جازيرا دالانى جايلاعان بابالار رۋحىنىڭ جاڭعىرىعى ەل جۇرەگىنە يماندىلىق پەن ادامگەرشىلىكتى، سۇيىسپەنشىلىك پەن مەيىرباندىقتى ۇيىتىپ، حالىقتىڭ حاس ونەرى قالىبى بۇزىلماي قايناپ جاتسا، كوڭىل-كوكجيەكتى مۇڭ تورلاماق ەمەس. امىرە قاشاۋباەۆ اتىنداعى رەسپۋبليكالىق ءداستۇرلى انشىلەر بايقاۋىنىڭ باسقا مادەني شارالاردان قانداي ەرەكشەلىگى بار دەگەندە، وسىنداي قىرلارىن باسا كورسەتكەنىمىز ابزال. كيەلى ونەردى كەڭىنەن ناسيحاتتاپ، ءتول مۇرانى مۇرات تۇتقان جاس جامپوزدار دالا مەن قىردى قىرمىزى جىرعا تولتىرعان دوداعا بۇرىن-سوڭدى جايداق-جاياۋ ماڭايلاپ كورمەپتى، جانامىن دەگەن كەۋدەگە وت بەرىپتى، لاۋلايمىن دەگەن جۇرەككە نۇر سىيلاپتى، وزەندەي كۇركىرەپ، دۇلدۇلدەي دۇركىرەگەن تاستۇلەك ۇندەر ۇلبىرەپ شىعىپتى.
بايگەگە قاتىسىپ جاتقان جاستاردىڭ ءبىرلى-جارىمىن اڭگىمەگە تارتقانىمىزدا جىر ۇشقىنى ۇشىراسقانداي، سىر ءيىرىمى تەرەڭگە تارتىپ الا جونەلگەن.

ەرلان رىسقالي، قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق ۇلتتىق كونسەرۆاتو¬رياسىنىڭ تۇلەگى:

جازيرا دالانى جايلاعان بابالار رۋحىنىڭ جاڭعىرىعى ەل جۇرەگىنە يماندىلىق پەن ادامگەرشىلىكتى، سۇيىسپەنشىلىك پەن مەيىرباندىقتى ۇيىتىپ، حالىقتىڭ حاس ونەرى قالىبى بۇزىلماي قايناپ جاتسا، كوڭىل-كوكجيەكتى مۇڭ تورلاماق ەمەس. امىرە قاشاۋباەۆ اتىنداعى رەسپۋبليكالىق ءداستۇرلى انشىلەر بايقاۋىنىڭ باسقا مادەني شارالاردان قانداي ەرەكشەلىگى بار دەگەندە، وسىنداي قىرلارىن باسا كورسەتكەنىمىز ابزال. كيەلى ونەردى كەڭىنەن ناسيحاتتاپ، ءتول مۇرانى مۇرات تۇتقان جاس جامپوزدار دالا مەن قىردى قىرمىزى جىرعا تولتىرعان دوداعا بۇرىن-سوڭدى جايداق-جاياۋ ماڭايلاپ كورمەپتى، جانامىن دەگەن كەۋدەگە وت بەرىپتى، لاۋلايمىن دەگەن جۇرەككە نۇر سىيلاپتى، وزەندەي كۇركىرەپ، دۇلدۇلدەي دۇركىرەگەن تاستۇلەك ۇندەر ۇلبىرەپ شىعىپتى.
بايگەگە قاتىسىپ جاتقان جاستاردىڭ ءبىرلى-جارىمىن اڭگىمەگە تارتقانىمىزدا جىر ۇشقىنى ۇشىراسقانداي، سىر ءيىرىمى تەرەڭگە تارتىپ الا جونەلگەن.

