الماتىنىڭ ءىشى-سىرتى قاپتاعان جول پوليتسياسى. قالاعان جەرىندە تۇرىپ، قىزىل تاياعىمەن قىرعيداي ءتيىپ جاتىر. تالعار قالاسىنا قاراي اتتاپ شىقساڭىز، بۇرىش-بۇرىشتان جالباڭ ەتىپ شىعا كەلگەندە  كولىگىڭىزبەن «كورگە» اتتانىپ كەتە جازدايسىز. ءوزى ەكى كولىك ارەڭ قاتارلاساتىن تار سوقپاق. الدىڭىزدا سىنعان نەمەسە اۋىر جۇك ارتقان كولىك ءجۇرىپ قالسا سورلاعانىڭىز سول. تاسباقانىڭ اياڭىمەن الماتىعا جەتكەنشە جۇمىسىڭىز جايىنا قالادى. ال زىر ەتىپ الدىنا وتە قالايىن دەسەڭ، قارسى باعىتقا شىققان بولاسىڭ دا ءبىر جىلعا كولىك جۇرگىزۋ قۇقىعىڭىزدان ايىرىلاسىز.

سودان ويلايسىڭ... «جول قوزعالىسىنىڭ» ەرەجەسىن كۇشەيتكەندەر ەۋروپادا وتىرىپ زاڭ جاساعان-اۋ دەپ. ايتپەسە، قيقى-شويقى جول، تار كوشە، كولىك قوياتىن ورىن جوق قازىرگى جاعدايمەن قانداي ءتارتىپ، قانداي ەرەجە سۇراماقشى. بايقاعانىمىز جول ءجۇرۋ ەرەجەسى كۇشەيتىلگەن ءبىر ايدان بەرى زارلاپ جۇرگەندەر تەك قاراپايىم جۇرگىزۋشىلەر مەن تاكسيستەر.

ءبىز كولىك جۇرگىزۋشىلەردىڭ ءبىرازىنان پىكىر جيناپ كوردىك. تۇيگەنىمىز –  قالتاڭىزدا قوماقتى سوما بولسا، جول ءتارتىبىن قالاي بۇزساڭىزدا قۇتىلاتىن كورىنەسىز. ياعني جول ءجۇرۋ ەرەجەسىن بۇرىنعىداي بۇزا بەرۋگە ءالى دە مۇمكىندىك بار. تەك «سىياقىنى» بۇرىنعىدان كوپ بەرۋىڭىز كەرەك.

سوندا جول اپاتىن ازايتامىز، جول ءتارتىبىن كۇشەيتەمىز دەپ جاسالعان زاڭ كىمگە ارنالعان؟ قاراپايىم حالىققا ما، الدە، الا تاياق ۇستاعان پاگوندىلاردىڭ قالتاسىن قامپايتۋ ءۇشىن بە؟ ءبىر اعامىز ايتپاقشى، بۇرىن «پاترۋلدىك پوليتسيا»، «جول پوليتسياسى» دەگەن بولۋشى ەدى. قازىر ءبارى بىرىگىپ، «جول پوليتسياسى» بولىپ كەتتى. نەگە؟

تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، جول پوليتسياسىنىڭ 99 پايىزى قازاق بولا تۇرا، جول ەرەجەسىن بۇزعانىڭىز تۋرالى قاتتامانى ورىسشا تولتىرۋعا ماجبۇرلەيدى. سونداي-اق، كوشەنى باسىنا كوتەرىپ، كولىگىڭىزدى توقتاتۋعا بەرىلەتىن بۇيرىقتا رەسەي مەملەكەتىنىڭ تىلىندە ايتادى. ەگەر ءسىز ورىس ءتىلىن تۇسىنبەيتىن بىرەۋ بولىپ، ەلەمەي جۇرە بەرسەڭىز، ءبىر جىلعا كولىك جۇرگىزۋ قۇقىعىڭىزدان ايىرىلاسىز.

ءسويتىپ، كولىك تىزگىنىندە وتىرعان جۇرت كوزىن شەل باسقان شەنەۋنىكتەرگە نارازى. سوندىقتان، «جول ءجۇرىسى تۋرالى» زاڭدى دايىنداعان جازىلبەكوۆ باستاعان دەپۋتاتتارعا ايتارىمىز، بۇل زاڭنىڭ قاراپايىم قازاققا قانشالىقتى اۋىر ءتيىپ جاتقاندىعىن كوكتە ۇشاقپەن، جەردە دجيپپەن جۇرگەندەر بىلمەيدى. بىراق حالىق قالاۋلىسى بولىپ سايلانعان سىزدەر ابدەن ءبىلۋ كەرەكسىزدەر جانە دەر ۋاقىتىندا تۇزەتۋلەر ەنگىزۋگە تيىسسىزدەر. 

نۇرعالي نۇرتاي

Abai.kz