ونەردىڭ ماقساتى – ءتاڭىردى تانۋ، ءتاڭىردى تانىتۋ
تومەندەگى سۇحباتىندا ايتقانداي، ول ءوزىن ۇنەمى باقىلاپ جۇرەدى. سەبەبى، ونى قۇدايدىڭ باقىلايتىنىن سەزەدى، سەزىنەدى.
سول سەبەپتى دە سەگىز جاسىندا-اق بىرنەشە ونەر الامانىندا توپ جارعان ول اكتەرلىك، كومپوزيتورلىق، بيشىلىك، تەلەجۇرگىزۋشىلىك، ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتىمەن كورىنىپ ءجۇر. بۇگىنگى ءبىزدىڭ كەيىپكەرىمىز – ءاليحان بايسۇلتانوۆ.
سەگىز جاسىمدا جيىرمادان اسا بايقاۋدىڭ جۇلدەگەرى بولدىم
– ءاليحان، سەنى دارىندى ءانشى، تالانتتى اكتەر رەتىندە تانيمىز. ونەر جولىن تاڭداۋىڭا نە سەبەپ بولدى؟
– مۋزىكادان ساباق بەرگەن مۇعالىمىم انگە دەگەن قۇمارلىعىمدى جانە جانايىن دەپ تۇرعان شىراعىمدى تانىسا كەرەك، كىشكەنە كەزىمنەن ءتۇرلى سايىستارعا قاتىستىرىپ ءجۇردى. سەگىز جاسىمدا جيىرمادان اسا بايقاۋدىڭ جۇلدەگەرى بولدىم. سونداي جارىستاردىڭ بىرىندە قىدىرالى اعا (بولمانوۆ –رەد) اعامەن تانىستىم. ول كىسىمەن بىرگە بىرنەشە جىل جۇمىس ىستەدىك: «ۇلىتاۋ» توبىنا ەرىپ، گاسترولدىك ساپارمەن قازاقستاننىڭ قيىر-قيىرىن ارالادىق، ت.ب.
وسى ورايدا «ايگولەك» باعدارلاماسىن اتاپ وتپەسەم ادامدىعىما سىن بولار. قاراقات اپاي جۇرگىزەتىن وسى باعدارلامادا ورىن الماعانىممەن، ديپلومات اتاندىم. بىراق كەلەسى جىلى كاستينگتەن ءوتىپ، باعدارلاماعا جۇرگىزۋشى بولىپ تاعايىندالدىم. ال اكتەر رەتىندە كەي جەرلەردە توبە كورسەتسەم – وسى باعدارلامانىڭ ارقاسى. ويتكەنى سەريالدارعا شاقىرعان پروديۋسەرلەر اڭگىمەنى اۋەلى «ايگولەكتەگى» جۇرگىزۋشىلىگىمدى ماقتاۋدان باستايتىن.
– ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە «پسيحولوگيا» باكالاۆرى اتاندىڭ. بۇل ماماندىقتى تاڭداۋىڭا نە تۇرتكى بولدى؟
– باسىندا رەجيسسۋراعا تاپسىرعىم كەلگەن. بىراق ءجون بىلەتىن كىسىلەرمەن اقىلداسا كەلە، ءتورت جىلىمدى «ءوزىمدى قازۋعا» جۇمساۋعا ارنادىم.
سەبەبى، بىرىنشىدەن، مەنىڭ تاڭداعان ءپانىم بيولوگيا بولدى. سول پاننەن عىلىمي جوبالار قورعادىم. پسيحولوگيا – بيولوگيا پانىنە ساي جانە مەن وقۋعا تۇسەتىن جىلى وتە وزەكتى تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى وسى ماماندىق بولعاننان كەيىن، شىعارماشىلىق ادامىنا «پسيحولوگ» بولۋ كەرەك دەپ شەشتىم.
– «ونەر قىراندارى» ويىن-ساۋىق تەاترىندا دا بىرنەشە جىل بوي كورسەتتىڭ. تەاتر ساعان قالاي اسەر ەتتى؟
– «ونەر قىراندارىنا» العاش 6-7-سىنىپ وقىپ جۇرگەنىمدە بارعانمىن. بارعانداعى سەبەبىم – كىشكەنتاي بالانىڭ رولىنە ادام ىزدەگەن ەكەن. سودان بەرى سول ۇجىممەن بىرنەشە قويىلىمدا بىرگە وينادىق. ويناپ قانا قويعان جوقپىز، اعالى-ءىنىلى بوپ ارالاستىق.
ال ءوزىم «ونەر قىراندارىنا» كىردىم دەپ تە، شىقتىم دەپ تە ايتا المايمىن. اعالار قويىلىمعا كەرەك كەزىمدە شاقىرادى، باسقا ۋاقىتتا ءوز شارۋالارىممەن اينالىسىپ جۇرە بەرەمىن. ياعني، ۇجىمنىڭ رەسمي مۇشەسى ەمەسپىن.
تەاتر ماعان كوپ تاجىريبە بەردى، ونەر تۋرالى تۇسىنىگىمە ىقپال ەتتى، وي-ءورىسىمدى كەڭەيتتى. سەبەبى «ونەر قىراندارىنداعى» اعالاردىڭ ارقايسىسى – «قىزىل ديپلومى» بار كاسىبي اكتەر.
