ۇبت جانە وعان بالاما شارالاردى ساراپتاپ، ناقتى قورىتىندى جاساپ بەرەتىن كوميسسيا قۇراتىن ۋاقىت جەتكەن جوق پا؟
ءۋاليحان تولەشوۆ، «ەۋروپالىق» كلۋبىنىڭ ۇيلەستىرۋشىسى:
– مۇنداي كوميسسيانى الدەقاشان قۇرۋ كەرەك ەدى. الايدا ءالى دە كەش ەمەس. ويتكەنى ۇبت كەزىندەگى بىلىق-شىلىقتىڭ كوكەسى ءالى الدا تۇر. بۇلاي دەپ وتىرعانىم، قازىر جۇرتتا اقشا جوق. سول سەبەپتى دە كەز كەلگەن اتا-انا بالاسىن تەگىن وقىتۋ ءۇشىن تانىس-تامىر ىزدەيدى، بولماسا تەستىنىڭ سۇراق-جاۋاپتارىن ساتىپ الۋعا تىرىسادى.
ۇبت كەزىندەگى زاڭبۇزۋشىلىقتار ادەتتە ەڭ سوڭىندا انىقتالىپ جاتادى. قۇزىرلى مينيسترلىكتەر بولارى بولىپ، بوياۋى سىڭگەندە «مۇندايدىڭ ەندى ورىن الماۋىن قاتاڭ قاداعالايمىز» دەپ شىعادى. الايدا كەلەسى جىلى تاپ سول وقيعالار تاعى قايتالانادى. وسى جىلعى ۇبت-نىڭ دا ءادىل وتەتىنىنە كۇمانىم بار. قوسىمشا قوعامدىق كوميسسيا قۇرىلماسا، ۇبت-دان ۇتارىمىز شامالى.
ءۋاليحان تولەشوۆ، «ەۋروپالىق» كلۋبىنىڭ ۇيلەستىرۋشىسى:
– مۇنداي كوميسسيانى الدەقاشان قۇرۋ كەرەك ەدى. الايدا ءالى دە كەش ەمەس. ويتكەنى ۇبت كەزىندەگى بىلىق-شىلىقتىڭ كوكەسى ءالى الدا تۇر. بۇلاي دەپ وتىرعانىم، قازىر جۇرتتا اقشا جوق. سول سەبەپتى دە كەز كەلگەن اتا-انا بالاسىن تەگىن وقىتۋ ءۇشىن تانىس-تامىر ىزدەيدى، بولماسا تەستىنىڭ سۇراق-جاۋاپتارىن ساتىپ الۋعا تىرىسادى.
ۇبت كەزىندەگى زاڭبۇزۋشىلىقتار ادەتتە ەڭ سوڭىندا انىقتالىپ جاتادى. قۇزىرلى مينيسترلىكتەر بولارى بولىپ، بوياۋى سىڭگەندە «مۇندايدىڭ ەندى ورىن الماۋىن قاتاڭ قاداعالايمىز» دەپ شىعادى. الايدا كەلەسى جىلى تاپ سول وقيعالار تاعى قايتالانادى. وسى جىلعى ۇبت-نىڭ دا ءادىل وتەتىنىنە كۇمانىم بار. قوسىمشا قوعامدىق كوميسسيا قۇرىلماسا، ۇبت-دان ۇتارىمىز شامالى.
مۇرات جۇرىنوۆ، اكادەميك:
– ونداي كوميسسيا قۇرۋدىڭ قانشالىقتى قاجەت ەكەندىگىن ايتا قويۋ قيىنداۋ. قوعامدىق بولماسا دا، ۇبت كەزىندە كوميسسيا قۇرىلادى. ولار جۇمىستارى ءۇشىن اقشا المايدى. تەك ۇبت كەزىندەگى زاڭدىلىقتاردى قاداعالايدى. بۇل كوميسسيانىڭ مۇشەلەرى – ءار سالانىڭ ماماندارى. وسىنىڭ ءوزىن قوعامدىق كوميسسيا دەپ ايتۋعا ابدەن بولادى دەپ ويلايمىن.
ۇبت كەزىندە تەرىس ارەكەتتەر بولماس ءۇشىن تەستىلەۋدى تولىق اۆتوماتتاندىرۋ كەرەك. مەن ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىن باسقارىپ وتىرعان 1995 جىلدارى بىرىڭعاي تەستىلەۋ ەنگىزىلگەن. دايىندىق كەزىندە ءبىز تۇركياعا بارىپ، تاجىريبە الماسىپ قايتقان بولاتىنبىز. تۇركيادا، ماسەلەن، ەشكىم اپپەلياتسياعا دا بەرمەيدى. سەبەبى ول ەلدەگى ۇبت تولىق اۆتوماتتاندىرىلعان. مۇنداي جۇيە ەنگىزىلسە، ۇبت كەزىندە ەشقانداي كەمشىلىككە جول بەرىلمەس ەدى.
قاجىمۇقان ارىنوۆ، تەحنيكا عىلىمىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور:
– ەل اراسىندا ۇلتتىق تەستىلەۋگە قاتىستى ءتۇرلى اڭگىمەلەر تاراپ جاتادى. مەنىڭ ويىمشا، بايبالام سالۋدىڭ قاجەتى جوق. مۇنداي جۇيە، ماسەلەن، كوپشىلىك ەلدەردە بۇرىننان بار. ولارمەن سالىستىرعاندا، ءبىز الدەقايدا كەش ەنگىزدىك. سول سەبەپتى ۋاقىت وتە كەلە تۇزەلەتىن كەمشىن تۇستاردىڭ بايقالىپ قالۋى زاڭدى. بۇل رەتتە سىزدەر كوتەرىپ وتىرعانداي، قوعامدىق كوميسسيا قۇرىلسا، شىنىمەن دە، جاقسى بولار ەدى. سوندا ۇبت-نىڭ قوعام الدىندا ەشقانداي كولەڭكەلى جاقتارى بولمايدى.
رەتى كەلىپ وتىرعاندا ايتا كەتەيىن، مەنىڭ ويىمشا، ۇبت كەزىندە بالالار جازباشا تۇردە دە سىناق تاپسىرعاندارى ءجون. ۋاقىتتى ۇنەمدەيمىز دەپ بارلىعىن بىردەي جەدەلدەتىپ جىبەردىك. مۇنداي جاعدايدا جاستاردىڭ ءبىلىمىن ەكشەۋ قيىنداۋ.
دايىنداعان ءلاززات بيلان
«الاش ايناسى» گازەتى 28 مامىر 2009 جىل