تالدىقورعاندىقتاردى تىتىركەندىرگەن سۇمدىق قىلمىس اشىلار ەمەس
بۇگىندە قىلمىستىڭ قاتىگەزدىگىمەن، قىلمىسكەرلەردىڭ تىم شەكتەن شىققاندىعىمەن ەشكىمدى تاڭ قالدىرا المايسىڭ. وتكەن جىلى كۇزدە ءبىر ايدا بىرنەشە ادام ايۋاندىقپەن ولتىرىلگەندە جاعالارىن ۇستاپ، جاندارىنان تۇڭىلگەن تالدىقورعاندىقتار اراسىندا تامىزدىڭ 30 كۇنى تىركەلگەن سۇمدىق وقيعادان سوڭ تۋىنداعان ءتۇرلى اڭگىمە اسقىنباسا، باسەڭسىگەن جوق. سوندىقتان دا بولار، سەيسەنبى كۇنى الماتى وبلىستىق ءىىد-دە جۋرناليستەرمەن ۇيىمداستىرىلعان بريفينگتە دە نەگىزىنەن وسى قىلمىس توڭىرەگىندە اڭگىمە قوزعالدى. وبلىستىق ءىىد ءتىل ساياساتى جانە اقپارات ءبولىمىنىڭ باستىعى مەن تالدىقورعان قالالىق ءىىب باستىعىنىڭ ورىنباسارى ارتتا قالعان اپتا - 31 تامىز بەن 7 قىركۇيەك ارالىعىنداعى ققىلمىستىق احۋالعا شولۋ جاسادى. وبلىس اۋماعىندا جەتى كۇن ىشىندە بارلىعى 116 قىلمىس تىركەلىپ، ولاردىڭ 102-ءسى اشىلىپ، اشىلۋ كورسەتكىشى 87,9 پايىزدى قۇراپتى. تىركەلگەن قىلمىستار ىشىندە 3 كىسى ءولىمى بار. ولاردىڭ ەكەۋى: تالدىقورعان قالاسى مەن ەسكەلدى اۋدانىندا ورىن العاندارى بىرىگىپ اراق ءىشۋدىڭ سوڭىنان تۋىنداعان جانجالدىڭ كەسىرىنەن بولعانى انىقتالدى. ال وبلىس اۋماعىنداعى كەزەكتى قوعامدىق پىكىرگە وزەك بولعان تالعار اۋدانىنداعى 15 جاسار قىز بالانىڭ جوعالۋىنا بايلانىستى حابارعا وراي جەدەل-ىزدەستىرۋدى قولعا العان تالعارلىق ءتارتىپ ساقشىلارى ءجاسوسپىرىم قىزدىڭ زورلىقتان ولگەن دەنەسىن تەرەڭقارا اۋىلى ماڭىنداعى تەرەڭ سايدان تاپتى. كۇدىكتى رەتىندە 20 جاسار جىگىت ۇستالىپ، قازىرگى كەزدە سوت-دارىگەرلىك ساراپتاما تاعايىندالىپ، تەرگەۋ جۇرگىزىلۋدە.