ەرلان رىسقالي، قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق ۇلتتىق كونسەرۆاتو¬رياسىنىڭ تۇلەگى:

– ءداستۇرلى ءان¬شى¬لەر بايقاۋىندا ال¬عاش رەت باق سى¬ناپ وتىر¬مىن. حال¬قى¬مىز¬دىڭ تالاي بۇلبۇل كومەي ءان¬شى¬لەرى ءىز قال¬دىرعان ايناداي اي¬دىندا جەكپە-جەك¬كە شىق¬پاعان ادامنىڭ كەيىن اتاق-ابى¬روي¬عا كەنەلگەنى كەمدە-كەم. بىراق وعان كوپ جاستار بۇگىندە ولاي اتىن اسىر¬عالى كەلەدى دەپ ويلا¬¬ماي¬مىن. ونەر دەگەن ءوزى ءبىر شىڭ¬دال¬ماساڭ، شىنىقپاساڭ، شىرقاۋىڭ قيىن جار¬تاستاعى قۇز سەكىلدى ءبىر نارسە عوي. سول مەكەن اۋىق-اۋىق وسىلاي شاعالالى كولگە ۇقساپ كەتكەندە جاس انشىلەردىڭ قاي-قايسىسى بولسىن قاناتىن ءبىر قومداپ قالىپ جاتادى. مەن دە تالاي رەت سونداي كۇيگە تۇسكەنمىن. الايدا، ويعا الىپ قويۋ دەگەن نارسە بار دا جانە كوكەيگە سول ارماندى قوندىراتىن كەز دەگەن تاعى بار. سول ايتقانداي، ايتەۋىر جۇرتپەن بىرگە كوپ دابىرعا اتويلاپ قويىپ كەتكەن جايىم جوق، الدىن-الا بايگەنىڭ تالاپ-شارتتارىن  ابدەن تانىپ، ءبىلىپ العان سوڭ عانا تاۋەكەل ەتتىم. “ مۇنسىز دا جۇرت سەنىڭ ونەرىڭدى “كوگىلدىر ەكراننان” كۇندە ەستىپ جۇرگەن جوق پا؟ قايتەسىڭ بۇل بايقاۋدى؟” دەپ جولىمنان قايتارعىسى كەلگەندەر دە از بولعان جوق. بىراق امىرە بابامىزدىڭ اتىنداعى بايقاۋعا قاتىسپاۋ ماعان ونەرىڭدى ءوز قولىڭمەن بۋعانمەن تەڭ سياقتى كورىنەدى. ول – مەكتەپ، ال ءبىز شاكىرت ەمەسپىز بە؟!.

امانگەلدى كۇزەۋباي، قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق ۇلتتىق كونسەرۆاتورياسىنىڭ تۇلەگى:

– بالا كۇنىمنەن ارقا اندەرىنە قۇلاق قۇرىشىمدى قان¬دىرىپ ءوستىم. بۇگىندە وسى ءوڭىردىڭ تامىرىن بۇلكىلدەتكەن سازدى دۇنيەنى تەگىس ءسىمىرىپ الماسام دا، ءبىر¬تا¬لا¬يىن رەپەرتۋارىما ەنگىزىپ ۇلگەردىم. باي¬قاۋعا “اعاش اياق”، “بالقاديشا”، “اق سي¬سا” سياقتى شوق¬تى¬عى بيىك اندەر ءجاي قو¬سىلعان جوق دەپ وي¬لاي¬مىن. وسىنداي جاۋھارلار كومەكەيدىڭ كومبەسىندە بۇعىپ جاتاتىن  بوياۋ-بەدەردى كورسەتەتىن، شىن دارىندى تانىتاتىن، دارحان دالانىڭ قاي قىرقاسىنا شىعاتىنىمىزدى انىقتايتىن. ەستايدىڭ “قورلانى”، سەگىز سەرىنىڭ “بەس قاراگەرى”، ءبىرجان سالدىڭ “جالعىز ارشاسى”، اقان سەرىنىڭ “سىرىمبەتى”، ارقايسىسى ءبىز ءۇشىن ۇلى دالانىڭ كلاسسيكالىق شىعارمالارى سانالسا، ال سول ءتولتۋما دۇنيەلەردىڭ رۋحىن تومەندەتپەي، شەبەر ورىنداۋشى – الگى قۇندىلىقتاردى قايتا جاڭعىرتۋشى ءھام حالىقپەن اراداعى رۋحاني كوپىر سياقتى تۇلعا. بۇل كەز كەلگەننىڭ قولى جەتە بەرمەيتىن بيىك. ال امىرە قاشاۋباەۆ اتىنداعى بايقاۋ سول بيىككە قاراي ءبىر ادىم بولسا دا ىلگەرى جاسالعان قادام. سوندىقتان ەڭبەگىم ەش كەتپەيتىنىنە سەنەمىن.

