ءبىزدىڭ ەلىمىزدە ورتاورىستىق اراسىنىڭ تازا تۇقىمىن كۇرشىم اۋدانىنداعى مارالدى وڭىرىندەگى ومارتاشىلار عانا ساقتاپ قالىپ، قازىرگى ۋاقىتتا كوبەيتۋمەن اينالىسىپ جاتىر.

– قازىر تابيعي قورىق قۇرۋ، ارانىڭ تۇقىمىن ساقتاپ قالۋ باعىتىندا ءبىرشاما جۇمىس-تار جۇرگىزىلىپ كەلەدى. ومارتاشىلار تازا اسىل تۇقىمدى ارانى نەگىزگى تالاپتارعا ساي ءوسىرىپ، باسقا شارۋاشىلىقتارعا تاراتىپ بەرۋگە كوپ كوڭىل بولۋدە. بۇگىنگى تاڭدا ءبىزدىڭ وكرۋگتە 100 ارا ۇياسى بار ومارتاشىلار ۇكىمەتتەن دەمەۋ قارجى الىپ وتىر، – دەيدى مارالدى اۋىلدىق وكرۋگىنىڭ اكىمى ماقسات كاكىموۆ.

وكرۋگ تۇرعىندارى قىسى التى-جەتى ايعا دەيىن سوزىلاتىن وڭىردە قانداي شارۋامەن اينالىسۋ ىڭعايلى ەكەنىنە كوزدەرى جەتكەننەن كەيىن، ومارتا شارۋاشىلىعىنا دەن قويىپ، ارا سانىن كوبەيتىپ جاتىر. بۇل ارا تۇقىمى-نىڭ باسقالارىنان ءبىر ەرەكشەلىگى – وسى وڭىرگە ءتان ۇزاق قىستا قىستاپ شىعۋعا بەيىمدەلگەنى. ارينە، ارا ءوسىرۋدىڭ وڭاي كاسىپ ەمەس ەكەنى داۋسىز. بيىلعى جاڭبىرلى جازدا تاۋلى وڭىردەگى ومارتا شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا اسا قولايلى كۇرشىم، مارالدى وزەندەرىنىڭ بويىندا ارالار بال تارتا الاتىنداي جانە ساپالى ءونىم بەرۋىن قامتاماسىز ەتەرلىك نەگىزگى قۇنارلى ازىق – شىرىنى مول گۇلدى وسىمدىكتەردىڭ سان الۋان تۇرلەرى تۇتاسىپ بىتىك ءوسىپ شىقتى.

ءبىزدىڭ ەلىمىزدە ورتاورىستىق اراسىنىڭ تازا تۇقىمىن كۇرشىم اۋدانىنداعى مارالدى وڭىرىندەگى ومارتاشىلار عانا ساقتاپ قالىپ، قازىرگى ۋاقىتتا كوبەيتۋمەن اينالىسىپ جاتىر.

– قازىر تابيعي قورىق قۇرۋ، ارانىڭ تۇقىمىن ساقتاپ قالۋ باعىتىندا ءبىرشاما جۇمىس-تار جۇرگىزىلىپ كەلەدى. ومارتاشىلار تازا اسىل تۇقىمدى ارانى نەگىزگى تالاپتارعا ساي ءوسىرىپ، باسقا شارۋاشىلىقتارعا تاراتىپ بەرۋگە كوپ كوڭىل بولۋدە. بۇگىنگى تاڭدا ءبىزدىڭ وكرۋگتە 100 ارا ۇياسى بار ومارتاشىلار ۇكىمەتتەن دەمەۋ قارجى الىپ وتىر، – دەيدى مارالدى اۋىلدىق وكرۋگىنىڭ اكىمى ماقسات كاكىموۆ.

وكرۋگ تۇرعىندارى قىسى التى-جەتى ايعا دەيىن سوزىلاتىن وڭىردە قانداي شارۋامەن اينالىسۋ ىڭعايلى ەكەنىنە كوزدەرى جەتكەننەن كەيىن، ومارتا شارۋاشىلىعىنا دەن قويىپ، ارا سانىن كوبەيتىپ جاتىر. بۇل ارا تۇقىمى-نىڭ باسقالارىنان ءبىر ەرەكشەلىگى – وسى وڭىرگە ءتان ۇزاق قىستا قىستاپ شىعۋعا بەيىمدەلگەنى. ارينە، ارا ءوسىرۋدىڭ وڭاي كاسىپ ەمەس ەكەنى داۋسىز. بيىلعى جاڭبىرلى جازدا تاۋلى وڭىردەگى ومارتا شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا اسا قولايلى كۇرشىم، مارالدى وزەندەرىنىڭ بويىندا ارالار بال تارتا الاتىنداي جانە ساپالى ءونىم بەرۋىن قامتاماسىز ەتەرلىك نەگىزگى قۇنارلى ازىق – شىرىنى مول گۇلدى وسىمدىكتەردىڭ سان الۋان تۇرلەرى تۇتاسىپ بىتىك ءوسىپ شىقتى.

