وبلىستىق «تۋالەت»
اۋىلدان ارسالاڭداپ، قالاعا كەلەيىن. قالاعا قىدىرىپ كەلگەن جوقپىن، ونى-مۇنى، مايدا–شۇيدە كەرەك بولىپ، ارتىنىپ-تارتىنىپ كەلە جاتقانمىن عوي. قۇدايدىڭ بەرە سالعان قۋىعى قىشتاپ، دارەتحانا ىزدەيىن.
بۇرىن كەڭەس زامانىندا اتتاعان سايىن دارەتحانا بولاتىن، قازىر مۇنىڭ ءبىرى دە جوق، تەك مەكەمە، كافەلەردىڭ ىشىندە بولماسا... ولار دا «اسىلىپ ولەيىن دەپ» جاتساڭ دا كىرگىزبەيدى. «قۋىق ءۇشىن اسىلىپ كەرەگى نە؟» دەپ ىشقىرىمدى كوتەرىپ قويىپ، سۋىق تيگەن بە ءوزى كۇرك-كۇرك جوتەلىپ قويىپ، ءبىر جەرلەرگە كەلگەندە، ماڭدايشاسىنا: «قالالىق تۋالەتحانا» دەپ جازىپ قويعان ەكى قاباتتى دارەتحانانى كورىپ، كوزىم شىعىپ كەتە جازدادى.
«تۋالەتحاناسى» نەسى؟ «دارەتحانا» دەپ جازسا قايتەدى؟ وسى قالالىق اكىمشىلىكتە وتىرعان مامانداردىڭ دەنى ساۋاتسىز، قياليلار-اۋ دەيمىن؟ قالالىق تۋەلەتحانا؟ ويىم ون، قيالىم قىرىققا ءبولىنىپ، دارەتحاناعا كىرە بەرگەنىمدە، الدىمنان اۆتومات اسىنعان كۇزەتشى شىعا كەلدى.
– قايدان كەلدىڭىز؟ – دەپ سۇرادى ول.
– اۋىلدان.
– اۋىلدان بولساڭىز، اۋىڭىزدى كوتەرىپ، وبلىستىق تۋالەتكە بارىڭىز!
– كەشىر ءىنىم، كىرە سالايىن...
– بولمايدى! بۇل قالالىق تۋالەتحانا.
– اشەيىن ايتامىن، مەن دە قالالىق تۋالەتپىن. وي، كەشىر ءىنىم، قالالىقپىن.. – دەدىم مەن. وتىرىك ايتىپ.
– قالادان بولساڭىز، تسون–نان مەكەن-جايىڭىز تۋرالى انىقتاما اكەلىڭىز.
– ويباي-اۋ، ونى اكەلەمىن دەگەنشە، قۋىعىم قىزىپ كەتەدى عوي؟
– قايناپ كەتسە دە، ءتارتىپ سولاي.
– جاڭا كەلگەن اكىمنىڭ ءتارتىبى قىزىق ەكەن. ۇستىڭگى قاباتتا نە بار؟
– قىز-كەلىنشەكتەرگە ارنالعان تۋالەتحانا...
قۋىعىم «قايعىرىپ» بارا جاتقان سوڭ، ول سىلتەگەن كوشەگە زىمىراي جونەلدىم. شىداپ كەلەمىن. ءجۇرىسىمنىڭ، جۇگىرىسىمنىڭ ءوزى قىزىق بولىپ كەتتى... كورەر ەدىم، سىزدەردى دە قىشتاپ بارا جاتسا... سودان سونادايدان ماڭدايشاسىنا: «وبلىستىق تۋالەت» دەگەن جازۋى بار مەكەمەگە، وي، كەشىرىڭىزدەر، دارەتحاناعا دا جەتتىم-اۋ، جەتە بەرە، الدىمنان قولىنا گرانات ۇستاعان كۇزەتشىنى قۇشاقتاي الدىم. سۇيەنبەسەم، داۋىل تۇرىپ، اسپانننان جاۋىن سىركىرەپ كەتەتىندەي.
– ارى تۇرىڭىز! تەرروريست بولساڭىز، گراناتپەن جارىپ ولتىرەمىن! – دەدى ول.
– ويباي-اۋ، قايداعى جانكەشتى؟ ءسال... «كىشت– كىشت» ەتىپ الايىن...
– قالالىق تۋالەتكە بارىڭىز!
– سول قالالىق تۋالەتتەن جىبەردى.
– رەزيۋمەڭىز بار ما؟
– قۇدايىم–اۋ، رەزيۋمەسى نەسى؟ مەن جۇمىسقا تۇرايىن دەپ كەلگەن جوقپىن، نەتەيىن دەپ...
– نەمەنە، نەتەيىن دەپ؟ قالادا تىركەلگەنسىز بە؟
– جىبەرشى شىراعىم! ءولىپ بارامىن!
– ءسىز ءوزى قازاققا ۇقسامايسىز؟
– ە؟
– سيرياداعى وپپوزيتسيونەر ەمەسسىز بە؟ ولاي بولسا، حالىقارالىق تۋالەتكە بارىڭىز!
– ا؟
– حالىقارالىق تۋالەتكە دەيمىن...
– ەندى كەرەگى جوق... نەلەرگە شىداماعان قازاق؟ اۋىلعا دەيىن شىدايمىن! شىدا، قازاق!
مەن سۋىق كۇندە بۇرسەڭدەپ، اۋىلداعى قايران كەڭ دالامدى، ەن دالامدى كوزگە ەلەستەتىپ كەتە باردىم! قايران قازاعىم-اي، نە دەيىن، ۇيگە بارىپ، نە جەيىن؟
مۇحتار شەرىم
Facebook-تەگى پاراقشاسىنان
