ەلباسى تاپسىرماسى: قازىنا قارجىسى ءتيىمدى ىسكە جۇمسالۋى ءتيىس
بيىلعى 11-قازاندا وتكەن ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا ەلباسى اتقارۋشى بيلىكتىڭ جۇمىسىنا كوڭىلى تولماي، سىن تەزىنە العاندىعى بەلگىلى. وتكەن جۇما كۇنى وبلىستىق اكىمدىكتە اۋدان، قالا اكىمدەرى مەن باسقارما باسشىلارىنىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن سەلەكتورلىق كەڭەستە ولكەمىزدە ەلباسى اتاپ وتكەن كەمشىلىكتەردى جويۋ باعىتىندا اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستار سارالانىپ، پىسىقتالدى.
كەڭەستە وبلىس اكىمى اليك ايدارباەۆ جاقىندا قر پرەمەر-ءمينيسترى س. احمەتوۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ۇكىمەت وتىرىسىندا ەلباسى تاپسىرماسىن ورىنداۋدا مينيسترلىكتەر مەن اكىمدەردىڭ ءتيىستى دارەجەدە جۇمىس ىستەمەي وتىرعانى اتالىپ وتكەندىگىن، الداعى ۋاقىتتا جۇمىستى بارلىق باعىتتا جانداندىرا ءتۇسۋ ءۇشىن ارنايى ءىس-شارالار جوسپارى قابىلدانعانىن ايتىپ، ودان تۋىندايتىن مىندەتتەرگە توق-تالدى.
ودان كەيىن ءسوز العان وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى شولپان يلمۇحانبەتوۆا ەلباسى تاپسىرماسىنا وراي وڭىرىمىزدە قابىلدانعان ءىس-شارالار جوسپارى جونىندە اڭگىمەلەدى. جوس-پارعا ساي وبلىسىمىزدا 28 ءىس-شارا جۇزەگە اسىرىلاتىنىن، ونىڭ جيىرماسىن وسى جىلدىڭ اياعىنا دەيىن اياقتاۋ كوزدەلسە، ال سەگىزى كەلەر جىلدىڭ ەنشىسىندە ەكەندىگىن ايتتى.
بيىلعى 11-قازاندا وتكەن ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا ەلباسى اتقارۋشى بيلىكتىڭ جۇمىسىنا كوڭىلى تولماي، سىن تەزىنە العاندىعى بەلگىلى. وتكەن جۇما كۇنى وبلىستىق اكىمدىكتە اۋدان، قالا اكىمدەرى مەن باسقارما باسشىلارىنىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن سەلەكتورلىق كەڭەستە ولكەمىزدە ەلباسى اتاپ وتكەن كەمشىلىكتەردى جويۋ باعىتىندا اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستار سارالانىپ، پىسىقتالدى.
كەڭەستە وبلىس اكىمى اليك ايدارباەۆ جاقىندا قر پرەمەر-ءمينيسترى س. احمەتوۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ۇكىمەت وتىرىسىندا ەلباسى تاپسىرماسىن ورىنداۋدا مينيسترلىكتەر مەن اكىمدەردىڭ ءتيىستى دارەجەدە جۇمىس ىستەمەي وتىرعانى اتالىپ وتكەندىگىن، الداعى ۋاقىتتا جۇمىستى بارلىق باعىتتا جانداندىرا ءتۇسۋ ءۇشىن ارنايى ءىس-شارالار جوسپارى قابىلدانعانىن ايتىپ، ودان تۋىندايتىن مىندەتتەرگە توق-تالدى.
ودان كەيىن ءسوز العان وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى شولپان يلمۇحانبەتوۆا ەلباسى تاپسىرماسىنا وراي وڭىرىمىزدە قابىلدانعان ءىس-شارالار جوسپارى جونىندە اڭگىمەلەدى. جوس-پارعا ساي وبلىسىمىزدا 28 ءىس-شارا جۇزەگە اسىرىلاتىنىن، ونىڭ جيىرماسىن وسى جىلدىڭ اياعىنا دەيىن اياقتاۋ كوزدەلسە، ال سەگىزى كەلەر جىلدىڭ ەنشىسىندە ەكەندىگىن ايتتى.