ەرتەرەكتە بال ءوندىرۋ جاعىنان وبلىستىڭ الدىڭعى قاتارداعى ىرگەلى شارۋاشىلىقتارىنىڭ ءبىرى بولعان «مارالدى» كەڭشارى توقىراۋ كەزەڭىندە تاراتىلىپ، داعدارىسقا ۇشىرادى. سول جىلى بۇل وڭىردە نەبارى ونشاقتى ارا ۇياسى قالعان ەدى. وبلىس اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆتىڭ وسى سالانى جەدەل جەتىلدىرۋ جونىندەگى باستاماسىنىڭ شاراپاتى مارالدى-لىق كاسىپكەرلەرگە دە ءتيىپ، تامىرى ۇزىلۋگە اي-نالعان ومارتا شارۋاشىلىعىنا جان ءبىتىردى. سوڭعى ءتورت-بەس جىلدىڭ ىشىندە عانا وسى وكرۋگتە بۇل سالانى دامىتۋعا تۇبەگەيلى بەتبۇرىس جاسالىپ، كوپتەگەن يگى ىستەر جۇزەگە اسىرىلا باستادى. قازىرگى تاڭدا وكرۋگتە 45 ومارتا شارۋاشىلىعى قۇرىلىپ، جاز ايلارىندا ءۇش مىڭعا دەيىن ارا ۇياسىن ۇستاپ وتىر. ارا ءوسىرۋ-شىلەر جىلىنا جالپى جيىنى 50 تونناداي بال ءوندىرىپ، ساتىلىمعا شىعارىپ، تابىس كوزىن نەگىزىنەن سول سالادان تاۋىپ وتىر. جىل سايىن ارا وسىرۋشىلەرگە وبلىستىق بيۋدجەتتەن دەمەۋ-قارجى ءبولىنىپ، قارجىلاي قولداۋ كورسەتىلىپ كەلەدى.

ءبايمادي تەبىسوۆتىڭ، باقىتبەك اناپيەۆتىڭ، بولاتبەك نۇعىماروۆتىڭ، ەرلان قاسپاقوۆتىڭ، ەربول ابىشەكوۆتىڭ، مەڭدىحان دابىرباەۆتىڭ، سەرىك سارسەنبيننىڭ شارۋاشىلىقتارى ورتا-ورىس اراسىن وسىرەتىن اسىل تۇقىمدى ومارتا شارۋاشىلىعى مارتەبەسىن الدى. ال انار قۇسايىنوۆا، قۇماربەك ءجۇنىسوۆ، مەڭدىعازى ءجۇنىسوۆ ءبىر ميلليون تەڭگەدەن، ءادىل قوجاقوۆ، ەرمەك مولداعاپۋوۆ ءۇش ميلليون تەڭگەدەن نەسيە الىپ، ومارتا شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا ءوز ۇلەستەرىن قوسىپ كەلەدى. بۇرىن باسقا جاققا قونىس اۋدارعان اۋىل تۇرعىندارىنىڭ بىرقاتارى قايتا ورالىپ، ارا ءوسىرۋ-مەن اينالىسۋدا. وسى وكرۋگتە جىلىنا ەكى-ءۇش شارۋاشىلىق قۇرىلىپ جاتىر.

سونداي-اق، مارالدى ورتا مەكتەبىندەگى قوسالقى ومارتا شارۋاشىلىعىندا وقۋشىلاردىڭ وسى ماماندىقتىڭ قىرى مەن سىرىنا قانىعىپ، ءبىلىمدى تاجىريبەمەن ۇشتاستىرۋلا-رىنا جاعداي جاسالعان.
وكرۋگ ومارتاشىلارى وسكەمەندەگى حالىقارالىق بال فەستيۆالىندە جىل سايىن بەلسەندىلىكپەن قاتىسىپ كەلەدى. 2011 جىلعى فەستيۆالدا مارالدى بالى ءبىرىنشى ورىن الدى. بيىل وسكەمەندە وتكەن «قازاقستاننىڭ ۇزدىك تاۋارلارى-2013» وبلىستىق بايقاۋ-كورمەسىنە جەكە كاسىپكەر ءلاززات كاكىموۆانىڭ شاعىن ىدىستارعا قۇيعان بالى «جوعارى دارەجەدەگى ديزاين ءۇشىن» اتالىمىندا جوعارى باعالاندى.

مارالدى بالى وبلىسىمىزدان تىسقارى جەرلەرگە دە بەلگىلى بولا باستادى. بىلتىر مارالدىلىق ومارتاشىلار شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ استانا، قىزىلوردا، شىمكەنت قالالارىندا وتكەن مادەني كۇندەرىندە ءوز ونىمدەرىن كوپشىلىككە ۇسىنىپ، تۇتىنۋشىلار-دىڭ ىقىلاسىنا بولەندى.

– ومارتاشىلار بالدى قايدا وتكىزەمىن دەپ ۋايىمدامايدى، ءتىپتى، جارنامالىق قولداۋدىڭ دا قاجەتى جوق. مارالدى ءوڭىرى بالىنىڭ ءدامىن تاتقاندار تاعامدىق جانە ەمدىك قاسيەتى جوعارى ەكەنىن ءبىلىپ وتىر. سوندىقتان الۋشىلار دا، ارنايى تاپسىرىس بەرۋشىلەر دە از ەمەس. ءبىزدىڭ بال جارمەڭكەلەر مەن ساۋدا ورىندارىندا دا تەز ءوتىپ كەتەدى. باسقا بالدار ساپاسى جاعىنان ءبىز-ءدىڭ بالعا جەتپەيدى، – دەيدى ماقسات كاكىموۆ.
بۇل كۇندەرى ارا تۇقىمىن ساقتاۋ جانە كوبەيتۋ، تۇقىمى باسقا ارالاردى ارالاستىرماۋ، ومارتا شارۋاشىلىعى سالاسىنا جاڭا تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ، ارا اۋرۋلارىنىڭ الدىن الۋ باعىتىندا وكرۋگ ومارتاشىلارىنىڭ قولعا العان كەشەندى ءىس-شارالارى جۇزەگە اسىرىلىپ، ناتيجەسىن كورسەتە باستادى.

اباي-اقپارات