جاس قازاق: ءالى كۇنگە قازاق ەلىنەن تالعات مۇساباەۆ ەكەۋىڭىزدەن كەيىن عارىشكەر شىقپاۋىنىڭ سەبەبى نەدە دەپ ويلايسىز؟
توقتار اۋباكىروۆ: «ءبىزدىڭ جولىمىزدى بىرەۋ قۋا ما، سوڭىمىزدان ەرە مە، ەرمەي مە؟» - دەگەن سۇراق مەنى كوپ مازالايدى. ەكى ازاماتىمىز ۇشۋعا دايىن ەدى، بىراق اقىرعى ساتتە قارجى تابىلماي قالدى. وسى جايتتى بۇگىنگە دەيىن تۇسىنە المايمىن.

جاس قازاق: ءالى كۇنگە قازاق ەلىنەن تالعات مۇساباەۆ ەكەۋىڭىزدەن كەيىن عارىشكەر شىقپاۋىنىڭ سەبەبى نەدە دەپ ويلايسىز؟
توقتار اۋباكىروۆ: «ءبىزدىڭ جولىمىزدى بىرەۋ قۋا ما، سوڭىمىزدان ەرە مە، ەرمەي مە؟» - دەگەن سۇراق مەنى كوپ مازالايدى. ەكى ازاماتىمىز ۇشۋعا دايىن ەدى، بىراق اقىرعى ساتتە قارجى تابىلماي قالدى. وسى جايتتى بۇگىنگە دەيىن تۇسىنە المايمىن.

