قازاقستانداعى ءپاتريوتيزمنىڭ ءوسۋىنىڭ وڭ ديناميكاسى، جاستاردىڭ قوعامدىق-ەڭبەك بەلسەندىلىگىنىڭ ارتۋى، ولاردىڭ قوعام مەن مەملەكەت ءومىرى مەن قىزمەتىنىڭ نەگىزگى سالالارىن دامىتۋعا، رۋحانياتتى جاڭعىرتۋعا، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جانە ساياسي تۇراقتىلىق، ەلدىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىن نىعايتۋ. وسى جانە وزگە دە ناتيجەلەرگە «ءبىرتۇتاس ۇلت – ءبىرتۇتاس اسكەر» جاستاردى اسكەري-پاتريوتتىق تاربيەلەۋ باعدارلاماسىنىڭ ازىرلەۋشىلەرى، كۋراتورلارى مەن ورىنداۋشىلارى 2025 جىلعا دەيىن قول جەتكىزۋدى كوزدەپ وتىر. جىل باسىندا ولار ونىڭ ارالىق قورىتىندىسىن شىعارىپ، ەكىنشى كەزەڭدى جۇزەگە اسىرۋعا ءوز ماقساتتارىن قويدى.

ولار قازىرگى جاعدايدا جاستاردى اسكەري-پاتريوتتىق تاربيەلەۋ دەپ ورتالىق مەملەكەتتىك جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ، قوعامدىق بىرلەستىكتەردىڭ جاستاردىڭ بويىندا جوعارى پاتريوتتىق سانانى، وتانعا دەگەن ادالدىق سەزىمىن، ازاماتتىق بورىشىن ورىنداۋعا دايىندىعىن، ەلدىڭ مۇددەلەرىن قورعاۋ جونىندەگى اسا ماڭىزدى كونستيتۋتسيالىق مىندەتتەردى، ونى قارۋلى قورعاۋعا قابىلەتتىلىگىن قالىپتاستىرۋ جونىندەگى كوپ قىرلى، جۇيەلى، ماقساتتى جانە ۇيلەستىرىلگەن قىزمەتىن تۇسىنەدى.

سوندىقتان باعدارلامانى جۇزەگە اسىرۋ، ەڭ الدىمەن، بارلىق دەڭگەيدەگى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ، عىلىمي جانە ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ، ارداگەرلەردىڭ، جاستاردىڭ جانە باسقا دا قوعامدىق ۇيىمداردىڭ قىزمەتىن بىرىكتىرۋدى كوزدەيدى. بۇل پروتسەسكە ودان ءارى سەرپىن بەرۋ ءۇشىن ولار وسى باعىتتاعى ماسەلەلەردىڭ كەڭ اۋقىمىن شەشۋگە بىرگە قاتىسادى. بىرىنشىدەن، جاستاردى اسكەري-پاتريوتتىق تاربيەلەۋ جۇيەسىن عىلىمي-ادىستەمەلىك قامتاماسىز ەتۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋ كوزدەلگەن. اتاپ ايتقاندا، وسى باعىتتاعى ادىستەمەلىك ازىرلەمەلەردىڭ سانىن كوبەيتۋ، ونى ءىس جۇزىندە پايدالانۋ ماقساتىندا بار تاجىريبەنى ازىرلەۋ جانە جالپىلاۋ جوسپارلانۋدا. سونىمەن قاتار، ماماندار مەن تالىمگەرلەر قاۋىمىن، سونداي-اق وسى سالانىڭ جاي-كۇيىنە جانە اسكەري-پاتريوتتىق جوبالارعا كاسىبي باعالاۋ جۇرگىزەتىن ساراپشىلار قاۋىمداستىعىن قالىپتاستىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە.

