مۇسىلمان ۇمبەتىنىڭ قۇران كارىمنىڭ اسىل اياتتارى تۇسە باستاعان، نۇر شاشقان رامازان ايى دا ورمەكتىڭ جۇزىنەن اۋدى. قىركۇيەكتىڭ 20-سىندا ورازا ايتى باستالادى. ال بۇگىنگى ءتۇن، ياعني، قاراشانىڭ 15-ىنەن 16-سىنا قاراعان ءتۇن - قاسيەتتى قادىر تۇنىنە كەلەدى.

قادىر ءتۇنى - بۇكىل ادامزاتقا قۇران تۇسە باستاعان ەرەكشە قاسيەتتى ءتۇن. اراب تىلىندەگى «قادر» ءسوزى «ءمان-ماڭىز» جانە «ولشەم» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. سونىمەن قاتار بۇل ءسوز «قۇدىرەت» ماعىناسى دا قامتيدى.

قادىر ءتۇنىنىڭ قاسيەتىن جۇمىر باستى پەندە ءوز اقىلىمەن بىلە المايدى. سوندىقتان ونىڭ قادىر-قاسيەتىن جاراتۋشىمىزدىڭ ءوزى «قادىر» سۇرەسىندە: «1. ءبىز ونى (قۇراندى) قادىر ءتۇنى تۇسىردىك. 2. قادىر ءتۇنىنىڭ نە ەكەنىن بىلەسىڭ بە؟ (اللاھ تاعالا بىلدىرمەسە) قايدان بىلەسىڭ؟ 3. قادىر ءتۇنى مىڭ ايدان دا ارتىق. 4. ول ءتۇنى اللاھتىڭ رۇقساتىمەن كەز-كەلگەن ءىس ءۇشىن رۋح پەن پەرىشتەلەر تۇسەدى. 5. (اسىرەسە ول ءتۇندى عيباداتپەن وتكىزگەندەر ءۇشىن) تاڭ اتقانعا دەيىن اللاھتىڭ راقىمى مەن ەسەندىگى جاۋادى»، - دەپ باياندايدى.

مۇسىلمان ۇمبەتىنىڭ قۇران كارىمنىڭ اسىل اياتتارى تۇسە باستاعان، نۇر شاشقان رامازان ايى دا ورمەكتىڭ جۇزىنەن اۋدى. قىركۇيەكتىڭ 20-سىندا ورازا ايتى باستالادى. ال بۇگىنگى ءتۇن، ياعني، قاراشانىڭ 15-ىنەن 16-سىنا قاراعان ءتۇن - قاسيەتتى قادىر تۇنىنە كەلەدى.

قادىر ءتۇنى - بۇكىل ادامزاتقا قۇران تۇسە باستاعان ەرەكشە قاسيەتتى ءتۇن. اراب تىلىندەگى «قادر» ءسوزى «ءمان-ماڭىز» جانە «ولشەم» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. سونىمەن قاتار بۇل ءسوز «قۇدىرەت» ماعىناسى دا قامتيدى.

قادىر ءتۇنىنىڭ قاسيەتىن جۇمىر باستى پەندە ءوز اقىلىمەن بىلە المايدى. سوندىقتان ونىڭ قادىر-قاسيەتىن جاراتۋشىمىزدىڭ ءوزى «قادىر» سۇرەسىندە: «1. ءبىز ونى (قۇراندى) قادىر ءتۇنى تۇسىردىك. 2. قادىر ءتۇنىنىڭ نە ەكەنىن بىلەسىڭ بە؟ (اللاھ تاعالا بىلدىرمەسە) قايدان بىلەسىڭ؟ 3. قادىر ءتۇنى مىڭ ايدان دا ارتىق. 4. ول ءتۇنى اللاھتىڭ رۇقساتىمەن كەز-كەلگەن ءىس ءۇشىن رۋح پەن پەرىشتەلەر تۇسەدى. 5. (اسىرەسە ول ءتۇندى عيباداتپەن وتكىزگەندەر ءۇشىن) تاڭ اتقانعا دەيىن اللاھتىڭ راقىمى مەن ەسەندىگى جاۋادى»، - دەپ باياندايدى.

