The New York times پەن The Japan Times سي ءتسزينپيننىڭ شىڭجاڭ اتونومياسىنا ساپارى كەزىندە ءۇش قىتاي قىزمەتكەرى ولىتىرىلگەندىگىن جارىسا حابارلادى.

قىتايدىڭ باتىسىنداعى شىڭجاڭ اۆتونومياسىنىڭ پوليتسەيلەرىندە جاقىنننان بەرى تىنىم جوق، الدىڭعى ايدا سي ءتسزينپيننىڭ اۆتونومياعا كەلۋى كەزىندە اتالعان اۆتونوميادا ارت-ارتىنان قاندى ۋاقيعالار ورىن العان دەيدى The New York times 15 مامىرداعى اقپاراتىندا. قىتاي پرەزيدەنتىنىڭ شىڭجاڭ اۆتونومياسىنا ءتورت كۇندىك ساپارىنىڭ العاشقى كۇنى-اق قاندى ۋاقيعا ورىن العان. اۆتونوميانىڭ قاشعار ايماعىنا قاراستى قارعالىق ەلدى مەكەنىندە  27 ءساۋىر كۇنى تۋعان بۇل ۋاقيعادا «كوككولجار» دەگەن كولگە بالىق اۋلاۋعا كەلگەن ءۇش قىزمەتكەردىڭ ولتىرىلگەندىگىن، ۇشەۋدىڭ تۇگەلدەي ەتنيكالىق قىتاي ەكەندىگىن جازادى نيۋ-يورك تايمس. جەرگىلىكتى پوليتسيا بولىمشەسى باستىعىنىڭ  ورىنباسارى بەرگەن اقپاراتقا سۇيەنسەك، ولگەندەردىڭ ەكەۋى موينىنان باۋىزدالعان، ال قالعان بىرەۋى 31 جەردەن پىشاقتالعان سوڭ كولگە لاقتىرىلىپ جىبەرىلگەن دەپ تۇسىندىرەدى The Japan Times اقپاراتى.

توراعانىڭ وسى جولعى ساپارى اۆتونومياداعى ۇيعىرلار مەن قىتايلار اراسىنداعى بىرلىكتى جانداندىرۋدى ءتىپتى دە كۇشەيتەدى دەپ قىتاي رەسمي باق-تارى ەرەكشە دارىپتەپ ەدى. الايدا، سي ءتسزينپيننىڭ بۇل كەلۋىندە بۇكىل قىتايدى شارپىعان قاندى قارسىلىقتاردى جانىشتاۋدى ماقسات تۇتىپ كەلگەنى كوپ بايقالدى، بەيجيڭ جاعى دىندىك ەكسترەميستەر مەن سەپاراتيستەر دەپ اتاعان بۇل قارسىلىقتاردى تامىرىمەن قۇرتۋعا ەكپىن بەرگەندىگىن ءجيى بايقاتتى. وكىنىشكە قاراي، ءسيدىڭ اۆتونومياعا ساپارىنىڭ سوڭعى كۇنىندە دە اۆتونوميا ورتالىعى ءۇرىمشى قالاسىندا ءۇش ادام جانىنا جۇدا بولعان جارىلىس تۋىپ ۇلگەردى،-دەيدى جوعارىداعى اقپارات قۇرالدارى.

ءۇش قىزمەتكەردىڭ باۋىزدالىپ ولتىرىلگەنى تۋرالى اقپارات الىگە دەيىن قىتاي رەسىمي باق-تارىندا جاريالانباعان. اقپاراتتارعا نەگىزدەلگەندە، قاندى ۋقيعاعا بايلانىستى تەكسەرۋلەردىڭ جالعاسقانىنا ەكى اپتاداي ۋاقىت بولعان، 150-دەن ارتىق كۇدىكتىلەر تەكسەرىلىپ جاتىر.

ۋاقيعانىڭ تۋىلۋ سەبەبىن ساراپتاعان ادام قۇقىعى بەلسەندىلەرى بىلاي دەيدى: «اتالمىش وڭىردەگى ءداستۇر مەن دىنگە قىسىمنىڭ ارتۋى، كۇشەيىپ بارا جاتقان تەكسەرۋلەر جانە وڭىرگە زور مولشەردەگى ەتنيكالىق قىتايلاردىڭ يمميگراتسياسى جەرگىلىكتى تۇرعىنداردى اشىندىرعان». ولتىرىلگەن قىتاي قىزمەتكەرلەردىڭ ۇشەۋى دە ەكى جىلدىڭ الدىندا شىڭجاڭ اۆتونومياسىنا اۋىسىتىرىلىپ كەلگەن دارەجەلى قىزمەتكەرلەر ەكەن، بىرەۋى بانك باسشىلىعىندا جۇمىس ىستەسە، قالعان ەكەۋى تەلەكوممۋنيكاتسيالىق قىزمەتتە جۇمىس اتقارادى ەكەن. ۋاقيعا ورىن العان كۇنى قىتاي پرەزيدەنتى دە قاشعار ايماعىنداعى قارۋلى ساقشى بولىمدەرىندە بولىپ، ولارعا تەرروريزمگە قارسى تۇرۋدىڭ «ماڭىزدىلىعى مەن كۇردەلىلىگىن» تۇسىندىرگەن كورىنەدى. ال قىتاي باسشىسىنىڭ وڭىرگە ساپارىن اياقتايتىن كۇنىندە 79 ادام زارداپ شەگىپ، ءۇش ادام جانىنان جۇدا بولعان ۇرىشمىدەگى جارىلىس ۋاقيعاسى دۇنيە ءجۇزى باق-تارىن ءبىر شۋلاتقان ەدى.

  تالعار دالەلعازى

اباي-اقپارات