قاسىم-جومارت توقاەۆ «بەيبىتشىلىك پەن قۇقىققا نەگىزدەلگەن بولاشاق» اتتى كونستيتۋتسيالىق سوت تورەلىگىنىڭ حالىقارالىق فورۋمىنا قاتىسۋشىلارمەن كەزدەستى.

باسقوسۋعا ۆەنەتسيا كوميسسياسىنىڭ پرەزيدەنتى كلەر بازي مالوري، ءباا جوعارعى فەدەرالدىق سوتىنىڭ توراعاسى مۇحاممەد حاماد مۇحاممەد ءال بادي ءال زاحري، افريكا كونستيتۋتسيالىق يۋريسديكتسيا ورگاندارى كونفەرەنتسياسىنىڭ توراعاسى ليۋك مالابا، موڭعوليا كونستيتۋتسيالىق سوتىنىڭ توراعاسى باياسگالان گۋنگاا قاتىستى.

مەملەكەت باسشىسى ەلىمىزگە ساپارمەن كەلگەنى ءۇشىن مەيماندارعا ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.

– ءبىز باسقا مەملەكەتتەردىڭ وزىق كونستيتۋتسيالىق ساياساتىمەن بىرگە ۆەنەتسيا كوميسسياسىنىڭ شەشۋشى ءرولىن جانە ونىڭ ۇلگىلى زاڭ تاجىريبەسىن باعالايمىز. بۇل – دەموكراتيا ينستيتۋتتارىنىڭ دامۋىن ايقىنداۋ جانە ادام قۇقىعىنا كەپىلدىك بەرۋ ىسىندەگى باستى باعدارىمىز. بيىل كونستيتۋتسيامىزدىڭ قابىلدانعانىنا 30 جىل تولدى. وسى ورايدا، اتالعان قۇجاتتىڭ جاھاندىق سىن-قاتەرلەر كەزىندەگى الەۋمەتتىك ۇيلەسىمدى، تۇراقتىلىق پەن قارقىندى دامۋدى قامتاماسىز ەتەتىن نەگىزگى قىزمەتىن اتاپ وتكىم كەلەدى، – دەدى پرەزيدەنت.

قاسىم-جومارت توقاەۆ ەلىمىزدە قولعا الىنعان اۋقىمدى ساياسي، ەكونوميكالىق جانە كونستيتۋتسيالىق رەفورمالار جايىندا ايتتى. پرەزيدەنت اتا زاڭعا ەنگىزىلگەن وزگەرىستەر وكىلدى بيلىك تارماعى مەن قۇقىق قورعاۋ ينستيتۋتتارىنىڭ ءرولىن نىعايتىپ، اتقارۋشى بيلىكتىڭ ەسەپ بەرۋ مىندەتىن كۇشەيتكەنىن جەتكىزدى. قايتا جاڭعىرعان كونستيتۋتسيالىق سوت ءادىل سوت تورەلىگىنە كەڭىنەن جول اشتى.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندا «زاڭ جانە ءتارتىپ» قاعيداتى ىسكە اسىرىلىپ جاتىر. قۇقىقبۇزۋشىلىققا قاتىستى جازا مەن جاۋاپكەرشىلىكتى قاتاڭداتۋمەن قاتار حالىقتىڭ قۇقىقتىق مادەنيەتى بىرتىندەپ ارتىپ كەلەدى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ جيىن قاتىسۋشىلارىنا جۋىردا قازاقستان حالقىنا ارناعان جولداۋىنىڭ ءمان-مازمۇنى جايىندا مالىمەت بەردى.