سۇيىكتى پايعامبارىمىز (ساللاللاھۋ ءالايھي ءۋاساللام): «اللاھ قادىر ءتۇنىن ۇمبەتىمە سىي رەتىندە تارتۋ ەتتى، بۇل بۇرىنعى ۇمبەتتەرگە بەرىلمەگەن» دەپ، بۇل سىيدىڭ قادىرىن بىلۋگە شاقىرادى. تاعى ءبىر حاديسىندە: «كىمدە-كىم ساۋابىن تەك قانا اللاھتان كۇتىپ، ىقىلاسپەن سول ءتۇندى عيبادات جاساۋمەن وتكىزسە، كۇنالارى كەشىرىلەدى»، - دەيدى. سوندىقتان مۇمكىندىگىنشە، ءاربىر پەندە قادىر تۇنىندە بەرىلەتىن سىيدان ماقۇرىم قالماۋعا تىرىسۋى كەرەك. ول ءتۇندى بوس وتكىزبەي، دارەت الىپ، ەكى باس بولسا دا ناماز وقىپ، اللاھ تاعالانىڭ شەكسىز مەيىرىمىنەن شىن جۇرەكتەن سۇراپ، دۇعا ەتكەن ءجون.

پايعامبارىمىز   (ساللاللاھۋ ءالايھي ءۋاساللام): «باسقا ۋاقىتتاردا ءاربىر جاقسىلىقتىڭ ساۋابى ون ەسە بولسا، ەرەجەپ ايىندا جۇزدەن اسادى. شاعباندا ءۇش جۇزدەن اسىپ، رامازاندا مىڭ ەسەگە ارتادى، جۇما تۇندەرى مىڭ ەسەدەن اسىپ، قادىر تۇنىندە وتىز مىڭعا دەيىن جەتەدى»، - دەگەن.

تاعى ءبىر حاديستە: «رامازان ايى بويىنشا اقشام جانە تاڭ نامازىن جاماعاتپەن وقىعان ادام قادىر تۇنىنەن كوپ نەسىبە الادى»، - دەگەن.

قادىر ءتۇنى پايعامبارىمىزدىڭ (ساللاللاھۋ ءالايھي ءۋاساللام) ۇمبەتىنە دەگەن تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگىنەن تۋىنداعان دۇعاسىنىڭ قۇرمەتى ءۇشىن قابىل بولعان. يمام ماليكتىڭ «مۋاتتا» اتتى ەڭبەگىندە ريۋايات ەتكەن ءبىر حاديستە پايعامبارىمىزعا (ساللاللاھۋ ءالايھي ءۋاساللام) الدىڭعى ۇمبەتتەردىڭ ومىرلەرى كورسەتىلگەندىگى ايتىلعان. پايعامبارىمىز (ساللاللاھۋ ءالايھي ءۋاساللام) سول ءسات: «ۇزاق ءومىر سۇرگەن وسى ۇمبەتتەر جاساي المايتىنداي امالداردى مەنىڭ ۇمبەتىمە از ۋاقىت جاساي الۋدى ءناسىپ ەتە گور»، دەپ دۇعا جاساعاندا، اللاھ تاعالانىڭ مىڭ ايدان قايىرلى وسى قادىر ءتۇنىن ءناسىپ ەتكەندىگى باياندالعان. (قادىر ءتۇنى مىڭ ايعا تەڭ دەپ قۇراندا ايتىلعان بۇل سان ەسەپ بويىنشا 83 جىل، 4 ايعا تەڭ كەلەدى).

بىردە ايشا انامىز پايعامبارىمىزدان (ساللاللاھۋ ءالايھي ءۋاساللام): «ۋا، اللاھتىڭ ەلشىسى! ەگەر قادىر تۇنىنە جەتسەم قانداي دۇعا وقيىن؟»، - دەپ سۇراعاندا، ول: «اللاھۋمما، ينناكا افۋن، تۇحيببۋل افۋا، فاافۋ انني» (ۋا اللاھ! سەن تىم كەشىرىمدىسىڭ، كەشىرۋدى جاقسى كورەسىڭ، مەنى دە كەشىرە گور!), دەپ دۇعا ەتۋ كەرەكتىگىن ۇيرەتكەن.

