«قازاقفيلم» كينوستۋدياسى - كيەلi شاڭىراق. وندا شاكەن ايمانوۆ باستاعان قازاق كينو ونەرiنiڭ مايتالماندارىنىڭ iزi جاتىر. وندا قازاق كينوسىنىڭ التىن عاسىرى سانالاتىن، سوناۋ 60-70-جىلدارداعى فيلمدەرiمiز ساقتالعان. «قازاقفيلم» قازاق كينو ونەرiنiڭ iرi-iرi تۇلعالارىن ونەر بيiگiنە الىپ شىققان قۇت مەكەن.

كينو - يدەولوگيا. كينو - ءومiر. كينو - بiر ۇلتتىڭ عۇمىرى، تاريحى، بەت پەردەسi. كينو ارقىلى الەم ۇلتتى تانيدى، ۇلتتىڭ مادەنيەتiن مويىندايدى. كينو ارقىلى حالىق ۇلتىن جاقسى كورەدi. كينو ارقىلى بولاشاق ۇرپاق تاربيەلەنەدi.

«قازاقفيلم» كينوستۋدياسى - كيەلi شاڭىراق. وندا شاكەن ايمانوۆ باستاعان قازاق كينو ونەرiنiڭ مايتالماندارىنىڭ iزi جاتىر. وندا قازاق كينوسىنىڭ التىن عاسىرى سانالاتىن، سوناۋ 60-70-جىلدارداعى فيلمدەرiمiز ساقتالعان. «قازاقفيلم» قازاق كينو ونەرiنiڭ iرi-iرi تۇلعالارىن ونەر بيiگiنە الىپ شىققان قۇت مەكەن.