اللاعا مويىن بۇرعان كەز كەلگەن سۋرەتكەر اۋەلى ءوزىن تانيدى
– «ونەر قىراندارى» دەگەننەن شىعادى. ءدىن ونەرگە قالاي قارايدى؟
– قيىن سۇراق ەكەن. بۇعان يسلامتانۋشى-عالىمدار مەن يمامدار جاۋاپ بەرسىن.
– ال ونەر ادامىنىڭ ءدىني ۇستانىمى ونىڭ شىعارماشىلىعىنا قانشالىقتى اسەر ەتەدى دەپ ويلايسىڭ؟
– مەنىڭشە، اۋەلدەن كەز كەلگەن ونەردىڭ ماقساتى – ءتاڭىردى تانۋ، ءتاڭىردى تانىتۋ عوي. قاي ۇزدىك ونەر تۋىندىسىنىڭ تەرەڭىنە ۇڭىلسەڭىز دە، ونىڭ قۇدايىن ىزدەگەن جۇرەكتەن شىققان قۇبىلىس ەكەنىن بايقاۋعا بولادى. ءاننىڭ تۋى دا سول – تاريحىن اقتارساق، ءدىني تسەركوۆتاردا پايدا بولدى دەگەن تاريحقا كەزىگەمىز. سوندىقتان ونەر ادامىنىڭ ءدىندى ۇستانۋى شىعارماشىلىعىنا وتە جاقسى اسەر ەتەدى دەپ ويلايمىن. قۇدايشىل ادام ولمەيدى. ويتكەنى ونىڭ كوكىرەگى قۇندىلىققا تولىپ جۇرەدى. ونەر ادامىنىڭ ومىردەن ءمان ىزدەي ءجۇرىپ، قۇدايعا جاقىنداي ءتۇسۋى گۋمانيستىك-شىعارماشىلىق وي تابۋىنا جەتەلەيدى.
– اللاعا مويىن بۇرعان تۋىندىگەر نە ۇتادى، بولماسا نەدەن زيان شەگەدى؟
– اللاعا مويىن بۇرعان كەز كەلگەن سۋرەتكەر اۋەلى ءوزىن تانيدى. ءوزىن تانىعان ادام قۇدايىن دا تانيدى. ەڭ باستىسى، شاكارىم ايتقان «كەلدىم قايدان، نە ەتسەم پايدام؟ ولگەننەن سوڭ نە بولام؟» دەگەن ماڭىزدى ءۇش سۇراققا جاۋاپ بەرە الادى.
قۇدايىن تانىعان، ءوزىن تانىعان ادام مىنا الەمدە ەشقانداي اتاق-داڭقسىز-اق، تالانتىن تانىتۋعا تىرىسپاي-اق، اعا-كوكەگە ارقا سۇيەمەي-اق ءوزىن بار سەزىنەدى. سول ءۇشىن ونەر ادامى عانا ەمەس، كەز كەلگەن جان قۇدايىنا مويىن بۇرسا، ءاربىر ءىستى شىن بەرىلىپ ىستەيدى، ءوزىن جونگە سالادى، تارتىپكە باعىندىرادى. ويتكەنى ونداي ادامنىڭ ءار امالعا جان-تانىمەن بەرىلمەسىنە قايلا جوق. سەبەبى ول قۇدايدىڭ قاراپ تۇرعانىن، باقىلاپ تۇرعان سەزىنەدى.
الەۋمەتتىك پسيحولوگيا ءوز-ءوزىن باقىلاۋ پۋنكتى جوعارى ادامنىڭ باسقاعا قاراعاندا ۇزاقتاۋ عۇمىر كەشەتىنىن ايتادى. نەگە دەسەڭىز، ۋاقىتىلى تاماقتانىپ، ۋاقىتىلى كۇتىنىپ، ۋاقىتىلى دەنساۋلىعىنا ءمان بەرەتىن ادام اۋرۋلاردان الشاق بولادى. ءوز-ءوزىن باقىلايتىن ادام سىرتتان بىرەۋدىڭ باقىلاپ تۇرعانىن سەزىنەدى. مىنە، قۇدايعا سەنبەيتىن كىسىلەرمەن سالىستىرعاندا تاقۋا ادامنىڭ ۇزاقتاۋ عۇمىر كەشەتىنىن الەۋمەتتىك پسيحولوگيا وسىلاي زەرتتەپ، قورىتىندىلاعان ەكەن. راس قوي، اللاعا شىن سەنەتىن ادام ءاردايىم «قۇداي مەنى باقىلاپ تۇر» دەگەن ويمەن جامان ادەتتەردەن ىرگەسىن اۋلاق سالادى. ال نيگيليستەرگە ءبارىبىر. شىن اللانى تانىعان، شىن قۇدايدىڭ ونەرىن، ونىڭ جاراتقان نارسەسىنە حيكمەت كوزبەن قاراي العان جان شىنىندا باقىتتى ءومىر سۇرەدى جانە ءپوزيتيۆتى بولا تۇسەدى. كوبىنە ەشتەڭەگە سەنبەيتىن، قۇدايىن تانىمايتىن ادام پەسسيميست بولادى.
– سۇحباتتى كەلەسى سۇراقپەن تۇيىندەيىك. بولاشاعىڭدى قالاي ەلەستەتەسىڭ؟
– قازىر وتباسى قۇندىلىعىن ويلاپ ءجۇرمىن. ءوزىمدى بولاشاقتا ۇلگىلى اكە، سۇيىكتى جار رەتىندە ەلەستەتەمىن. اللا قالاسا، ول دا بولا جاتار!
– ساۋ-سالامات بولايىق!
Abai.kz
