تاياۋدا «اباي.كز» اقپاراتتىڭ پورتالىندا قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىق مەرەيتويىن دايىنداۋ جانە وتكىزۋ جونىندەگى ءىس-شارالار جوسپارى جاريالاندى.

باعدارلامانى وقىپ وتىرساق، بۇل مەرەيلى داتا دا سول باياعىشا ءان ايتىپ، بي بيلەپ، قاراقۇرىم ادام جينايتىن قالىڭ فورۋم، قاپتاعان ماجىلىستەرمەن ءوتىپ كەتەتىن سەكىلدى. جوسپاردا بەكىتىلگەن جۇمىستارعا نازار سالساق، كىلەڭ «جاستار فورۋمى»، «عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيالار»، «وڭىرلىك سەمينارلار»، «بۇقارالىق مادەني-سپورت شارالارى»، «رەسپۋبليكالىق اقىندار ايتىسى»، «ونەر شەبەرلەرىنىڭ كونتسەرتى»، «تەاترلاندىرىلعان كورىنىستەر»، تاعىسىن-تاعىلار... ياعني، بىلايعى كەزدە دە اتقارۋعا بولاتىن ءىس-شارالار.

«سوندا قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىندا بۇلاردان باسقا نە ىستەۋ كەرەك ەدى؟» دەگەن ساۋال تۋىندارى حاق. بىزدىڭشە، تالاي شارۋا تىندىرۋعا بولار ەدى. ءبىز – تاريحى بۇرمالانعان، وتكەنى وزگەلەردىڭ كوزىمەن سارالانعان ەلمىز. تاريحىمىزدىڭ انىقتالماعان، ناقتىلانباعان، عىلىمي اينالىمعا ءتۇسىپ، تۇگەلدەنبەگەن تۇستارى جەتكىلىكتى. ءان ايتىپ، بي بيلەگەننەن گورى سول وتكەندى قايتا سارالاپ، وقۋلىقتاردى، باسقا دا تاريحي ادەبيەتتى تۇتاس تەكسەرۋدەن، رەۆيزيادان وتكىزىپ، جۇيەلەۋگە كۇش سالعان ءجون ەمەس پە؟ جاڭاعى قالىڭ كونتسەرەنتسيا، سىرەسكەن سەمينارلاردا، بالكىم، وسى ماسەلەلەر دە كوتەرىلىپ، جاڭ-جاقتى ءسوز بولاتىن دا شىعار. بىراق ءبىزدىڭ ەلدە قاي جينالىس ناقتى ناتيجەگە ۇلاسىپ، قورىتىندىسى شىعارىلىپ ەدى؟ «اجەپتاۋىر توي ەدى، اقىرى بالا-شاعا جەپ كەتتىنىڭ» كەرى كەلىپ جۇرمەي مە؟

جارايدى، بۇل – قازاقتىڭ تۇتاس تاريحي جولىنىڭ ەمەس، قازاق حاندىعىنىڭ عانا مەرەيتويى ەكەن. ەندەشە سول قازاق حاندىعى ءداۋىرىن كەزەڭ-كەزەڭىمەن قايتا قاراپ، وقۋلىقتار مەن تاريحي ادەبيەتتەگى سايكەسسىزدىكتەردى جويىپ، رەتكە كەلتىرىپ، ەرتەڭگى جاس ۇرپاققا جان-جاقتى زەردەلەنگەن، سەلكەۋى جوق تۇتاس دۇنيە دايىنداپ كەتۋ كەرەك ەمەس پە؟ بۇل مەرەيلى جىلى مەملەكەتتىڭ دە، تاريحشىلارىمىزدىڭ دا ەڭ جاۋاپتى مىندەتى وسى بولۋى كەرەك قوي!

 «كوكشەتاۋ قالاسىندا «ابىلاي»، «كەنەسارى-كۇنىمجان» تاريحي درامالارىن قويۋ» دەگەن پۋنكت بار باعدارلامادا. كوكشەتاۋدا قويىلمادى دەمەسەڭىز، بۇلار – بىلتىردىڭ وزىندە-اق دايىن بولعان، تالاي ساحنالانعان سپەكتاكلدەر ەمەس پە؟

اعىلشىن كومپوزيتورى كارل دجەنكينس

بارىنەن دە ءبىزدى ايران-اسىر قالدىرعانى جوسپارداعى مىنا ماسەلە – «استانا قالاسىندا قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىنا ارنالعان، بەلگىلى اعىلشىن كومپوزيتورى، ديريجەرى ك.دجەنكينستىڭ قاتىسۋىمەن كونتسەرت وتكىزۋ». كارل دجەنكينستىڭ قازاق حاندىعىنا الدەبىر قاتىسى بار ما؟ حاندىقتىڭ بىلاي قويعاندا، جالپى قازاققا قانداي قاتىسى بار؟ حاندىقتى قۇرعان جانىبەك پەن كەرەيگە ارناپ مۋزىكا جازىپ جاتىر ما ەكەن الدە؟

جاقىندا 70 جاسقا تولعان اتاقتى كومپوزيتوردى استاناعا شاقىرعىسى كەلگەن، ونىڭ شىعارماشىلىعىن قۇرمەتتەيتىن اتقامىنەرلەرىمىز بار شىعار. مەيلى، قازاقستانعا شەتەلدەن كىم كەلمەي جاتىر، كىم ريزا بوپ كەتپەي جاتىر. بىراق ونى قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىنا بايلانىستىرۋدىڭ، باعدارلاماعا ەنگىزۋدىڭ نە قاجەتى بار؟

ەرتەڭ ديما بيلاننىڭ، رياننانىڭ، مادوننانىڭ استانا، نە الماتىداعى كونتسەرتتەرىن «قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىنا وراي» دەپ وتكىزىپ جاتسا، تاڭ قالماڭىز...

ساكەن سىبانباي

Abai.kz