بۇگىندە قىلمىستىڭ قاتىگەزدىگىمەن، قىلمىسكەرلەردىڭ تىم شەكتەن شىققاندىعىمەن ەشكىمدى تاڭ قالدىرا المايسىڭ. وتكەن جىلى كۇزدە ءبىر ايدا بىرنەشە ادام ايۋاندىقپەن ولتىرىلگەندە جاعالارىن ۇستاپ، جاندارىنان تۇڭىلگەن تالدىقورعاندىقتار اراسىندا تامىزدىڭ 30 كۇنى تىركەلگەن سۇمدىق وقيعادان سوڭ تۋىنداعان ءتۇرلى اڭگىمە اسقىنباسا، باسەڭسىگەن جوق. سوندىقتان دا بولار، سەيسەنبى كۇنى الماتى وبلىستىق ءىىد-دە جۋرناليستەرمەن ۇيىمداستىرىلعان بريفينگتە دە نەگىزىنەن وسى قىلمىس توڭىرەگىندە اڭگىمە قوزعالدى. وبلىستىق ءىىد ءتىل ساياساتى جانە اقپارات ءبولىمىنىڭ باستىعى مەن تالدىقورعان قالالىق ءىىب باستىعىنىڭ ورىنباسارى ارتتا قالعان اپتا - 31 تامىز بەن 7 قىركۇيەك ارالىعىنداعى ققىلمىستىق احۋالعا شولۋ جاسادى. وبلىس اۋماعىندا جەتى كۇن ىشىندە بارلىعى 116 قىلمىس تىركەلىپ، ولاردىڭ 102-ءسى اشىلىپ، اشىلۋ كورسەتكىشى 87,9 پايىزدى قۇراپتى. تىركەلگەن قىلمىستار ىشىندە 3 كىسى ءولىمى بار. ولاردىڭ ەكەۋى: تالدىقورعان قالاسى مەن ەسكەلدى اۋدانىندا ورىن العاندارى بىرىگىپ اراق ءىشۋدىڭ سوڭىنان تۋىنداعان جانجالدىڭ كەسىرىنەن بولعانى انىقتالدى. ال وبلىس اۋماعىنداعى كەزەكتى قوعامدىق پىكىرگە وزەك بولعان تالعار اۋدانىنداعى 15 جاسار قىز بالانىڭ جوعالۋىنا بايلانىستى حابارعا وراي جەدەل-ىزدەستىرۋدى قولعا العان تالعارلىق ءتارتىپ ساقشىلارى ءجاسوسپىرىم قىزدىڭ زورلىقتان ولگەن دەنەسىن تەرەڭقارا اۋىلى ماڭىنداعى تەرەڭ سايدان تاپتى. كۇدىكتى رەتىندە 20 جاسار جىگىت ۇستالىپ، قازىرگى كەزدە سوت-دارىگەرلىك ساراپتاما تاعايىندالىپ، تەرگەۋ جۇرگىزىلۋدە.
ءۇشىنشى قىركۇيەك كۇنى جامبىل اۋدانىنداعى ۇزىناعاش سەلوسىندا جەكە كاسىپكەر جالالوۆانىڭ ۇيىنە ءتۇن ورتاسا اۋا باسا-كوكتەپ كىرگەن بىرنەشە بەلگىسىز ادام، كاسىپكەردى كۇيەۋىمەن بىرگە ەدەنگە ەتپەتتەپ جاتقىزىپ قويىپ، ىشىندە 3 000 000 تەڭگە مەن التىن بۇيىمدار ساقتالعان تەمىر جاشىكتى كوتەرىپ كەتەدى. ءۇي قوجايىنى تىنىس جولدارىنا قۇسىق كەپتەلىپ قالعاندىقتان وقيعا بولعان جەردى كوز جۇمعان. تۋرا وسىعان ۇقساس وقيعا التىنشى قىركۇيەك كۇنى قاراساي اۋدانىنداعى شامالعان اۋىلىندا دا ورىن الدى. وسى اۋىلدا تۇراتىن اسلانوۆانىڭ ۇيىنە بەتپەردە كيىپ، باسىپ كىرگەن ءۇش جىگىت ءۇي يەسىن پىشاقپەن جاراقاتتاپ، تىعۋلى تۇرعان 1 800 000 تەڭگەنى الىپ كەتەدى. ەكى قاراقشىلىق تا ءالى اشىلعان جوق. سونداي-اق وتكەن اپتادا جەتى توناۋ، ون بوتەننىڭ مۇلكىن ۇرلاۋ دەرەكتەرى تىركەلىپ، ىزدەۋدە جۇرگەن ءبىر قىلمىسكەر قولعا ءتۇسىپتى. وبلىس اۆتوجولدارىندا 29 جول-كولىك وقيعاسى تىركەلىپ، ولاردا 9 ادام قازا تاۋىپ، 27 ادام جاراقات الىپتى.