– جولداۋدا ءبىزدىڭ جاڭعىرۋعا، يننوۆاتسياعا، ورنىقتى دامۋعا، عالامدىق كۇن تارتىبىندەگى قازاقستاننىڭ بەدەلىن نىعايتۋعا، حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ جاڭا مۇمكىندىكتەرىن ىلگەرىلەتۋگە قاتىستى ۇستانىمىمىز كورىنىس تاپتى. شەتەلدىك سەرىكتەستەرىمىزدىڭ وسى باسىمدىقتاردى ايقىن تۇسىنگەنى وتە ماڭىزدى دەپ سانايمىن. باستى ماقسات – قازاقستاندى تەحنولوگيالىق تۇرعىدان وزىق ەلگە اينالدىرۋ. سوندىقتان جاساندى ينتەللەكتىنىڭ قولدانۋ اياسىن كەڭەيتۋ جانە جاپپاي تسيفرلاندىرۋ جاڭا ۇلتتىق يدەياعا اينالادى، – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

بۇدان بولەك، مەملەكەت باسشىسى پارلامەنت جۇيەسىندە الداعى ۋاقىتتا بولاتىن وزگەرىستەرگە توقتالدى.

– اشىعىن ايتقاندا، بۇل رەفورما ساياسي جۇيەمىزدىڭ ينستيتۋتسيونالدى بازاسىن نىعايتۋدى كوزدەيدى. پارلامەنتتىك رەسپۋبليكاعا اينالۋ ماسەلەسى كۇن تارتىبىندە تۇرعان جوق. «كۇشتى پرەزيدەنت – ىقپالدى پارلامەنت – ەسەپ بەرەتىن ۇكىمەت» قاعيداتى ساقتالادى. جالپىۇلتتىق رەفەرەندۋم وتكىزۋ تۋرالى ۇسىنىس بۇل تۇجىرىمدامانىڭ ومىرشەڭدىگىن كورسەتەدى. ەلىمىزدىڭ بولاشاعىنا قاتىستى شەشىمدەردى بىرلەسىپ قابىلداۋ قاجەت. سول سەبەپتى مەن ساياسي جوسپارلارىمىز تۋرالى الدىن الا ايتامىن. بۇعان دەيىنگى رەفورمالار كەزىندە دە، اەس قۇرىلىسىنا قاتىستى رەفەرەندۋم وتكىزگەندە دە وسى ۇستانىمنان اينىعان جوقپىز، – دەدى پرەزيدەنت.

ۆەنەتسيا كوميسسياسىنىڭ پرەزيدەنتى كلەر بازي مالوري قازاقستان ەۋروپا كەڭەسىنىڭ ماڭىزدى سەرىكتەسى رەتىندە ءتۇرلى كونۆەنتسيالارعا بەلسەندى قاتىسىپ، زاڭ ۇستەمدىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن ءتيىمدى ينستيتۋتتىق رەفورمالار جۇرگىزىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى.

ءباا جوعارعى فەدەرالدىق سوتىنىڭ توراعاسى مۇحاممەد حاماد مۇحاممەد ءال بادي ءال زاحري قازاقستان مەن امىرلىكتەر اراسىنداعى ستراتەگيالىق ىنتىماقتاستىققا جوعارى باعا بەردى.

افريكا كونستيتۋتسيالىق يۋريسديكتسيا ورگاندارى كونفەرەنتسياسىنىڭ توراعاسى ليۋك مالابا قازاقستانداعى قوعامدىق-ساياسي وزگەرىستەردى ءجىتى باقىلاپ وتىرعانىن جەتكىزدى.

موڭعوليا كونستيتۋتسيالىق سوتىنىڭ توراعاسى باياسگالان گۋنگاا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ بىلتىر موڭعولياعا جاساعان ساپارى ەكى ەل اراسىنداعى كوپجاقتى بايلانىستارعا تىڭ سەرپىن بەرگەنىنە نازار اۋداردى.

كەزدەسۋ سوڭىندا مەملەكەت باسشىسى قازاقستاننىڭ شەتەلدىك كونستيتۋتسيالىق قاداعالاۋ ورگاندارىمەن ىنتىماقتاستىقتى جالعاستىرۋعا نيەتتى ەكەنىن ايتىپ، الداعى فورۋم جۇمىسىنا تابىس تىلەدى.

Abai.kz