– بۇل ءىس-شارالاردىڭ كوپ-شىلىگى، ياعني 21-ءى ەلباسى اتاپ كورسەتكەن ايماعىمىزدا ورىن العان كەمشىلىكتەردى جويۋعا باعىتتالعان، ال قالعاندارى زاڭدىلىق بازاسىن نىعايتۋعا ارنالعان. وكىنىشكە وراي، كەڭەسكە دايىندىق بارىسىندا بارلىق مەملەكەتتىك ورگانداردان اقپارات سۇراعان كەزدە ولاردىڭ باسشىلارىنىڭ دايىندىقتارىنىڭ ءتيىستى دەڭگەيدە ەمەستىگى بايقالدى. ءتىپتى كەيبىر باسقارمالار ۇكىمەتتىڭ جوسپارىمەن تانىسپاعان. ولار الىگە دەيىن جوعارىدان بۇيرىق كۇتەتىن سياقتى. كەيبىر اقپاراتتار ناقتى زەرتتەلمەي، الىناتىن شارالار زەردەلەنبەي فورمالدى تۇردە بەرىلەدى،-دەي كەلە شولپان لازارقىزى ودان ءارى رەسپۋبليكالىق جانە جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن بولىنگەن قارجىنىڭ يگەرىلۋ جايىنا توقتالدى.
ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ وسى كەزەڭىنە دەيىن رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن بولىنگەن قارجىنىڭ اكىمشىلىك بيۋدجەتتىك باعدارلاما بويىنشا 4,6 ملرد.تەڭگەسى يگەرىلمەگەن. يگەرىلمەگەن قارجىنىڭ ەڭ ءىرى مولشەرى مىنا اكىمشىلىك بيۋدجەتتىك باعدارلامالاردىڭ ەنشىسىندە: وبلىستىق قۇرىلىس باسقارماسى - 1,4 ملرد.، ەنەرگەتيكا جانە تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق شا-رۋاشىلىعى باسقارماسى - 1,6 ملرد. تەڭگەنى يگەرمەگەن. سونىمەن قاتار، وبلىستىق ىشكى ىستەر دەپارتامەنتى - 363 ملن.، وبلىستىق ءبىلىم باسقارماسى - 360 ملن.، وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى - 446 ملن.، وبلىستىق جولاۋشىلار تاسىمالى جانە اۆتوموبيل جولدارى باسقارماسى - 139 ملن. تەڭگە-ءنى قاجەتىنە جاراتا الماعان. وكىنىشكە وراي، كاسىپكەرلىكتى دامىتۋعا بولىنگەن 17 ملن. تەڭ-گەدەن دە قايىر كورمەپپىز.
بيۋدجەت قارجىسىنىڭ يگەرىلمەۋىنە كونكۋرستاردىڭ كەش وتكىزىلۋى، قۇرىلىس-مونتاجداۋ جۇمىستارىنىڭ ۋاقىتىنان كەش جۇرگىزىلۋى، جوبالاۋ-سمەتالىق قۇجاتتامالارىنىڭ دەر كەزىندە جاساقتالماۋى سەبەپ.
قازىر 2014 جىلدىڭ بيۋدجەتى جاساقتالۋدا. كەلەر جىلى اتالعان كەمشىلىكتەر ورىن الماۋى ءۇشىن جەرگىلىكتى بيۋدجەتكە جوبالاۋ-سمەتالىق قۇجاتتامالارى مەن تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمەسى دايىن، وكىلەتتى ورگانداردىڭ قۇرىلىس نىساندارىن سالۋعا بۇيرىقتارى بار جوبالار ەنگىزىلۋدە.
ەلباسى «بيزنەستىڭ جول كارتاسى-2020» باعدارلاماسى بويىنشا نەسيە بەرۋدى سۋبسيديالاۋ بويىنشا ايماعىمىزدا جەتكىلىكتى جۇمىس جۇرگىزىلمەي وتىرعانىن، اتاپ ايتقاندا بارلىق قالالار مەن اۋدانداردىڭ قامتىلماعانىن دا سىنعا العان بولاتىن. وتكەن ون ايدا وبلىسىمىزدا 2,4 ملرد. تەڭگەنىڭ 24 جوباسى قولداۋ تاۋىپ، بۇل ماقساتقا بولىنگەن قارجى تولىق يگەرىلگەن. وكىنىشكە وراي، ماڭعىستاۋ، قاراقيا، مۇنايلى اۋداندارى بويىنشا بىردە-ءبىر جوبا جوق. بۇعان اۋىل كاسىپكەرلەرىنىڭ كەپىلگە قوياتىن مۇلكى مەن اۋىلداردا ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەر فيليالدارىنىڭ جوقتىعى سەبەپ.