وزدەرىڭىز ەستىپ جاتىرسىزدار - اندا اقشا ءبولىندى، مىندا اقشا ءبولىندى، ءبىر بانككە 19 ميلليارد تەڭگە ءبولىندى دەيدى، ال شىن مانىندە سول 19 ميللياردتىڭ قايدا كەتكەنىن ەشكىم بىلمەيدى. ال بۇل جەردە ميلليارد ەمەس، بىرنەشە ميلليون عانا كەرەك بولاتىن. قازىر ەكى ازاماتىمىز وقۋىن اياقتادى. ايدىن قازاقستانعا قايتىپ كەلدى. ال مۇحتار  وقۋىن جالعاستىرۋ ءۇشىن رەسەي ازاماتتىعىن العالى جاتىر.  مەن ءۇشىن وتە رەنىشتى جاعداي - ەكى دايىن ازاماتىمىزدىڭ عارىش كوگىنە سامعاي الماي جۇرگەنى. ۇكىمەتكە ايتارىم: مۇنداي جاعداي بولماۋ كەرەك ەدى. بۇل ماسەلە تەزىرەك شەشىمىن تابۋى ءتيىس.
جاس قازاق:  قازاق عارىشىنىڭ بولاشاعىن قالاي ەلەستەتەسىز؟
توقتار اۋباكىروۆ: قازاق عارىشىنىڭ بولاشاعى بولاتىن شىعار. ءبىرشاما قاراجات بيۋدجەتتەن ءبولىنىپ جاتىر. بايقوڭىردى دا باسقارۋ كوزقاراسى وزگەردى دەپ ويلايمىن. ۇلكەن كوسموپورت سالعالى جاتىر. 1991 جىلدان بەرى ايعايلاپ كەلە جاتقان مەنىڭ وسى ارمانىم ورىندالاتىن شىعار دەگەن ويدامىن. جالعىز رەسەي مەملەكەتىندە عانا ەمەس، فرانتسيا، يتاليا جۇمىسكەرلەرىمەن جاڭا «قازساتتى» جاساعالى جاتىر. ەندى دۇرىس جولعا ءتۇسۋى مۇمكىن.
جاس قازاق: وسى ءسىز ايتىپ وتىرعان «قازسات» ءبىراز داۋ تۋدىرعان جوق پا؟..
توقتار اۋباكىروۆ: مەن «قازسات» تۋرالى ايتقانمىن تاعى دا ايتام. بۇل دا تەحنيكا بولعاندىقتان بۇزىلادى. ءبارىمىز دە ماشينا ءمىنىپ ءجۇرمىز. اناۋ ەۋروپاداعى  كولىك يندۋسترياسى مىقتى دامىعان گەرمانيا جاساعان «مەرسەدەستەر» سىنىپ جاتىر. «ويباي، اناۋ كەڭىستىكتە «قازساتىمىز» سىنىپ قالدى»، - دەيدى. جاساعانى سول بولسا نە ىستەيدى ەندى. تەحنيكالىق قاتەلىك جىبەرگەن ماماندار قازىر ءوز كىناسىن موينىنا الدى. ەكىنشى «قازساتتى» جاساعان كىسىلەر ول قاتەلىكتەرگە جول بەرمەۋگە تىرىساتىن شىعار دەپ ويلايمىن. بىرەۋلەر ايتادى: ۇلكەن قاراجات شىعارىپ كەرەگى نە بىزگە وسى جەر سەرىگىنىڭ دەپ. 
مەن ويلايمىن جاڭا عىلىمعا، جاڭا وركەنيەتكە ۇمتىلماساق، ميىمىزدى تاجىريبە جاساپ ويلانتپاساق، ءبىز قالىپ قويامىز. جاڭا زامان اعىمىنا ىلەسە الۋىمىز كەرەك. ءجاي عانا قوي باعىپ، مال اسىراپ، ءبىز ۇلكەن مەملەكەت بولا المايمىز. ارينە كۇن كورۋ، ءۇشىن سول جەتەتىن شىعار، بىراق بولاشاعىمىزدى ويلاۋعا كەلگەندە بۇل ماسەلەلەر اسا ماڭىزدى بولىپ تابىلادى.
جاس قازاق:  قازاقتا تالانتتى جىگىتتەر كوپ قوي، ءالى دە ۇشقىشتار شىعاتىن شىعار-اۋ، ەگەر قولداۋ تابىلسا؟
توقتار اۋباكىروۆ: ارينە، مەن قولىمنان كەلگەنشە، ۇشقىش بولۋعا تالاپتانعانداردى قولدايمىن. كەلگەن جىگىت­تەر­دىڭ بارىنە اقىلىم­دى ايتىپ، شىعارىپ سالام. مەنىڭ تاجىريبەمە سۇيەنىپ ايتقان اقىلىمنىڭ ءوزى ولارعا كوپ كومەك بولادى دەپ ويلايمىن. جىگىتتەردىڭ كەيبىرى ءبىراز جەتىستىككە قول جەتكىزگەن سوڭ، وزدەرى كەلىپ ماعان راحمەتتەرىن ايتىپ جاتادى. 
جاس قازاق:  بار قازاقتىڭ ارمانى مەن ءۇمىتىن كەزىندە كوككە الىپ ۇشقان ءسىزدىڭ ەڭبەگىڭىزدىڭ كومەسكىلەنىپ، تىرلىگىڭىزدىڭ كولەڭكەدە قالۋى ويلاندىرا ما؟ نەگە وسى «توقتار اعامىز وسىنداي ەرلىك جاساعان» دەگەن اڭگىمە ءجيى ايتىلمايدى؟ ەڭبەگىڭىز نە سەبەپتى ەلەنبەي جاتىر دەپ ويلايسىز؟
توقتار اۋباكىروۆ: ونىڭ بىردەن-ءبىر سەبەبى - مەنىڭ ۇكىمەتكە قارسى شىققانىم. مەنىڭشە، بيلىكتىڭ كەيبىر ارەكەتتەرى دۇرىس بولمادى-اۋ. اۋىلداعى قاراپايىم حالىقتىڭ دەنى ءوزىمىزدىڭ قارا كوزدەر. باسقا ۇلتتار ول جاقتان باياعىدا كوشىپ كەتكەن. قيىنشىلىق كورىپ جاتقان - قازاقتار. ولارعا دەگەن ساياسات نەگە وزگەردى؟ نەگە ولارعا كومەك قولىن سوزبايمىز؟ قۇدايعا شۇكىر، ۇكىمەتتىڭ بۇعان شاماسى جەتەدى. ساياسات دۇرىس بولماعان سوڭ، ءبىراز جەردە قاتتى سوزدەر ايتقانمىن. ۇكىمەت تە وزىنە قارسى ايتقان ادامدى جاقتامايدى. وزىنە قارسى شىققان ادامدى كىم جاقسى كورسىن؟ سونىمەن قازىر مەن جۇمىسسىزبىن. دەپۋتاتتىقتى تاراتىپ جىبەرگەننەن كەيىن بىردە-ءبىر ۇكىمەت سالاسىنان قىزمەت ۇسىنىلعان جوق. جۇمىسسىز جۇرگەن سوڭ، ءبىراز قيىنشىلىقتى دا كوردىك. قازاقتىڭ ناعىز ازاماتتارى انا جەرگە، مىنا جەرگە جۇمىسقا شاقىردى. قازىر ەندى استاناداعى ءبىر ۋنيۆەرسيتەتكە وقىتۋشى بولىپ جۇمىسقا تۇرىپ جاتىرمىن.
جاس قازاق:  بىزدە اۆياتسيالىق وقۋ ورىندارىندا وقىتۋشى، ناعىز ماماندار تاپشى ەكەنى بارىمىزگە ءمالىم. سول ورىندارعا  جۇمىسقا شاقىرمادى ما؟
توقتار اۋباكىروۆ: ولاردىڭ ءبارى ۇكىمەتتىڭ مەكەمەسى بولعان سوڭ، شاقىرا المادى. ءوزىم دە ۇكىمەتكە قارسى شىققان سوڭ، بارماس ەدىم...

سۇحباتتاسقان اباي ايماعامبەتوۆ

«جاس قازاق»، 23.04.2010