ەكىنشىدەن، ۆەدومستۆوارالىق ءوزارا ءىس-قيمىل جانە مەملەكەتتىك-مەملەكەتتىك ارىپتەستىك جۇيەسىن نىعايتۋ بويىنشا ءىس-شارالار جۇرگىزىلۋدە. مۇنداي ءوزارا ءىس-قيمىلدىڭ ماقساتى – جاستاردىڭ قازاقستان تاريحىن، ونىڭ ىشىندە اسكەري تاريحتى وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن بەلسەندىرۋ جانە جوعارىلاتۋ. سونىمەن قاتار، رەسپۋبليكامىزدىڭ مەملەكەتتىك مەرەكەلەرىنىڭ نەگىزىنە اينالعان ءىس-شارالاردى تەرەڭ بىلەتىن ازاماتتاردىڭ سانىن كوبەيتۋ، سونداي-اق اسكەري قىزمەتكەرلەرگە ارنالعان ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرى جۇمىسىنىڭ ساپاسىن كوتەرۋ مىندەتى تۇر. وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ، ستۋدەنتتەردى كاسىبي باعدارلاۋ جانە ولاردى اسكەري قىزمەتكە تارتۋ، ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە، عىلىمدا، مادەنيەتتە جانە سپورتتا جۇمىس ىستەۋ – وسىنىڭ ءبارى، باسقالارمەن قاتار، وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ بويىندا ماقتانىش سەزىمىن، مەملەكەت رامىزدەرىن، ونىڭ تاريحي ەسكەرتكىشتەرىن قۇرمەتتەۋ جانە قاستەرلەۋ سەزىمىن قالىپتاستىرۋى كەرەك.

«بۇگىندە بارلىق مۇددەلى مەملەكەتتىك قۇرىلىمداردى تارتا وتىرىپ، وقۋ ورىندارىندا اسكەري-پاتريوتتىق تاربيە بەرۋدىڭ ساپاسىن جوعارىلاتۋ قاجەت. وكىنىشكە قاراي، بۇل مەكەمەلەر، سونىمەن بىرگە مادەنيەت مەكەمەلەرى ادىستەمەلىك قامتاماسىز ەتۋدە، اسىرەسە وسى سالاداعى مامانداردى دايارلاۋ مەن قايتا دايارلاۋدا قيىندىقتاردى باستان كەشىرۋدە. وسىعان بايلانىستى اسكەري-پاتريوتتىق تاربيەنىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازالارىن جاڭعىرتۋ، ۇيىمداستىرۋشىلىق-ادىستەمەلىك قامتاماسىز ەتۋ، ۇيىمداستىرۋشىلار مەن مامانداردى كاسىبي دايىنداۋ دەڭگەيىن كوتەرۋ قاجەت دەپ سانايمىز. سونىمەن قاتار، وسى باعىتتاعى كەشەندى جانە جۇيەلى كوزقاراستى تالاپ ەتەتىن وسى سالاداعى ماسەلەلەردى شەشۋگە باق-تى كەڭىنەن جانە بەلسەندى تارتۋ ماڭىزدى»، - دەپ اتاپ ءوتتى باعدارلاما ازىرلەۋشىلەرى.

ايتا كەتەيىك، ونى جۇزەگە اسىرۋ اياسىندا «جاس سارباز» بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر اسكەري-پاتريوتتىق قوزعالىسى» رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگى تەرەڭدەتىلىپ، بەلسەندى تۇردە ناسيحاتتالۋدا. ونىڭ فيليالدارى ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرلەرىندە، سونداي-اق استانا، الماتى جانە شىمكەنت قالالارىندا قۇرىلعان. جاستاردى اسكەري-پاتريوتتىق تاربيەلەۋ جونىندەگى جۇمىستى ودان ءارى دامىتۋ ماقساتىندا قوزعالىس رەسپۋبليكالىق جانە حالىقارالىق دەڭگەيلەردەگى، ونىڭ ىشىندە قورعانىس مينيسترلىگى مەن بارلىق وبلىستار مەن رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ اكىمدىكتەرى، سونداي-اق رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ «يۋنارميا» اسكەري-پاتريوتتىق قوزعالىسىمەن بىرقاتار مەموراندۋمدارعا قول قويدى.