ەلباسى سونىمەن قاتار، تيپ-تىك جوبالار سالۋ قۇنىنىڭ ءار ءتۇرلى ەكەندىگى جونىندە دە ايتىپ، ۇكىمەتكە بۇل باعىتتاعى كەمشىلىكتەردى جويۋدى تاپسىرعان بولاتىن. اتالعان ماسەلە بويىنشا شىعىپ سويلەگەن وبلىس اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى سۇيىندىك الداشەۆ اۋدان، قالالارداعى الەۋمەتتىك نىسانداردىڭ تيپتىك جوبالارىنىڭ قۇنىنا جاسالعان تالداۋ جونىندە باياندادى. 2011-2012 جىلدارى مۇنايلى جانە تۇپقاراعان اۋداندارىندا قۇرىلىسى باستالعان ارقايسىسى 960 ورىندىق بەس جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەر جوبالارىنىڭ قۇنىنا تالداۋ جاساعاندا باتىر اۋىلىندا سالىنعان ورتا مەكتەپتىڭ قۇرىلىسىنا 1 156, 351 ميلليون تەڭگە، ال اقشۇقىرداعى مەكتەپكە 1 164, 301 ميلليون تەڭگە، باياندىداعى مەكتەپكە 1 164, 628 ميلليون تەڭگە، باسقۇدىقتاعى مەكتەپكە 1 168,060 ميلليون تەڭگە، ماڭعىستاۋ-5-تەگى مەكتەپكە 1 261, 062 ميلليون تەڭگە جۇمسالعاندىعى انىقتالعان. ولاردىڭ جانە وبلىسىمىزدا بيىل سالىنىپ جاتقان مەكتەپتەر مەن بالاباقشالار جو-بالارىنىڭ قۇنىنىڭ ءار ءتۇرلى بولۋىنا كەيبىرەۋلەرىنىڭ ينجەنەرلىك جۇيەلەردەن الىستىعى، جەر تەلىمدەرى الاڭدارى كولەمىنىڭ ارتۇرلىلىگى جانە تاعى باسقا جايتتار سەبەپ.
كەڭەستە سونىمەن قاتار، وبلىسىمىزدى يندۋستريالان-دىرۋ ماسەلەسى دە ءسوز بولدى. ۇستىمىزدەگى جىلى كاسىپكەرلەردىڭ بەلسەندىلىگىنىڭ باياۋلا-عانى بايقالادى. وعان يندۋستريالاندىرۋ كارتاسى بويىنشا وبلىس بويىنشا نەبارى ەكى جوبانىڭ ۇسىنىلعانى دالەل.
كەڭەستى قورىتقان وبلىس اكىمى ا. ايدارباەۆ الداعى ۋاقىتتا بۇرىنعىداي بىرتەكتەس، ءتيىمسىز زاۋىتتار ەمەس، ولكەمىز ءۇشىن ماڭىزدى كاسىپورىندار سالۋ كەرەكتىگىن، يندۋستريالاندىرۋ كارتاسىنا بارلىق اۋداندار مەن قالالاردىڭ بەلسەنە قاتىسۋىنا باسقارمالارمەن قاتار، اۋدان اكىمدەرىنىڭ دە جاۋاپتى ەكەندىكتەرىن، ولاردىڭ اۋەلى ناقتى جوبالاردى جاساقتاپ، بيزنەس-جوسپارلارىن جاساپ، قۇرىلىس ورنىن بەلگىلەپ العاننان كەيىن عانا ينۆەستورلار ىزدەۋ قاجەتتىگىن ايتىپ، ەلباسى العا قويىپ وتىرعان مىندەتتەر ۇدەسىنەن شىعۋ جولىندا ايانباي جۇمىس جاساۋدى تاپسىردى.
Abai.kz