جاستار رۋحى: اتوم ەنەرگياسى – ەڭ قاۋىپسىز ءارى ەكولوگيالىق تازا قۋات كوزى
بۇگىن ءماجىلىس سپيكەرى، «AMANAT» پارتياسىنىڭ توراعاسى ەرلان قوشانوۆ «جاستار رۋحى» رەسپۋبليكالىق جاستار ساياسي لاگەرىنىڭ جۇمىسىنا قاتىستى. تۇركىستان وبلىسى نىسانبەك اۋىلىندا قازاقستاننىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن كەلگەن 420 دەلەگات باس قوستى.
ءماجىلىس سپيكەرى، «AMANAT» پارتياسىنىڭ توراعاسى ەرلان قوشانوۆ جاستار ۇنەمى جاڭا ۇردىستەردىڭ باسى-قاسىندا جۇرەتىنىن جانە مەملەكەتىمىزدىڭ قوزعاۋشى كۇشى بولا وتىرىپ، ادىلەتتى قازاقستاننىڭ بولاشاعى سانالاتىنىن اتاپ ءوتتى.
– وسىدان ەكى جىل بۇرىن ءبىز زەرەندىدە جاستار قاناتىنىڭ اتاۋىن وزگەرتۋ تۋرالى شەشىم قابىلداعان ەدىك. سودان بەرى «جاستار رۋحى» قارقىندى جۇمىس اتقارىپ كەلەدى. ۇيىمنىڭ اتى عانا ەمەس، زاتى دا وزگەردى. «جاستار رۋحى» ەلىمىزدەگى جەتەكشى قوزعالىسقا، جاستاردىڭ رۋحىن كوتەرەتىن ىرگەلى ۇيىمعا اينالدى. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ زەرەندى فورۋمىنداعى بەينەۇندەۋىندە جاستاردىڭ زامان تالابىنا ساي دامۋى ءۇشىن ءۇش نەگىزگى باسىمدىقتى ايقىنداپ بەردى. ول – بىلىمگە ۇمتىلىس، ەڭبەكقورلىق جانە پاتريوتيزم. بۇل باعىتتار جاستار قاناتىنىڭ الداعى دامۋ جولىنىڭ وزەگىنە اينالدى، – دەدى پارتيا توراعاسى.
ءماجىلىس سپيكەرى بۇگىندە مەملەكەت جاستاردىڭ الەۋمەتتىك ماسەلەلەرىن شەشۋ باعىتىندا اۋقىمدى جۇمىس اتقارىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى. پارتيا جەلىسى بويىنشا جاستاردى جۇمىسپەن قامتۋعا باعىتتالعان «جاستارعا جۇمىس»، قارجىلىق ساۋاتتىلىقتى ارتتىرۋدى كوزدەيتىن «قارىزسىز قوعام»، اۋىل تۇرعىندارىنا جەڭىلدەتىلگەن نەسيە بەرۋگە ارنالعان «اۋىل اماناتى» جوبالارى جۇزەگە اسىرىلۋدا. سونىمەن قاتار قۇمار ويىن، ناشاقورلىق، جۇرتتىڭ قارىزعا باتۋى سىندى ماسەلەلەر زاڭنامالىق دەڭگەيدە شەشىلۋدە. سوعان قاراماستان، بۇگىندە جاستار الدىندا تۇرعان ءالى دە كوپتەگەن الەۋمەتتىك سىن-قاتەر بار. «جاستار رۋحىنىڭ» ميسسياسى – جاستاردى وزەكتى ماسەلەلەردى شەشۋگە جۇمىلدىرۋ جانە وسكەلەڭ ۇرپاقتى مەملەكەتتىك جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋعا جان-جاقتى تارتۋ ەكەنىنە توقتالدى.
سونداي-اق پارتيا توراعاسى «جاستار رۋحى» ۆولونتەرلىك قىزمەتىنىڭ تيىمدىلىگىنە نازار اۋداردى. ماسەلەن، كوكتەمگى سۋ تاسقىنى كەزەڭىندە «AMANAT» پارتياسى جانىنداعى جاستار قاناتىنىڭ بەلسەندىلەرى شىنايى پاتريوتيزم مەن ازاماتتىق جاۋاپكەرشىلىكتىڭ ۇلگىسىنە اينالدى. ولار «ادال ازامات» تۇجىرىمداماسىنا ساي كەلەتىن قاسيەتتەردى ءىس جۇزىندە كورسەتە ءبىلدى.
فورۋم بارىسىندا ءىس-شاراعا قاتىسۋشىلار جاستاردى ساياسي جانە الەۋمەتتىك جۇمىستارعا تارتۋ جونىندە بىرقاتار باستاما كوتەردى. ياعني، كۇردەلى ساياسي پروتسەستەردى تۇسىنۋگە جانە جالعان اقپاراتتارمەن ءتيىمدى كۇرەسۋگە قابىلەتتى جاس ساياساتكەرلەر پۋلىن قۇرۋ، اسىرەسە، اۋىلدىق جەرلەردە كرەاتيۆتى يندۋستريانى دامىتۋ، ۆولونتەرلەردى قولداۋ جۇيەسىن ەنگىزۋ، ونىڭ ىشىندە وقۋعا ءتۇسۋ نەمەسە جۇمىسقا ورنالاسۋ كەزىندە ارتىقشىلىق بەرۋ.
