بۇگىن مىسىردىڭ شارم ەل-شەيح قالاسىندا تاياۋ شىعىس ەلدەرى بويىنشا وراسان زور سامميت وتەدى. مىسىر پرەزيدەنتى ابدۋل فاتتاح اس-سيسي مەن اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ سامميتكە تەڭ توراعالىق ەتەتىن بولادى.

سامميتكە تۇران الەمىنەن تۇركيا پرەزيدەنتى رەجەپ تايىپ ەردوعانمەن بىرگە 20 ەلدىڭ كوشباسشىسى نەمەسە جوعارى لاۋازىمدى وكىلدەرى قاتىسادى. بۇل تاريحتا العاش رەت وتكىزىلىپ وتىرعان سامميت دەسەك اقيقاتتاىڭ اۋلىنان الشاق كەتپەيمىز. سەبەبى بۇعان دەيىن تاياۋ شىعىستا مۇنداي اۋقىمداعى بەيبىتشىلىك ءسامميتى وتكىزىلگەن جوق.

بۇل سامميت ءوتۋى يزرايل مەن حاماس اراسىنداعى قاقتىعىستىڭ اقىر سوڭىندا اياقتالىپ، بىتىمگە قول جەتكىزىلۋىنىڭ ارقاسىندا مۇمكىن بولدى. بۇل سامميتكە يزرايل مەن حاماس قاتىسپايدى. بىراق وعان يسلام ەلدەرىنەن وزگە باتىس ەۋروپا ەلدەرىنەن دە كوپتەگەن مەملەكەتتەر قاتىسادى.

كەزدەسۋگە مۇمكىندىك بەرگەن بىتىمگەرلىكتى اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ ازىرلەپ ۇسىندى، بىراق وعان يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمى مەن اراب مەملەكەتتەرى ليگاسىنا مۇشە 8 ەلدەن تۇراتىن توپ زور ىنتامەن قاتىسىپ، وعان تۇركى ەلدەرى ىشىندە تۇركيا مەزگىل-مەزگىل توراعالىق ەتەدى.

اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ يزرايل پرەمەر-ءمينيسترى بينيامين نەتانياحۋدى اتىستى توقتاتىپ، بەيبىتشىلىككە كەلۋدىڭ ىرقىنا كوندىرۋگە تىرىسىپ جاتقان شاقتا، يسلام الەمى اتىنان وكىل بولىپ تابىلاتىن وسى 8 ەل  حاماس-تى اتىس توقتاتۋعا كەلىسۋگە سەندىردە ءبىلدى.

ءبىر جاعىنان – يزرايل ءوزىنىڭ جالعىزدىعىن سەزىندى، ەكىنشى جاعىنان – حاماس جەكە سوپايىپ قالاتىنىن ۇعىندى.

سامميتكە كىمدەر قاتىسادى؟

مىسىر پرەزيدەنتىنىڭ مالىمدەمەسىنە سايكەس، سامميت تۇستەن كەيىن شارم ەل-شەيحتە «بەيبىتشىلىك ءسامميتى» اتتى كونفەرەنتس-ورتالىعىندا وتەدى.

سامميت «گازا سەكتورىنداعى سوعىستى توقتاتۋعا، تاياۋ شىعىستاعى بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى كۇش-جىگەردى كۇشەيتۋگە جانە وڭىرلىك قاۋىپسىزدىك پەن تۇراقتىلىقتىڭ جاڭا پاراعىن اشۋعا» باعىتتالىپ وتىر.

قاتىسۋشىلار:

تۇركيا پرەزيدەنتى رەجەپ تايىپ ەردوعان،

ءازىربايجان پرەزيدەنتى يلحام اليەۆ،

يوردانيا پاتشاسى ابداللا II,

باحرەين پاتشاسى حاماد بين يسا،

پاكىستان پرەمەر-ءمينيسترى شاحباز شاريف،

ءۇندىستاننىڭ سىرتقى ىستەر ۆيتسە-ءمينيسترى ۆاردان سينگح،

يران پرەزيدەنتى مەسۋت پەزەشكيان،

پالەستينا اۆتونومياسى توراعاسى ابۋ-مازەن (ابباستىڭ ءوزى),

گەرمانيا كانتسلەرى فريدريح مەرتس،

فرانتسيا پرەزيدەنتى ەممانۋەل ماكرون،

ۇلىبريتانيا پرەمەر-ءمينيسترى كير ستارمەر،

يسپانيا پرەمەر-ءمينيسترى پەدرو سانچەس،

يتاليا پرەمەر-ءمينيسترى دجوردجا مەلوني،

گرەكيا پرەمەر-ءمينيسترى كيرياكوس ميتسوتاكيس،

كيپر پرەزيدەنتى نيكوس حريستودۋليديس،

ەۋروپالىق كەڭەس توراعاسى انتونيۋ كوشتا،

كاتار، ساۋد ارابياسى، ءباا جانە يندونەزيا سامميتكە قاتىسادى.

يراننىڭ جارتىلاي مەملەكەتتىك تەسنيم اقپارات اگەنتتىگىندە جاريالانعان حابارلامادا يراننىڭ بىردە-ءبىر شەنەۋنىگى سامميتكە قاتىسپايتىنى ايتىلعان.

يزرايل پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ كەڭسەسى ءيزرايلدىڭ سامميتكە قاتىسپايتىنىن جاريالاعان كەزدە پالەستينا اكىمشىلىگى دە سامميتكە قاتىسۋ تۋرالى مالىمدەمە جاساعان جوق.

بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ (بۇۇ) باس حاتشىسى انتونيو گۋتەرريشتە وسى سامميتكە قاتىسادى.

سامميتتە گازاداعى سوعىستى توقتاتۋ تۋرالى قۇجاتقا قول قويىلادى. سونىمەن بىرگە گازانىڭ گۋمانيتارلىق ماسەلەسى دە ءسوز بولىپ، قيراعان گازانى كىم قالپىنا كەلتىرەدى دەگەن سۇراق باستى ساۋالدىڭ ءبىرى رەتىندە العا تارتىلادى. وعان قاتىستى كەشە اقش-تىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى دجەي دي ۆەنس: «گازانى تاياۋ شىعىستاعى اراب ەلدەرى قالپىنا كەلتىرۋى ءتيىس»، - دەپ مالىمدەگەن ەدى.

Abai.kz