جالپى، قورعانىس مينيسترلىگىندە اتاپ وتكەندەي، جەرگىلىكتى جەرلەردە جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان جوبالار مەن ءىس-شارالاردى ارالىق تالداۋ اسكەري-پاتريوتتىق تاربيەنىڭ مازمۇندىق بايلىعى مەن ماڭىزدىلىعىن كورسەتەدى. وتانسۇيگىشتىككە الەۋمەتتىك قانا ەمەس، رۋحاني-ادامگەرشىلىك، مادەني-تاريحي جانە باسقا دا قۇرامداستاردى بىرىكتىرەتىن ەڭ ماڭىزدى قۇندىلىق رەتىندەگى كوزقاراس جاستار اراسىندا كەڭىنەن تارالۋدا.

باعدارلاما شەڭبەرىندە اسكەري-پاتريوتتىق ءىس-شارالاردى ىسكە اسىرۋعا جاستاردىڭ 70 پايىزىنا دەيىن قاتىسادى دەپ كۇتىلۋدە. اسكەري-پاتريوتتىق كلۋبتار، سىنىپتار، ۇيىرمەلەر ەلىمىزدىڭ جالپى ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ، تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك، ورتا بىلىمنەن كەيىنگى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ 100 پايىزىندا جۇمىس ىستەيتىن بولادى. جالپى ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىندەگى «جاس سارباز» اسكەري-پاتريوتتىق كلۋبتارى مەن سىنىپتارىنىڭ وقۋشىلارى 20 پايىزعا دەيىن قۇرايدى. جالپى، باعدارلاما تۋرالى ازاماتتاردىڭ 70 پايىزى حاباردار ەتىلەدى. ونى قارجىلاندىرۋ جەرگىلىكتى بيۋدجەت قاراجاتى، سونداي-اق بيۋدجەتتەن تىس قاراجات ەسەبىنەن جۇزەگە اسىرىلادى.

ول قاراستىرعان ءىس-شارالار مىنالارعا باعىتتالعان:

- مەملەكەتىمىزدىڭ باتىرلىق وتكەنىندە، قازاق مەملەكەتتىلىگىنىڭ قالىپتاسۋى مەن قاتال اسكەري سىناقتاردىڭ ءارتۇرلى كەزەڭدەرىندەگى قازاقستان حالقىنىڭاحىكتەرىندە، اسكەري جانە جاۋىنگەرلىك داستۇرلەردە، قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ، باسقا دا اسكەرلەرى مەن اسكەري قۇرالىمدارىنىڭ سيمۆوليكاسىندا جاستاردى كەشەندى اسكەري-پاتريوتتىق تاربيەلەۋ;

- قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ، باسقا دا اسكەرلەرى مەن اسكەري قۇرالىمدارىنىڭ جاستارعا اسكەري-پاتريوتتىق تاربيە بەرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا بارلىق ۇلگىدەگى مەملەكەتتىك ورگاندارمەن، ۇيىمدارمەن جانە ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىمەن تىعىز بايلانىسىن ورناتۋ;

- اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ بارلىق ساناتتارىن ىزدەستىرۋ جاساقتارى قۇرامىندا جۇمىسقا تارتا وتىرىپ، جاستاردى اسكەري-پاتريوتتىق تاربيەلەۋ جونىندەگى شەفتىك جۇمىسقا تارتۋ، ءتيىستى پروبلەمالار بويىنشا ءتۇرلى ءىس-شارالار (دوڭگەلەك ۇستەلدەر، سەمينارلار، كونفەرەنتسيالار جانە باسقا دا عىلىمي فورۋمدار) وتكىزۋ;

