پارلامەنت سەناتىندا  «جول قوزعالىسى سالاسىنداعى قۇقىقتىق رەتتەۋدىڭ جاي-كۇيى مەن پروبلەمالارى تۋرالى» تاقىرىبىنا ارنالعان پارلامەنتتىك تىڭداۋ ءوتتى. كونستيتۋتسيالىق زاڭناما، سوت جۇيەسى جانە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى كوميتەتىنىڭ باستاماسىمەن وتكەن شاراعا پارلامەنت دەپۋتاتتارى، ورتالىق جانە جەرگىلىكتى ورگانداردىڭ وكىلدەرى جانە ساراپشىلار قاتىستى، - دەپ حابارلايدى اباي-اقپارات، "ەگەمەن قازاقستان" گازەتىنە سىلتەمە جاساپ.

«جول قوزعالىسى سالاسىن قۇقىقتىق تۇرعىدان جەتىلدىرۋ – پارلامەنت پەن ۇكىمەتتىڭ ۇدايى نازارىندا تۇراتىن ماڭىزدى ماسەلە. جول بويىندا ورىن الىپ جاتقان اپاتتى وقيعالار ءبىزدى بەيجاي قالدىرمايتىنى ءسوزسىز»، دەدى سەنات توراعاسى قاسىم-جومارت توقاەۆ. سونداي-اق، توراعا بىلتىر عانا ەلىمىزدىڭ جولدارىندا 19 مىڭ جول-كولىك وقيعالارى بولعانىنا، وندا 2,5 مىڭ ادام قازا تا­ۋىپ، 24 مىڭنان استامى جاراقات العانىنا نازار اۋداردى. ءبىر جول-كولىك وقيعاسىنان كوپتەگەن ادامنىڭ قازا تابۋ وقيعالارى جيىلەدى. جول-كولىك وقيعاسى تۋىنداۋىنىڭ نەگىزگى سەبەبى، كولىكتەگى جۇرگىزۋشىلەر ءتارتىبىنىڭ تومەندىگى بولىپ وتىر، ەلىمىزدەگى جول-كولىك وقيعالارىنىڭ 90 پايىزى سولاردىڭ كىناسىنەن بولادى، دەدى ق.توقاەۆ.

سەنات توراعاسىنىڭ پىكىرىنشە، بۇل مالىمەتتى وراسان زور قارۋلى قاقتىعىس تۋرالى اقپاراتپەن سالىستىرۋعا بولادى. «ەگەر دە وسىلاي كەتە بەرەتىن بولسا، ءبىز تاياۋداعى 10 جىلدا 25 مىڭ ادامنان ايىرىلۋىمىز مۇمكىن جانە شيرەك ميلليونداي قازاقستاندىق اۋىر جاراقات الۋى ىقتيمال. سوندىقتان، وتە شۇعىل شارالار قاجەت»، دەدى ق.توقاەۆ.

«جول-كولىك وقيعالارىنىڭ ۇشتەن ءبىرى جىل­دامدىقتى ارتتىرۋدان ورىن الادى. بۇل جىلدامدىقتى رەتتەۋدەگى ەڭ ۇزدىك حالىقارالىق تاجىريبەنى ەسكەرۋ ءۇشىن قازاقستان زاڭناماسىنا وزگەرىستەر ەنگىزۋ قاجەتتىگىن كورسەتىپ وتىر»، دەدى ق.توقاەۆ.

توراعا قاۋىپسىز جىلدامدىقتى قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا جەر­گىلىكتى احۋالدى ەسكەرە وتىرىپ، جىل­­دام­دىققا قوسىمشا شەكتەۋ ەنگى­زۋ ءۇشىن قاجەت بولعان جاعدايدا جەر­گى­لىكتى بيلىككە وكىلەتتىك بەرى­لەتىن شە­تەلدىك تاجىريبەنى مىسالعا كەلتىردى.

وسى سالاداعى زاڭنامانى جە­تىلدىرۋ تۋرالى ايتا كەلىپ، جوعارعى پالاتانىڭ باسشىسى 2014 جىلى جول قوزعالىسىنىڭ تيىمدىلىگى مەن قاۋىپسىزدىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا «جول ءجۇرىسى تۋرالى» جاڭا زاڭ قا­بىلدانعانىن ەسكە سالدى. بيىل زاڭناماعا جۇرگىزۋشىلەر دايارلايتىن وقۋ ۇيىمدارىنا جاڭا تالاپتار بەكىتەتىن تۇزەتۋلەر ەنگى­زىلدى، ول جولداعى جاعدايدى جاق­سار­تۋعا جاردەمدەسۋى ءتيىس. «جول­داعى قوزعالىس سالاسىنداعى زاڭنا­مانى جەتىلدىرۋ جونىندەگى جۇمىس­تاردى جالعاستىرا بەرۋ كەرەك. سوندىقتان بۇگىنگى پارلامەنتتىك تىڭداۋ ۇسىنىمدار مەن پىكىرلەر بەرۋ تۇرعىسىنان ماڭىزدى عوي دەپ سانايمىن»، دەدى سەنات باسشىسى.

ق.توقاەۆتىڭ پىكىرىنشە، ءبىزدىڭ نەگىزگى ماقساتىمىز – جول اپاتتارى دەڭگەيىن تومەندەتىپ، جول-كولىك كەشەنىنىڭ ءتيىمدى جۇمىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتۋ «اۆتوجول سالاسى ەكونوميكا مەن قوعام دامۋىنىڭ «بەت-بەينەسى»، ياعني ايناسى ەكەنىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەك. جولدىڭ جاع­دايىنا قاراپ، مەملەكەتتىڭ دامۋ دەڭگەيى تۋرالى قورىتىندى جاساۋ­عا بولادى. قازاقستان الەم­دەگى ەڭ دامىعان ەلدەردىڭ قاتارىنا كىرۋدى كوزدەيتىنىن جاريالادى، بى­راق، شىنىن ايتۋ كەرەك، اۆتوجول سالا­سىنداعى قاۋىپسىزدىكتىڭ قا­زىرگى جاع­دايى بۇل مىندەتتى ورىن­داۋعا ساي كەلمەيدى»، دەدى ءسوزىنىڭ سوڭىندا قاسىم-جومارت كەمەل­ۇلى.

پارلامەنتتىك تىڭداۋ بارىسىندا ىشكى ىستەر ءمينيسترى قالمۇحانبەت قاسىموۆ، ينۆەستيتسيالار جانە دامۋ ءمينيسترى جەڭىس قاسىمبەك، دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ ءمينيسترى تامارا دۇيسەنوۆا، باس پروكۋروردىڭ ورىنباسارى اندرەي كراۆچەنكو، استانا اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى سەرگەي حوروشۋن، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى دارحان ساتىبالدى ءسوز سويلەدى. ال بىرقاتار سەناتورلار جول-كولىك سالاسىن قۇقىقتىق رەتتەۋدى جەتىلدىرۋ جونىندەگى ءوز ۇسىنىستارى مەن ەسكەرتپەلەرىن ايتتى.

پارلامەنتتىك تىڭداۋعا قاتى­سۋ­شىلار ۇكىمەتكە، ىشكى ىستەر، ين­ۆەستيتسيالار جانە دامۋ، دەن­ساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ، ءبىلىم جانە عىلىم، اقپا­رات جانە كوممۋنيكاتسيالار مينيس­تر­لىكتەرىنە ۇسىنىمدار ازىرلەدى.

عابيت ىسكەندەرۇلى

Abai.kz