جاس كوشباسشىلار پرەزيدەنتتىڭ «تازا قازاقستان» جالپىۇلتتىق باستاماسى شەڭبەرىندە ءوتىپ جاتقان «تازا بەيسەنبى» پارتيالىق اكتسياسىنىڭ اياسىن كەڭەيتۋدى ۇسىندى. اتاپ ايتقاندا، بۇرىن سۋ تاسقىنىنان قورعانۋ ءۇشىن بوگەتتەر تۇرعىزىلعان وزەندەر مەن سۋ ايدىندارىنىڭ ارنالارىن تازارتۋ جۇمىسىن باستاۋ، قورشاعان ورتانى قورعاۋدىڭ ماڭىزى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ، قوعامدىق ورىنداردا قوقىس سۇرىپتاۋعا ارنالعان اۆتوماتتار ورناتۋ، سونداي-اق كەلەر جىلى دا «تازا بەيسەنبى» اكتسياسىن جالعاستىرۋ.
ءىس-شاراعا قاتىسۋشىلار قازاقستاندا اەس سالۋ ماسەلەسىن جەكە تالقىلادى. «جاستار رۋحىنىڭ» بەلسەندىلەرى مەن مۇشەلەرى بۇل باستامانىڭ ماڭىزىن اتاپ ءوتىپ، اەس قۇرىلىسىنا قولداۋ ءبىلدىردى.
ءوز سوزىندە عالىم نۇرحات جاكيەۆ قازاقستانداعى ەنەرگيانىڭ 80%-عا جۋىعى بۇگىندە كومىر ارقىلى وندىرىلەتىنىنە جانە اتوم ەنەرگياسىن پايدالانۋ وسى جاعدايدان شىعۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى جولى ەكەنىنە نازار اۋداردى.
– قازىر الەم وزگەرىپ جاتىر. ءبىز جاساندى ينتەللەكت، 6G ينتەرنەت، ەلەكتروموبيل، دروندار، بيوتەحنولوگيا، كۆانتتىق كومپيۋتەر سەكىلدى كيبەرعىلىم داۋىرىندە ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز. بۇنىڭ ءبارى نەمەن جۇمىس جاسايدى؟ ارينە، ەنەرگيا كوزدەرىنەن قۋات الادى. سوندىقتان دا، بىلەكتىڭ زامانىندا مىقتى بولعان ءبىز ءبىلىمنىڭ زامانىندا ارتتا قالماۋ ءۇشىن عىلىمنىڭ كۇشىنە سۇيەنىپ ەكولوگيالىق تۇرعىدان ءتيىمدى ەنەرگيانىڭ جولىن تابۋىمىز كەرەك. اەس قۇرىلىسى الداعى 100 جىلدا ەلىمىزدەگى ەلەكتر قۋاتى تاپشىلىعى ماسەلەسىن شەشەدى، جاڭا جۇمىس ورىندارى اشىلادى، – دەدى ول.
ءوز كەزەگىندە، «جاستار رۋحى» جاستار قاناتى ماڭعىستاۋ وبلىستىق فيليالىنىڭ توراعاسى ابزال مارات ءوڭىردى جىلۋمەن، تۇششى سۋمەن جانە ەلەكتر ەنەرگياسىمەن قامتاماسىز ەتىپ كەلە جاتقان ماڭعىستاۋ اتوم ەنەرگەتيكا كومبيناتى 56 جىلدان بەرى جۇمىس ىستەپ تۇرعانىنا نازار اۋداردى. ونىڭ ايتۋىنشا، بۇكىل الەم، سونىڭ ىشىندە قازاقستان بىرتىندەپ ەلەكتروموبيلدەرگە كوشۋدە، بۇل دا تۇراقتى ەنەرگيا كوزىنىڭ بولۋىن تالاپ ەتەدى.
ال جاس عالىم، ح.دوسمۇحامەدوۆ اتىنداعى اتىراۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پرورەكتورى اسحات شۇكىروۆ بۇگىندە اتوم ەلەكتر ستانتسيالارىن پايدالاناتىن الەمنىڭ 32 ەلىنە دۇنيەجۇزىلىك ەكونوميكانىڭ جانە الەم حالقىنىڭ تەڭ جارتىسى تيەسىلى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. بۇعان قوسا، الەمدەگى ەكسپورتتىق تاۋارلاردىڭ 70%-ىن وسى ەلدەر وندىرەدى. ونىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان جاھاندىق دامۋدان شەت قالماۋعا ءتيىس. ول ءۇشىن بىزگە ەنەرگيا بەرىپ قانا قويماي، وتاندىق عىلىم مەن تەحنولوگيانى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرەتىن اەس قاجەت.
ءماجىلىس توراعاسى جاس بەلسەندىلەردىڭ پىكىرىنە قولداۋ ءبىلدىردى. ول اەس توڭىرەگىندە ءجۇرىپ جاتقان اۋقىمدى پىكىرتالاسقا جاستار بەلسەندى قاتىسىپ، وزدەرىنىڭ ازاماتتىق ۇستانىمدارىن باتىل ءبىلدىرۋى كەرەك ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
– پرەزيدەنتىمىز ايتقانداي، ەلىمىز ءۇشىن ەڭ ماڭىزدى شەشىمدەر تەك حالىقتىڭ پىكىرىن ەسكەرە وتىرىپ قابىلدانادى. بۇل – مەملەكەت باسشىسىنىڭ باستى ۇستانىمى. دەمەك اەس سالۋ ماسەلەسىندە نەگىزگى شەشىمدى حالىق قابىلدايدى. اتوم ەنەرگەتيكاسى نە ءۇشىن قاجەت؟ ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز ءۇشىن قاجەت. مەملەكەتىمىزدىڭ باسەكەگە قابىلەتىن ارتتىرۋ ءۇشىن قاجەت. اەس – عىلىم مەن تەحنولوگيانى دامىتۋ ءۇشىن قاجەت. تۇپتەپ كەلگەندە ەل تاۋەلسىزدىگىن نىعايتۋ، ەكونوميكاسىن ورنىقتى دامىتۋ ءۇشىن قاجەت، – دەدى ەرلان قوشانوۆ.
Abai.kz