كارنەگي قورىنىڭ جەتەكشى عىلىمي قىزمەتكەرى، ورتالىق ازيا بويىنشا ەڭ ۇزدىك مامانداردىڭ ءبىرى مارتا بريلل ولكوتت ۆرس راديوستانساسىنا بەرگەن سۇحباتىندا «اقش پەن رەسەي اراسىندا ورتالىق ازياعا ىقپال ەتۋ ءۇشىن قىرۋار شايقاس ءجۇرىپ جاتىر دەگەن اڭگىمەلەردى ەستىگەندە مەنىڭ كۇلكىم كەلەدى»، - دەپ مالىمدەدى.
اقش-تىڭ ورتالىق ازيا ايماعىنا دەگەن قىزىعۋشىلىعىنىڭ بۇگىنگى دەڭگەيىنە باعا بەرە وتىرىپ ولكوتت حانىم: «امەريكان تارابى، ءسوسىز، ورتالىق ازياعا قىزىعۋشىلىق ءبىلدىرىپ وتىر، الايدا بۇرىنعىداي «ىنتىق» ەمەس. ول ءۇشىن قازىر ەڭ باستى تاقىرىپ اۋعانستانداعى جاعداي. سوندىقتان وبامانىڭ اكىمشىلىگى وسى ەلدى ءوزىنىڭ سىرتقى ساياساتىنىڭ ءنومىرى ءبىرىنشى باسىمدىعى ەتىپ وتىر. وسى سەبەپتى دە، بۇگىن اقش ورتالىق ازيادا بولىپ جاتقان كەز-كەلگەن وقيعاعا ءدال وسى اۋعانستان ماسەلەسى ارقىلى قاراپ وتىر دەپ ايتۋعا بولادى» - دەدى.
«بۇنداي جاعدايدى كەلەسى سەبەپتەرمەن تۇسىندىرۋگە بولادى. ەگەر سوڭعى كەزگە دەيىن اۋعانستانداعى، اسىرەسە پاكىستانداعى احۋال، ورتالىق ازيادان گورى تۇسىنىكتى جانە بولجاۋعا كەلەتىن بولسا، قازىرگى جاعداي كۇرت وزگەرىپ كەتتى. ءدال وسى ورتالىق ازيا ەلدەرىندەگى جاعداي پاكىستانعا قاراعاندا ءبىرشاما تۇراقتى. جالپى العاندا، اقش-تىڭ جاڭا اكىمشىلىگىنىڭ ءسىزدىڭ ايماققا قاتىستى ساياساتى تۋرالى ايتاتىن بولساق، وندا ونىڭ ءالى دە بولسا ءوزىنىڭ باسىمدىقتارىن ايقىنداپ الا الماي جاتقانى تۇسىنىكتى بولادى»، - دەدى ساراپشى. 

كارنەگي قورىنىڭ جەتەكشى عىلىمي قىزمەتكەرى، ورتالىق ازيا بويىنشا ەڭ ۇزدىك مامانداردىڭ ءبىرى مارتا بريلل ولكوتت ۆرس راديوستانساسىنا بەرگەن سۇحباتىندا «اقش پەن رەسەي اراسىندا ورتالىق ازياعا ىقپال ەتۋ ءۇشىن قىرۋار شايقاس ءجۇرىپ جاتىر دەگەن اڭگىمەلەردى ەستىگەندە مەنىڭ كۇلكىم كەلەدى»، - دەپ مالىمدەدى.
اقش-تىڭ ورتالىق ازيا ايماعىنا دەگەن قىزىعۋشىلىعىنىڭ بۇگىنگى دەڭگەيىنە باعا بەرە وتىرىپ ولكوتت حانىم: «امەريكان تارابى، ءسوسىز، ورتالىق ازياعا قىزىعۋشىلىق ءبىلدىرىپ وتىر، الايدا بۇرىنعىداي «ىنتىق» ەمەس. ول ءۇشىن قازىر ەڭ باستى تاقىرىپ اۋعانستانداعى جاعداي. سوندىقتان وبامانىڭ اكىمشىلىگى وسى ەلدى ءوزىنىڭ سىرتقى ساياساتىنىڭ ءنومىرى ءبىرىنشى باسىمدىعى ەتىپ وتىر. وسى سەبەپتى دە، بۇگىن اقش ورتالىق ازيادا بولىپ جاتقان كەز-كەلگەن وقيعاعا ءدال وسى اۋعانستان ماسەلەسى ارقىلى قاراپ وتىر دەپ ايتۋعا بولادى» - دەدى.
«بۇنداي جاعدايدى كەلەسى سەبەپتەرمەن تۇسىندىرۋگە بولادى. ەگەر سوڭعى كەزگە دەيىن اۋعانستانداعى، اسىرەسە پاكىستانداعى احۋال، ورتالىق ازيادان گورى تۇسىنىكتى جانە بولجاۋعا كەلەتىن بولسا، قازىرگى جاعداي كۇرت وزگەرىپ كەتتى. ءدال وسى ورتالىق ازيا ەلدەرىندەگى جاعداي پاكىستانعا قاراعاندا ءبىرشاما تۇراقتى. جالپى العاندا، اقش-تىڭ جاڭا اكىمشىلىگىنىڭ ءسىزدىڭ ايماققا قاتىستى ساياساتى تۋرالى ايتاتىن بولساق، وندا ونىڭ ءالى دە بولسا ءوزىنىڭ باسىمدىقتارىن ايقىنداپ الا الماي جاتقانى تۇسىنىكتى بولادى»، - دەدى ساراپشى. 