دينا نازاربەكوۆا، قازاق ۇلتتىق مۋزىكا اكادەمياسىنىڭ ءى كۋرس ستۋدەنتى:

– مەن ءۇشىن بۇل بايقاۋدىڭ ورنى بولەك. جالپى شىن جۇيرىكتىڭ جىبەك جالى تەك بايگەدە جەلبىرەيدى دەسەك، ونەر ادامى دا ءدال سول سەكىلدى، سىندا، باسەكەدە شىڭ¬دالادى. قىرىق ادامنىڭ ىشىنەن سۋى¬رىلىپ شىعۋ وڭاي¬لىقپەن كەلەتىن ولجا دەمەيمىن، ءبى¬راق مۇنداي الامان بايگەدە نامىستى قول¬دان بەرىپ قويۋعا تاعى بولمايدى. ودان اركىم وزىنە پايدالى وي تۇيەدى، ساباق الادى دەپ وي¬لايمىن. مارەگە بوس كەلدىم دەپ ەشكىم وكىنبەيدى. بۇل ءبىر جاستاردىڭ ەتەك-جەڭىن جي¬عىزاتىن، باعىت-باعدارىن تۇزەيتىن، شىنىعۋ الاڭى سياقتى. ءبىر ءاندى ءار مەكتەپتىڭ وكىلدەرى ءوز ناقىشىمەن ورىنداعاندا قۇلپىرىپ، وزگە¬شە تۇرلەنەدى ەكەن. قازاق ءانىنىڭ تابيعا¬تىن¬داعى وسىنداي سۇلۋلىقتى باسقا قاي ەلدىڭ مادەنيەتىنەن كوردىڭىز. ءان جانرى مەن جانىن قاۋزاپ، زەرتتەي بەرسەڭىز، ءتىپتى ۇشى-قيىرىنا جەتە الماس ەدىڭىز. ءداستۇرلى ءان ونەرى ءيىرىمىنىڭ كۇردەلى بولاتىن سەبەبى سول. مۇنداي قۇبى¬لىستار نوتاعا سىيمايتىنىن، ۇندەگى نازىك ءدى¬رىل، كومەكەيدىڭ بۇلكىلى قازاقتىڭ ءتول ونەرىنىڭ قانىنا عانا ءتان ەكەنىن ۇدايى ايتىپ جۇرسەك تە، سول ءسوزدىڭ راستىعىنا بايقاۋدا تاعى دا كو¬زىم جەتە ءتۇستى. ال تىكەلەي بايقاۋدىڭ ءوتۋ بارى¬سى تۋرالى ايتاتىن بولسام، قۇرمانعازى اتىن¬داعى قازاق ۇلتتىق كونسەرۆاتورياسى مەن قازاق ۇلتتىق مۋزىكا اكادەمياسىنىڭ تۇلەكتەرى ءبىرى¬نەن ءبىرى قالىسپاي، قاتار شاۋىپ كەلە جات¬قان¬داي. بىراق سايىستىڭ اتى – سايىس، ءالى ناعىز تەر توگىلەتىن بەلەستەر الدا. كەي جۇيرىكتىڭ مىقتىلىعى سوڭىنا قاراي كورىنەتىن ادەتى. ءاننىڭ قۇدىرەتتى قۇپياسى دەگەن سول بولار.

جازىپ العان قاراشاش توقسانباي.
«ەگەمەن قازاقستان» گازەتى  29 مامىر 2009 جىل