كينو - يدەولوگيا. كينو - ءومiر. كينو - بiر ۇلتتىڭ عۇمىرى، تاريحى، بەت پەردەسi. كينو ارقىلى الەم ۇلتتى تانيدى، ۇلتتىڭ مادەنيەتiن مويىندايدى. كينو ارقىلى حالىق ۇلتىن جاقسى كورەدi. كينو ارقىلى بولاشاق ۇرپاق تاربيەلەنەدi.
ال، قازاق كينوسىن تۇسiرەتiن بiردەن-بiر ورىن - «قازاقفيلم» كينوستۋدياسى ەكەنi بەلگiلi. كينوستۋديا بiراز جىلدار توقىراۋعا ۇشىرادى. جاقسى فيلمدەر تۇسiرiلگەن جوق. تۇسiرiلگەن فيلمدەردiڭ ءوزi كينو پروكاتقا شىعا الماي، سورەلەردە جاتتى. «قازاقفيلم» تۇسiرگەن ونiمدەر ءوز كورەرمەنiنە جەتكەن جوق. قازاق كينوسىن كورۋگە قازاق كورەرمەنi جينالعان جوق. مۇمكiن، بۇل كورەرمەن كورەتiن فيلمدەردiڭ بولماعاندىعىندا جاتقان شىعار. قالاي دەسەك تە، قازاق كينوسى مەن كورەرمەننiڭ اراسىندا بiراز ءۇزiلiس بولىپ قالدى. رەجيسسەرلەر تۇسiرەتiن جاقسى ستسەناري بولمادى ما، الدە جاقسى ستسەناريدi تۇسiرەتiن رەجيسسەر بولمادى ما ەكەن، كiم بiلسiن، ايتەۋiر كورەرمەن تۇششىنىپ كورەتiن فيلم سوڭعى ونجىلدىقتا تۇسiرiلمەدi دەسەك، ارتىق ايتقاندىق ەمەس. قازاق كينوسى ءوز كورەرمەنiن كينوتەاترعا جيناي المادى، جيناعانى بىلاي تۇرسىن، سوڭعى ۋاقىتتا تۇسiرiلگەن فيلمدەردiڭ دەنi كينو پروكاتقا شىعا العان جوق.
بiراق، مۇنىڭ بارiنە توقتاۋ سالاتىن كەز جەتكەن سياقتى. قازاق كينوسى جاندانۋ كەرەك، ءوسۋ كەرەك. قازاق كينوسى جاڭا بەلەستەرگە كوتەرiلۋi قاجەت. وسى ورايدا، «قازاقفيلم» كينوستۋدياسى دا جاڭا قادامعا بەت الدى. جوندەۋدەن وتكiزiلگەن كينوستۋديا جاڭا قوندىرعىلارمەن جابدىقتالدى. الەمنiڭ وزىق مەملەكەتتەرiنiڭ كينووندiرiسi پايدالاناتىن اپپاراتتار قازاقتىڭ دا كينوستۋدياسىنا جەتiپتi.
قۇلپىرىپ، قايتا تۇلەگەن قاسيەتتi شاڭىراققا ەلباسى ارنايى كەلدi. شاكەن ايمانوۆتىڭ اتىن يەمدەنگەن كيەلi شاڭىراق جوندەۋ جۇمىستارىنان كەيiن وزگەرiپ سالا بەرiپتi. ءماتiن دىبىستاۋ ستۋدياسى، فيلمدەردiڭ ءتۇس كوررەكتسياسى، زاماناۋي بەينەمونتاج بولمەلەرi, كومپيۋتەرلiك گرافيكا اپاراتى جۇمىس iستەپ جاتىر ەكەن. بۇل بولمەلەردiڭ ءبارiن پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ پەن مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترi مۇحتار قۇل-مۇحاممەد، الماتى قالاسىنىڭ اكiمi احمەتجان ەسiموۆ ارنايى تاماشالاپ شىقتى. جاڭا قوندىرعىلارمەن جابدىقتالعان كينوستۋديانى تاماشالاعان ەلباسى كينوستۋديادا ءتۇسiرiلiپ جاتقان جاڭا جوبالارمەن دە تانىستى.
«قازاقفيلمدە» ءتۇسiرiلiپ جاتقان جاڭا جوبالار جونiندە كينوكومپانيانىڭ پرەزيدەنتi ەرمەك امانشاەۆ جەتكiزدi. «قازاقستان پرەزيدەنتiنiڭ قولداۋىمەن 2009 جىلى ون كوركەم فيلم، ەكi تەلەحيكايا، ەكi بالالار فيلمi, ون بiر قىسقامەتراجدى كوركەم فيلم، ون دەرەكتi فيلم جانە «ەر توستiك» اتتى تۇڭعىش ۇلتتىق تولىقمەتراجدى انيماتسيالىق فيلم مەن «قازاق ەلi» اتتى تۇڭعىش انيماتسيالىق سەريال وندiرiسكە جiبەرiلدi.
سوعان بايلانىستى تيمۋر بەكمامبەتوۆتiڭ كومپانياسىمەن بiرلەسكەن «التىن جاۋىنگەر» تۇڭعىش iرi كوممەرتسيالىق جوباسىنا، سونداي-اق ەگور كونچالوۆسكيمەن «قارا مايور»، رەنات داۆلەتياروۆپەن «ماحاببات تالكەگi» اتتى جوبالارعا كiرiسiپ كەتتiك» دەدi. ەرمەك امانشاەۆتى الاڭداتاتىن تاعى بiر ماسەلە، بۇل قازاق كينوسىنىڭ كورەرمەنiنiڭ ازدىعى. كورەرمەنiن جوعالتقان قازاق كينوسى ەندiگi جەردە كينو نارىقتى جاۋلاپ الۋى قاجەت. «قازاقفيلم» كينوستۋدياسى كينو نارىقتى جاۋلاپ الاتىن جاقسى ونiمدەر تۇسiرۋمەن اينالىسىپ جاتىر. ۇستiمiزدەگi جىلى كينوتەاترلارعا جول تارتاتىن فيلمدەر قازاق كورەرمەنiنە ۇسىنىلاتىن ساپالى ونiمدەر بولاتىندىعىنا باسا توقتالدى.