«دەگەنمەن، ەسكەرتە كەتۋ كەرەك، بۇگىنگى اكىمشىلىكتىڭ ىشىندە جوعارى لاۋازىمدى قىزمەتتەردە وسىعان دەيىن ءار ءتۇرلى پرەزيدەنتتەردەردىڭ كەزىندە جاۋاپتى مىندەت اتقارعان، ورتالىق ازياداعى ساياساتتىڭ قانداي بولۋى كەرەكتىگىنەن حابارى مول جانە قالىپتاسقان كوزقاراستارى بار ادامدار وتىر. سوندىقتان ولاردىڭ سوزدەرى مەن ىستەرى ناقتى جاعدايعا ابدەن اسەر ەتۋى مۇمكىن. ءوز باسىم اقش-تىڭ ورتا ازياعا دەگەن ساياساتى بىركەلكى بولمايدى دەپ ويلايمىن»، - دەپ قورىتتى م.ب.ولكوتت. 
جۋرناليستەردىڭ ورتالىق ازيا ايماعى ءۇشىن ءجۇرىپ جاتقان اقش پەن رەسەي اراسىنداعى وراسان زور تايتالاس تۋرالى سۇراعىنا، مارتا ولكوتت بىلاي جاۋاپ بەردى: «ءوز باسىم ەشقانداي تايتالاستى بايقاپ وتىرعان جوقپىن. كەرەك دەسەڭىز، اقش پەن رەسەي اراسىندا ورتالىق ازياعا ىقپال ەتۋ ءۇشىن قىرۋار شايقاس ءجۇرىپ جاتىر دەگەن اڭگىمەلەردى ەستىگەندە مەنىڭ كۇلكىم كەلەدى. بۇل ەكەۋىنسىز دە ءسىزدىڭ ايماقتا مىقتى ويىنشى بار. ول – قىتاي. بۇگىن ءدال وسى قىتايدىڭ ىقپالى كۇن ساناپ ارتىپ كەلەدى. ايتا كەتۋ كەرەك، بۇنداي جاعداي قىتايدىڭ ورتالىق ازيا ەلدەرىنە قاتىستى باياۋ، سالقىنقاندى ساياساتىن، ال رەسەي بولسا تىم بەلسەندى ساياساتىن جۇرگىزىپ جاتقان كەزدە قالىپتاسۋدا. بۇنى پارادوكس دەپ اتاۋعا ابدەن بولادى».
ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرى ءۇشىن قانداي دەرجاۆامەن قارىم-قاتىناس ورناتقانى ءتيىمدى دەگەن سۇراققا ولكوتت حانىم: «بۇل جەردە مىنانى ەسكەرۋ كەرەك. سىزدەردىڭ مەملەكەتتەردىڭ رەسەيمەن كوپ ۇقساستىعى بار. بۇل ورتاق مادەنيەتكە، ورتاق دامۋ جولدارىنا دا قاتىستى. سوندىقتان الداعى 10-15 جىل ەسكى قارىم-قاتىناستار مەن ۇردىستەردىڭ اياسىندا وتەتىن شىعار. بۇگىن مىناداي تۇجىرىم جاساۋعا بولادى: امەريكا مەن ەۋرووداق وزدەرىنىڭ ورتالىق ازياداعى ورنىن تابا الماي جاتسا، رەسەي ءوزىنىڭ ىقپالىن جوعالتۋدا. رەسەي ورتالىق ازيانى جاڭادان «جاۋلاپ الۋدىڭ» ءتيىمدى جولىن تابا الماي كەلەدى. بۇنىڭ دا ءوز سەبەپتەرى بار. رەسەي كەيبىر باتىس ەلدەرى نە بولماسا قىتاي سياقتى ەكونوميكالىق تۇرعىدان العاندى كەرەمەت مىقتى ەل ەمەس، سوندىقتان دا ءوزىنىڭ ايماقتاعى ىقپالىن ەكونوميكالىق تۇرعىدان العاندا بەكىتە الاتىنداي مۇمكىندىگى جوق»، - دەپ جاۋاپ قاتتى.
سوزدەرىن قورىتا كەلە ولكوتت حانىم: «سايىپ كەلگەندە، بىرەۋگە ۇناسىن نە ۇناماسىن، ءسىزدىڭ ايماقتاعى قىتاي ءرولىنىڭ ارتاتىنى انىق. ال ەگەر رەسەي مەن اقش-قا كەلەتىن بولساق، بۇل جەردە بارلىعى دا ولاردىڭ وزدەرىنە عانا بايلانىستى»، - دەدى.

ايدوس سارىم، «اباي-ينفورم»