1920 جىل بالى مەن ۋىن قاتار ۇسىندى. ءدال وسى جىلى 26 تامىزدا قازاق اۆتونوميالى كەڭەستىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسىن قۇرۋ تۋرالى» دەكرەت جاريالاندى. جانە اۆتونوميانىڭ تەرريتورياسى بەلگىلەندى. جان الىسىپ، جان بەرىسكەن وسىناۋ تاريحي كەزەڭدە ماڭگىلىك ماڭىزعا يە تەرريتوريالىق اۋماق ياعني شەكارا ماسەلەسىندە الاش زيالىلارى: ءاليحان بوكەيحان، احمەت بايتۇرسىنۇلى، ءالىمحان ەرمەكوۆ، ءۋاليتحان تاناشەۆ، مۇحتار اۋەزوۆ سىندى ۇلت قورعانى بولعان قايراتكەرلەر قۇس قاناتى تالاتىن قازاق جەرىنىڭ تۇتاستىعىن قۇجاتپەن بەكىتتىردى.

تاريحتىڭ سارعايعان پاراقتارىنىڭ بۇلتارتپاس ايعاعى - جوعارىدا اتالعان الاش زيالىلارى 1920 جىلدىڭ ءساۋىر ايىنان تامىز ايىنا دەيىن ماسكەۋدە قازاق جەرىنىڭ تۇتاستىعىن ساقتاپ قالۋعا جانە ونى قۇجاتپەن بەكىتتىرۋ ءۇشىن بەل جازباي جۇمىس ىستەگەن. ماڭگىلىك ماڭىزعا يە ماسەلەنىڭ نەگىزگى شارۋاسىمەن ءالىمحان ەرمەكوۆ اينالىسقان.

اۆتونوميا قۇرۋ جانە ونىڭ تەرريتورياسىن بەلگىلەۋ جونىندەگى كوميسسيانىڭ وتىرىسىندا ءالىمحان ەرمەكوۆ قازاق جەرى جانە اۆتونوميا تۋرالى بايانداما جاسايدى. ءالىمحان ەرمەكوۆ جاساعان بايانداما بويىنشا، قازاق جەرىنىڭ اۋماعى 3 ملن. 467 مىڭ 922 شارشى شاقىرىمدى قامتىعان.

1920 جىل بالى مەن ۋىن قاتار ۇسىندى. ءدال وسى جىلى 26 تامىزدا قازاق اۆتونوميالى كەڭەستىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسىن قۇرۋ تۋرالى» دەكرەت جاريالاندى. جانە اۆتونوميانىڭ تەرريتورياسى بەلگىلەندى. جان الىسىپ، جان بەرىسكەن وسىناۋ تاريحي كەزەڭدە ماڭگىلىك ماڭىزعا يە تەرريتوريالىق اۋماق ياعني شەكارا ماسەلەسىندە الاش زيالىلارى: ءاليحان بوكەيحان، احمەت بايتۇرسىنۇلى، ءالىمحان ەرمەكوۆ، ءۋاليتحان تاناشەۆ، مۇحتار اۋەزوۆ سىندى ۇلت قورعانى بولعان قايراتكەرلەر قۇس قاناتى تالاتىن قازاق جەرىنىڭ تۇتاستىعىن قۇجاتپەن بەكىتتىردى.

تاريحتىڭ سارعايعان پاراقتارىنىڭ بۇلتارتپاس ايعاعى - جوعارىدا اتالعان الاش زيالىلارى 1920 جىلدىڭ ءساۋىر ايىنان تامىز ايىنا دەيىن ماسكەۋدە قازاق جەرىنىڭ تۇتاستىعىن ساقتاپ قالۋعا جانە ونى قۇجاتپەن بەكىتتىرۋ ءۇشىن بەل جازباي جۇمىس ىستەگەن. ماڭگىلىك ماڭىزعا يە ماسەلەنىڭ نەگىزگى شارۋاسىمەن ءالىمحان ەرمەكوۆ اينالىسقان.

اۆتونوميا قۇرۋ جانە ونىڭ تەرريتورياسىن بەلگىلەۋ جونىندەگى كوميسسيانىڭ وتىرىسىندا ءالىمحان ەرمەكوۆ قازاق جەرى جانە اۆتونوميا تۋرالى بايانداما جاسايدى. ءالىمحان ەرمەكوۆ جاساعان بايانداما بويىنشا، قازاق جەرىنىڭ اۋماعى 3 ملن. 467 مىڭ 922 شارشى شاقىرىمدى قامتىعان.

اۆتونوميا قۇرۋ جانە ونىڭ تەرريتورياسىن بەلگىلەۋ جونىندەگى كوميسسياسىنىڭ سوڭعى وتىرىسى 20 تامىز كۇنى ءوتىپ، «قازاق اۆتونوميالى كەڭەستىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسىن قۇرۋ تۋرالى» دەكرەت جاريالاندى. ورىنبور قالاسى استاناسى بولىپ بەكىگەن اۆتونوميانىڭ تەرريتورياسىنا - سەمەي، اقمولا، تورعاي، ورال، مانعىشلاق ۋەزى، كراسنوۆودسك ۋەزىنىڭ ءبىر بولىگى، استراحان گۋبەرنياسىنىڭ ءبىر بولىگى ەندى.

قازاقتىڭ تەرريتوريالىق اۋماعىن بەكىتكەن بۇل قۇجاتقا بيىل توقسان جىل تولىپ وتىر. قازىرگى تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تەرريتوريالىق اۋماعىنىڭ نەگىزىندە ءدال وسى تاريحي قۇجات جاتىر.

1920 جىلدىڭ ۋى تۋرالى ءبىر ءسوز. وسى جىلى قۇرىلعان قازاق اۆتونوميالى كەڭەستىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسى تۇسىندا جانە كەيىنگى قازاق كەڭەستىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسى داۋىرلەپ تۇرعان كەزدە 1921-22 جىلدارداعى اشارشىلىق. قازاق بايلارىن كامپەسكەلەۋ، 1931-1933 جىلعى جاپپاي اشارشىلىق، 1937-1938 جىلدارداعى ساياسي رەپرەسسيا، 1941-1945 جىلدارداعى ەكىنشى دۇنيجۇزىلىك سوعىس، 1947-1951 جىلدارداعى عىلىم سالاسىنداعى قۋدالاۋ، تىڭ يگەرۋ، 1986 جىلعى جەلتوقسان ۇلت-ازاتىق كوتەرىلىسى قولدان جاسالدى. بىراق ءالى كۇنگە دەيىن اتالعان تاريحي قىرعىندار مەن قاسىرەتتەردى ەشكىم موينىنا العان ەمەس...

ءبىز الداعى ۋاقىتتا قازاق جەرىنىڭ تۇتاستىعى، مەملەكەتتىك شەكاراسىنىڭ قالىپتاسۋى تۋرالى ىندەتە جازاتىن بولامىز جانە بۇل تاقىرىپقا بايلانىستى تاريحىشىلارىمىزدىڭ، قالام ۇستاعان زيالى قاۋىمنىڭ تارتىنىپ قالماعانىن قالايمىز!

«اباي-اقپارات»