- جاستاردى اسكەري شەرۋلەرگە، اسكەري ءبولىمنىڭ جىلدىق مەرەكەلەرىنە قاتىسۋعا، ەسكەرتكىشتەرگە، مونۋمەنتتەرگە گۇل شوقتارىن قويۋعا، ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرلەرى مەن ينتەرناتسيوناليست جاۋىنگەرلەردى قۇرمەتتەۋگە، اسكەري انت قابىلداۋعا، اسكەري قىزمەتشىلەرگە جاۋىنگەرلىك ناگرادالاردى تاپسىرۋعا، سالتاناتتى ءىس-شارالاردى وتكىزۋ كەزىندە اسكەري ءبولىمنىڭ جاۋىنگەرلىك تۋىن اكەلۋگە جانە شىعارۋعا تارتۋ;

- قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ، باسقا دا اسكەرلەرى مەن اسكەري قۇرالىمدارىنىڭ تاريحي ماقساتىن، ولاردىڭ دامۋ ەرەكشەلىكتەرىن، قويىلعان مىندەتتەردى ورىنداۋ كەزىندە ولاردىڭ جۇمىس ىستەۋى مەن ورنىن جاستاردىڭ تەرەڭ ءتۇسىنۋىنىڭ بارلىق نىساندارى مەن ادىستەرىن تاربيەلەۋ;

- ەلىمىزدىڭ ءار مەكتەبىندە، كوللەدجىندە اسكەري-پاتريوتتىق كلۋبتار، «جاس سارباز» سىنىپتارىن قۇرۋ پراكتيكاسىن جالعاستىرۋ جانە ولارعا اسكەري بولىمدەردىڭ جەتەكشىلىگىن بەكىتۋ;

- تاريحي ورىندارعا ەكسكۋرسيالار ۇيىمداستىرۋ، ءتۇرلى كورمەلەرگە بارۋ، جاستاردى وتان قورعاۋشىلاردىڭ پودىكتەرى تۋرالى باياندايتىن كوركەم، تاريحي جانە اسكەري-مەمۋارلىق ادەبيەتتەردى وقۋعا تارتۋ.

باعدارلامانىڭ ماتەريالدىق بازاسىن دامىتۋعا كەلەتىن بولساق، اسكەري-پاتريوتتىق قوزعالىس ءۇشىن الەۋمەتتىك گرانتتار، ادىستەمەلىك جانە ماتەريالدىق-تەحنيكالىق قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قاجەتتى رەسۋرستار قۇرىلادى. ەل وڭىرلەرىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ ۇلتتىق اسكەري-پاتريوتتىق ورتالىعىنىڭ فيليالدارى اشىلۋدا. مەكتەپتەر، كوللەدجدەر، جوعارى وقۋ ورىندارى كىتاپحانالارىنىڭ كىتاپ قورى تاريحي جانە پاتريوتتىق باعىتتاعى جۇمىستارمەن تولىقتىرىلۋدا. اسكەري-پاتريوتتىق تاربيە بويىنشا ادىستەمەلىك ۇسىنىمدار ازىرلەنىپ، ەنگىزىلۋدە. مەملەكەتتىك جانە وڭىرلىك دەڭگەيلەردە اسكەري بولىمدەردە، وقۋ ورىندارى مەن كىتاپحانالاردا پاتريوتتىق باعىتتاعى اۋديو - جانە بەينەتەكا قورلارى قۇرىلادى.

