24KZ, «بiلiم» تەلەارنالارىنان كورسەتىلەدى. سونىمەن بىرگە، ولاردى جوبانىڭ رەسمي Youtube ارناسىنان تاماشالاۋعا بولادى، ال فوتوماتەريال مەن تاقىرىپتىق سۋرەتتەر Flickr فوتوحوستينگىندە ورنالاستىرىلعان.
«قازاقستاندى تانىتۋ» جوباسى حالىقتىق جوباعا اينالادى دەپ جوسپارلانىپ وتىر. تاياۋدا جالپى جۇرتشىلىقتىڭ قاتىسۋىمەن وتاندى ءسۇيۋ تاقىرىبىنا ارنالعان بەينەكونكۋرس باستالماق. قاتىسۋشىلار 90 سەكۋندتىق دەربەس قىسقا بەينەروروليگىندە ءوزىنىڭ تۋعان ولكەسىمەن، ونىڭ كورىكتى جەرلەرىمەن، تاعدىرى قىزىق تۇلعالارىمەن جانە ايرىقشا داستۇرلەرىمەن تانىستىرادى. ياعني، ءوز وتانىنا سۇيىسپەنشىلىگىن تانىتىپ، الەمنىڭ قازاقستانعا ىقىلاسىن وياتاتىن نارسەنىڭ ءبارىن قامتيدى.
انىقتاما
«قازاقستان» رترك» اق تۋرالى
«قازاقستان» رەسپۋبليكالىق تەلەراديوكورپوراتسياسىنىڭ قۇرامىنا «قازاقستان» ۇلتتىق تەلەارناسى، «مادەنيەت» جانە «بالاپان» تەلەارنالارى، قازاق راديوسى، «شالقار» راديوسى، «استانا» راديوسى جانە وڭىرلىك تەلەراديوكومپانيالار كىرەدى.
«قازاقستان» ۇلتتىق تەلەارناسى وتاندىق تەلەۆيزيانىڭ العاشقى قارلىعاشى رەتىندە 1958 جىلى ىرگە كوتەرگەن. بۇگىندە بۇل تەلەكومپانيا ويىن-ساۋىق باعدارلامالارىن جاساۋ مەن دەرەكتى فيلمدەر جانە كوركەم كينوتۋىندىلار كورسەتىلىمى بويىنشا الدىڭعى قاتاردا كەلەدى.
تەلەارنا ءوز جوبالارىن ازىرلەۋ جاعىنان دا كوش باسىندا، ولار جالپى تاراتىلىمنىڭ 87 پايىزىن قۇرايدى. «نامىس دودا» سپورتتىق ويىن-ساۋىق باعدارلاماسى، سونداي-اق، «ەكى جۇلدىز» مۋزىكالىق شوۋ باعدارلاماسى سياقتى جوبالاردا الەمگە بەلگىلى مەديا-فرانشيزدەر قولدانىلادى. ۋەفا چەمپيوندار ليگاسى مەن ۋەفا ەۋروپا ليگاسى ويىندارىنىڭ، تاعى باسقا سپورت سايىستارىنىڭ كورسەتىلۋى تەلەارنا كورەرمەندەرىنىڭ قاتارىن كوبەيتە تۇسەدى..
ارنانىڭ جەتىستىكتەرىنىڭ ءبىرى مەملەكەتتىك ءتىلدى ناسيحاتتاۋدا جانە كەڭ قولدانىسقا ەنگىزۋدە مەديا كەڭىستىككە قاتىسۋشىلار اراسىندا وزگەلەردەن وزىق تۇرۋى بولىپ سانالادى. 2011 جىلعى 1 قىركۇيەكتەن باستاپ «قازاقستان» ۇلتتىق تەلەارناسى 100 پايىز قازاق تىلىندە حابار تاراتۋعا كوشتى. تەلەارنا جوعارى كاسىبي دەڭگەيدەگى دۋبلياج ستۋدياسىن دا ەرەكشە ماقتان ەتەدى. تەك 2012 جىلدىڭ وزىندە عانا 1000 فيلمگە دۋبلياج جاسالدى.
«حابار» اگەنتتىگى» اق تۋرالى
بۇگىندە «حابار» اگەنتتىگى - قازاق، ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىندە حابار تاراتاتىن بەس ارنانى قامتيتىن تەلەشاڭىراق. ولار - «حابار» جانە «ەل ارنا» رەسپۋبليكالىق تەلەارنالارى، Kazakh TV ۇلتتىق سپۋتنيكتىك تەلەارناسى، سونداي-اق تاۋلىك بويى حابار تاراتاتىن 24KZ اقپاراتتىق تەلەارناسى مەن تۇڭعىش «بiلiم» اعارتۋشىلىق تەلەارناسى.
تاراتىلاتىن حابارلاردىڭ 75 پايىزى وزىندىك باعدارلامالاردان، سونىڭ ىشىندە سەريالداردان، كوركەم جانە دەرەكتى فيلمدەردەن تۇرادى. بيىلعى كوكتەمگى ماۋسىمدا اگەنتتىكتىڭ تەلەارنالارىندا بىرقاتار جاڭا تەلەجوبالار پايدا بولماق.
اتاپ ايتقاندا، «حابار» ارناسىندا جاڭا documentary فورماتىندا «ارنايى حابار» باعدارلاماسى، «مەنىڭ جەرىم» جانە «پاتريوت» تەلەجۋرنالدارى كورسەتىلۋدە. سونداي-اق، «بيۋرو راسسلەدوۆاني»، «ورتالىق حابار» جوبالارى ەل نازارىن اۋدارىپ وتىر.
«ەل ارنا» تەلەارناسىندا قازاقستاندىق جۇلدىزدار قاتىساتىن «فوبيا» رەاليتي-شوۋى، «10 پوۆودوۆ ۆليۋبيتسيا» جاستارعا ارنالعان ويىن-ساۋىق باعدارلاماسى كەڭىنەن تانىمال.
24KZ ارناسىندا تاۋلىك سايىن «جاڭالىقتار» باعدارلاماسىنىڭ 48 شىعارىلىمى مەن اقپاراتتىق-تاقىرىپتىق باعدارلامالاردىڭ 70 شىعارىلىمى ەفيرگە جول تارتادى. «ءبىلىم» ارناسى ەفيرىنەن جاڭا ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى ناسيحاتتالادى. 2013 جىلعى اقپاننان باستاپ Kazakh TV ارناسى جاڭاشا گرافيكالىق بەزەندىرىلىپ شىعارىلا باستادى.