سوڭعى كەزدەرى قولعا الىنعان جەدەل-ىزدەستىرۋ شارالارى ناتيجەسىندە بۇرىندارى جاسالعان 19 قىلمىس اشىلسا، ونىڭ ءبىرى - 22 تامىز كۇنى قاپشاعايداعى «فلامينگو» ويىنحاناسىنا جاسالعان قاراقشىلىق شابۋىل. بۇل قىلمىستا جۇزدەرىن بەتپەردەمەن جاسىرعان بەلگىسىز ادامدار ويىنحاناعا باسا-كوكتەپ ەنىپ، كۇزەتشىلەردى قارۋىسىزداندىرىپ، ويىنحاناداعىلاردى قورقىتۋ ءۇشىن توبە مەن قابىرعالارعا وق اتىپ، كاسسانى سىندىرىپ، ونداعى 30 ميلليون تەڭگەنى الىپ كەتكەن بولاتىن. قىلمىستىق پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى مەن «ارلان» ارنايى جاساعىنىڭ جىگىتتەرى ءۇش كۇدىكتىنى قاپشاعاي قالاسىنان، ءتورتنىشى سەزىكتىنى بايقوڭىر قالاسىنىن ۇستادى. قازىرگى كەزدە ولاردان الىنعان اتىس قارۋلارىنىڭ باسقا دا قىلمىستارعا قاتىستىلىعى تەكسەرىلۋدە.
ەندى، ءسوزىمىزدىڭ باسىندا ايتىپ كەتكەن جانتۇرشكىتىرەر قىلمىسقا توقتالايىق. 30 تامىز كۇنى كەشقۇرىم تالدىقورعان قالاسىنىڭ ماڭىنداعى شاعىن اۋىلدىڭ تۇرعىن ۇيلەرىنەن ءبىرشاما قاشىقتىقتاعى ارىق جاعاسىنان 1949 جىلى تۋعان، جولاۋشى تاسىپ، ناپاقا تاۋىپ جۇرگەن ازاماتتىڭ اۆتوكولىگى تابىلادى. يەسىز تۇرعان اۆتوكولىكتى تەكسەرۋ بارىسىندا ونىڭ كاپوتىنان ايەل ادامنىڭ وتكىر نارسەمەن ويىلىپ الىنعان قوس انارى شىعا كەلگەن. اۆتوكولىك ىشىنەن تابىلعان ساۋساق ىزدەرى مەن تاعى باسقا زاتتارعا جۇرگىزگەن ساراپتاما بارىسىندا كەسىلىپ الىنعان ومىراۋلاردىڭ وسىدان بىرنەشە كۇن بۇرىن جوعالعان، ءۇش بالاسى بار 1964 جىلى تۋعان ايەلدىكى ەكەنى انىقتالادى. ال ماشينا جۇرگىزۋشى دە، ونىڭ كولىگىنەن ساۋساق ىزدەرى تابىلعان جولۋشى ايەل دە ءالى كۇنگە تابىلعان جوق. وسى وقيعاعا بايلانىستى قر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 96-بابىنىڭ 2-بولىگىندەگى «ا» جانە «ز» تارماقتارى بويىنشا قىلمىستىق ءىس قوزعالىپ، تەرگەۋ ىسىنە وبلىستىق ءىىد تەرگەۋ باسقارماسىنىڭ مىقتى دەگەن تەرگەۋشىلەرى جۇمىلدىرىلىپتى. بريفينگكە قاتىسقان تالدىقورعان قالالىق ءىىب باستىعىنىڭ ورىنباسارى بەرلىنباەۆتىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، قازىرگى كەزدى ءتارتىپ ساقشىلارى بىرنەشە جورامال بويىنشا ىزدەستىرۋ جانە تەرگەۋ امالدارىن جۇرگىزۋدە. قىلمىس تىركەلگەننەن بەرگى ۋاقىت ارالىعىندا بەلگىسىز ادام جوعالعان جۇرگىزۋشىنىڭ تۋىستارىنا ونىڭ ءوزىنىڭ ۇيالى تەلەفونى ارقىلى شىعىپ، تولەم تالاپ ەتىپتى. وكىنىشكە قاراي، پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى تەلەفوننىڭ قاي جەردەن شالىنعانىن انىقتاپ ۇلگەرمەگەن. پولكوۆنيك بەرلىنباەۆ بولسا، كۇدىز-ءتۇنى جۇمىس ىستەپ جاتقاندارىن، جاقىن كۇندەرى قىلمىستىڭ اشىلاتىنىنا سەنىم ءبىلدىردى. ال تالدىقورعاندىقتار اراسىن بىرىنەن-ءبىرى وتەتىن سۇمدىق داقپىرتتار كەزىپ ءجۇر. ولاردىڭ اراسىندا بىلتىرعى سياقتى «مانياك» پايدا بولعانى جايلى دا قاۋەسەت بار.
بولات اباعان، الماتى وبلىسى.