سونىمەن، جاستاردىڭ اسكەري-پاتريوتتىق تاربيەسىن اقپاراتتىق-يميدجدىك سۇيەمەلدەۋ بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ، ۆەدومستۆولىق، قوعامدىق جانە باسقا ۇيىمداردىڭ اسكەري تاربيە مۇددەسى ءۇشىن كۇش-جىگەرىن بىرىكتىرۋدەن تۇرادى. رەسپۋبليكالىق جانە وڭىرلىك بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ بەتتەرىندە، ينتەرنەت-پورتالداردا، الەۋمەتتىك جەلىلەردە قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ، باسقا دا اسكەرلەرى مەن اسكەري قۇرالىمدارىنىڭ، ۇزدىك اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ قىزمەتتىك-جاۋىنگەرلىك قىزمەتى تۋرالى وڭ ماتەريالداردى جاريالاي وتىرىپ، ارمياداعى قىزمەتكە ارنالعان ارنايى ايدارلار قۇرىلادى. سونىمەن قاتار، جاستاردىڭ بويىندا بەلگىلى تۇلعالاردىڭ، قوعام قايراتكەرلەرىنىڭ جانە «قازاقستاننىڭ 100 جاڭا ەسىمى» جوباسى جەڭىمپازدارىنىڭ قاتىسۋىمەن قازاقستان ارمياسىنىڭ جاعىمدى بەينەسىن قالىپتاستىرۋ بويىنشا الەۋمەتتىك جەلىلەردە كوركەم جانە دەرەكتى فيلمدەر، باسپا ونىمدەرى مەن جارناما شىعارىلادى. جاستاردا پاتريوتيزمگە تاربيەلەۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى بويىنشا «دوڭگەلەك ۇستەلدەر»، پىكىرتالاستار، عىلىمي حابارلامالار ۇنەمى وتكىزىلىپ تۇرادى. اسكەرگە شاقىرىلعانعا دەيىنگى جاستاردىڭ مۇراجايلارعا، تەاترلارعا، پاتريوتتىق باعىتتاعى كينوفيلمدەرگە، قازاقستان مەملەكەتىنىڭ دامۋ تاريحى، ونىڭ تاۋەلسىزدىك ءۇشىن كۇرەسى تۋرالى دەرەكتى فيلمدەرگە بارۋى ءۇشىن جاعدايلار جاسالۋدا.

جاستاردى اسكەري-پاتريوتتىق تاربيەلەۋ ۇدەرىسىنە باسشىلىق ەتۋ ءۇشىن رەسپۋبليكالىق جانە وڭىرلىك دەڭگەيلەردە اسكەري-پاتريوتتىق تاربيەلەۋ جونىندەگى ۇيلەستىرۋ كەڭەسى قۇرىلدى، ونىڭ قۇرامىنا مۇددەلى مەملەكەتتىك ورگاندار مەن قوعامدىق ۇيىمداردىڭ باسشىلارى كىردى. بۇل جۇمىسقا جاستارعا تالىمگەرلىك، كۋراتورلىق فۋنكتسيالاردى ورىندايتىن مەملەكەتتىك جانە قوعامدىق ينستيتۋتتار قاتىسادى. اسكەري-پاتريوتتىق تاربيە سۋبەكتىلەرىنىڭ ءارتۇرلى ساناتتارىنىڭ قىزمەتىنىڭ قورىتىندىلارى زەردەلەنەدى، تاربيە پروتسەسىنە قاجەتتى تۇزەتۋلەر ۋاقتىلى ەنگىزىلەدى جانە انىقتالعان كەمشىلىكتەردى جويۋ جانە وڭ تاجىريبەنى بەكىتۋ ماقساتىندا باقىلاۋ جۇزەگە اسىرىلادى.

باعدارلامانى ىسكە اسىرۋدىڭ تۇپكى ناتيجەسى ەل دامۋىنىڭ قازىرگى زامانعى سىن-تەگەۋرىندەرى مەن مىندەتتەرىنە جاۋاپ بەرەتىن جاستاردى اسكەري-پاتريوتتىق تاربيەلەۋ جۇيەسىن قالىپتاستىرۋ، اتاپ ايتقاندا، جاستاردىڭ قازاقستان تاريحى مەن مادەنيەتىنە قاتىستىلىق سەزىمىن نىعايتۋ، ۇرپاقتار ساباقتاستىعىن قامتاماسىز ەتۋ، بەلسەندى ومىرلىك ۇستانىمى بار ازاماتتى تاربيەلەۋ، قارۋلى كۇشتەردىڭ ءيميدجىن ارتتىرۋ جانە اسكەري قىزمەتتىڭ بەدەلىن نىعايتۋ بولادى.

Abai.kz