قيامەتتە اللاھ تاعالا حيكمەتىمەن ەمەس قۇدىرەتىمەن امال ەتەدى. سول سياقتى قادىر تۇنىندە دە اللاھ تاعالانىڭ قۇدىرەتى ۇستەم بولادى. ول ءتۇننىڭ قادىرىن بىلگەندەرگە اللاھتىڭ مەيىرىمى مەن بەرەكەسى جاۋادى، ال ودان قۇر قالماۋ ادامنىڭ رۋحاني سەرگەكتىگىنە بايلانىستى.

پايعامبارىمىز (ساللاللاھۋ ءالايھي ءۋاساللام) ۇيرەتكەندەي، مۇسىلمان بالاسى ءاربىر ىسىنە وزىنە بەرىلگەن ەڭ سوڭعى مۇمكىندىك سەكىلدى قاراي ءبىلۋى كەرەك. سول سەبەپتى قادىر ءتۇنىن ەندى كورەم بە، كورمەيمىن بە، دەگەندەي وتە ءبىر مۇقياتتىلىقپەن وتكىزگەنى ءجون.

قۇدىرەتى شەكسىز راببىمىز ۇمبەتىنە راقىمدىلىق قالاعاندىقتان، قادىر ءتۇنى رامازان ايىنىڭ قاي ءتۇنى ەكەنىن اشىق ايتپاعان. بۇل سىناق الەمىندە مۇمىندەر ۇدايى اللاھتىڭ رازىلىعىن ىزدەپ، قۇلشىلىق جاساسىن دەگەن ماقساتپەن جاراتقان يەمىز بۇدان دا باسقا وتە ماڭىزدى نارسەلەردى قۇپيا قىلعان. ماسەلەن، ومىردەگى اجال بەلگىسىز، ادامدار اراسىنداعى اۋليەلەر بەلگىسىز، كوركەم ەسىمدەرىنىڭ اراسىندا اللاھتىڭ ۇلىق ەسىمدەرى بەلگىسىز، جۇما كۇنگى دۇعانىڭ قابىل بولاتىن ۋاقىتى بەلگىسىز، كۇللى قۇلشىلىقتىڭ ىشىندە اللاھتىڭ رازىلىعى قايسىسىندا ەكەنى، داۋىرلەردىڭ ىشىندە قيامەتتىڭ قاشان ەكەنى، رامازان ايىندا قادىر ءتۇنىنىڭ قاي ءتۇن ەكەنى بەلگىسىز. سونىمەن قاتار پايعامبارىمىز (ساللاللاھۋ ءالايھي ءۋاساللام) بۇل ءتۇننىڭ رامازاننىڭ سوڭعى ون نە جەتى كۇنىندەگى (21, 23, 25, 27) تاق كۇندەردىڭ بىرىندە ەكەنىن ايتقان. الايدا يسلام عۇلامالارىنىڭ كوپشىلىگى ونىڭ 27-ءىنشى ءتۇن ەكەندىگىن ماقۇلداعان ءارى بۇكىل مۇسىلمان الەمى بۇنى وسىلايشا قابىلداعان. ارينە بۇكىل جۇرتشىلىق وسىلاي سەنىپ، وسىلاي قابىل ەتكەن بولسا، اللاھ تاعالا دا ميلليونداعان قۇلدارىنىڭ نيەتىن قابىل ەتىپ، ول ءتۇندى شىن مانىسىندەگى قادىر ءتۇنى ەتەر، ينشاللاھ.

ارابشاداعى «قادر» ءسوزى قادىرىن ءبىلۋ دەگەن ماعىنانى دا قامتيدى. ولاي بولسا، قادىرىم ارتسىن دەسەڭىز، بۇل ءتۇننىڭ قادىرىن ءبىلىڭىز. بۇل ءتۇنى تاڭ اعارىپ اتقانعا دەيىن اللاھ تاعالانىڭ مەيىرىمى توگىلىپ تۇرادى.

قادىر ءتۇنى مۇباراك بولسىن، اعايىن!

استانا. قىركۇيەكتىڭ 15-ءى. قازاقپارات /سايلاۋ ابىلاەۆ/

ەسكەرتۋ: ماقالادا قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ توراعاسى، باس ءمۇفتي ءابساتتار قاجى   دەربىسالىنىڭ  «ورازا - نۇر شاشقان اي!» كىتابىندا كەلتىرىلگەن دەرەكتەر پايدالانىلدى.