شىندىعىندا دا، قازاقستان كينويندۋسترياسى ازiرگە شەتەلدiك فيلمدەردiڭ پروكاتتىق بازاسى رەتiندە جۇمىس iستەپ كەلە جاتقاندىعىن مويىنداۋىمىز كەرەك. بۇگiندە وتاندىق كينو نارىقتى گولليۆۋدتىڭ ونiمدەر جاۋلاپ العان. ودان قالا بەردi, رەسەيدiڭ ونiمدەرi قاپتاپ ءجۇر. ال، وتاندىق ءونiم بار بولعانى 3 پايىزدى عانا قۇراپ وتىر. سوندىقتان، «قازاقفيلم» كينوستۋدياسى داعدارىسقا قاراماستان، الدىمىزداعى جىلى 1 ملن. كورەرمەن تارتۋدى كوزدەپ وتىر.
كينو سالاسىن وزگە سالالاردان ءبولiپ قاراي المايتىنىن جەتكiزگەن پرەزيدەنت جاقسى كينو كورگiسi كەلەتiنiن ايتتى. «بيىلعى جىلى «قازاقفيلمگە» 4 ملرد. تەڭگە قارجى ءبولiندi. قۇرال-جابدىقتار، كادرلار بار. بiزدi الەم مويىندادى. 2010 جىلى ەقىۇ-عا، 2011 جىلى يسلام كونفەرەنتسياسى ۇيىمىنا توراعالىق ەتەمiز. ەل ومiرiندە وسىنداي ماڭىزدى شارالار اتقارىلىپ جاتىر. ەندi سەندەر جۇمىس iستەڭدەر. كينو جاستاردى پاتريوتيزمگە تاربيەلەۋi كەرەك. قازاقستاننىڭ 50 جىلدان كەيiنگi بولاشاعى قانداي بولاتىندىعى بiزدiڭ ءوز قولىمىزدا. بiزگە وجەت، وتانسۇيگiش ۇرپاق تاربيەلەۋ كەرەك. پرەزيدەنت رەتiندە ماعان ەكونوميكامەن دە، مەديتسينامەن دە، بiلiم بەرۋمەن دە، باسقا سالالارمەن دە اينالىسۋعا تۋرا كەلەدi. قولىما راكەتكا العاندا بۇكiل ەل تەننيس وينادى. 55 جاسىمدا تاۋ شاڭعىسىنا تۇرىپ، سىرعاناي باستاعانىمدا كوپشiلiك مەنiڭ سوڭىمنان ەردi. ات ەرتتەپ ەدiم، جىلقى زاۋىتتارى قايتا جانداندى. «قازاقفيلمگە» دە مەن وتاندىق كينووندiرiسiنە قولداۋ كورسەتۋ ءۇشiن كەلدiم. كينوتەاترلارعا بارىپ، قازاق كينوسىنا كورەرمەن تارتۋعا ءوز تاراپىمنان ىقپال ەتەتiن بولامىن» دەي كەلە، قازاقتاردىڭ ناعىز تاريحىن بەينەلەيتiن كينوسى تۇسiرiلمەگەندiگiن ايتا كەتتi. داقپىرتى باسىم بولعان «كوشپەندiلەر» فيلمi دە ەلباسىنىڭ كوڭiلiنەن شىقپاپتى. سوڭعى كەزدەرi تۇسiرiلگەن «مۇستافا شوقاي»، «ماحامبەت»، «قوش بول، گۇلسارى»، «بiرجان سال» فيلمدەرiن دە ەلباسىمىز كورگەنiن ايتتى. «ماعان «قوش بول، گۇلسارىنىڭ» بۇرىنعىسى ۇنايتىن ەدi. بiراق، مەن كينو مامانى ەمەسپiن. مۇمكiن، بۇل سالانى تۇسiنبەيتiن دە شىعارمىن، دەگەنمەن، بۇل فيلمدەر بۇدان دا جاقسى بولۋى كەرەك ەدi» دەدi ءوز سوزiندە پرەزيدەنت.
جاستارىمىزدىڭ بويىنا پاتريوتتىق سەزiمدi ۇيالاتاتىن دا كينو ەكەندiگiن ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ «قازاقفيلمگە» كەلگەن ساپارىندا اشىق ايتتى. «قازاقفيلمدە» ءتۇسiرiلiپ جاتقان ءاربiر فيلمنiڭ ءون-بويىندا قازاقتىڭ ۇلتتىق مەنتاليتەتi, ادەت-عۇرپى، سالت-ءداستۇرi, بولمىس-بiتiمi ساقتالعان جاعدايدا كينو ءبۇتiن ۇلتتى ساقتاپ قالادى.
«قازاقفيلمدە» جوندەۋ جۇمىستارى جاسالىندى، كينوستۋديا قايتا جاندانىپ جاتىر. ەندiگi ماقسات - ساپالى كينو ءتۇسiرۋ. ول ۇلتتىق بوياۋى قانىق، قازاقى فيلمدەر بولۋعا تيiس. سوندا عانا ەلباسىمىز ايتقان وجەت، وتانسۇيگiش ۇرپاقتى تاربيەلەي الامىز.

گۇلزينا بەكتاسوۆا

«تۇركىستان» اپتالىعى، №47 (801)
26 قاراشا, 2009 جىل