جازۋشى تولەن ابدىكۇلى قوڭتورعاي قوعامنىڭ داۋاسىز «دياگنوزىن» ءدال قوياتىن ساۋساقپەن سانارلىق زيالىلارىمىزدىڭ ءبىرى. ءبىز تولەن اعامەن شاعىن سۇحباتىمىزدى الماتىدا وتكەن جازۋشىلاردىڭ پلەنۋمىنان باستادىق.

- تولەن اعا, جۋىردا الماتىدا وتكەن جازۋشىلاردىڭ پلەنۋمىندا نۇرلان ءورازاليننىڭ وداقتىڭ قۇرمەتتى توراعاسى بولىپ بەكىگەن كورىنەدى. ءبىزدىڭ بىلۋىمىزشە, ءسىز وسىعان قارسى شىعىپ, ءسوز سويلەپسىز. ماسەلەنىڭ ءمانىسىن اشىپ ايتىپ بەرىڭىزشى?

جازۋشى تولەن ابدىكۇلى قوڭتورعاي قوعامنىڭ داۋاسىز «دياگنوزىن» ءدال قوياتىن ساۋساقپەن سانارلىق زيالىلارىمىزدىڭ ءبىرى. ءبىز تولەن اعامەن شاعىن سۇحباتىمىزدى الماتىدا وتكەن جازۋشىلاردىڭ پلەنۋمىنان باستادىق.

- تولەن اعا, جۋىردا الماتىدا وتكەن جازۋشىلاردىڭ پلەنۋمىندا نۇرلان ءورازاليننىڭ وداقتىڭ قۇرمەتتى توراعاسى بولىپ بەكىگەن كورىنەدى. ءبىزدىڭ بىلۋىمىزشە, ءسىز وسىعان قارسى شىعىپ, ءسوز سويلەپسىز. ماسەلەنىڭ ءمانىسىن اشىپ ايتىپ بەرىڭىزشى?

تولەن ابدىكۇلى: پلەنۋمدا جارعىعا وزگەرىستەر ەنگىزۋ تۋرالى ۇسىنىس قويىلدى. ادەتتە ونداي وزگەرىستەردى كۇنى بۇرىن تالقىلايتىن سەكىلدى ەدى. «كەلىسىپ پىشكەن تون كەلتە بولمايدى» دەگەن. بىراق مىنا وزگەرىستەردى كەڭىنەن تالقىلاۋ بولعان جوق،  از عانا سۇراق-جاۋاپتاردان كەيىن داۋىسقا سالاتىن تۇرلەرى بايقالدى. وزگەرىستەردىڭ ىشىندە مەنى الاڭداتقان ءبىر پۋنكت بولدى. ول بويىنشا بۇگىنگى توراعا، ەرتەڭ سەزدە باسقا ادام سايلانعاننان كەيىن، بىردەن قۇرمەتتى توراعا بولىپ سايلانباق. جانە ول سونىمەن بىرگە قامقورشىلار كەڭەسىن باسقارىپ، زاڭدى حاتشىلىقتىڭ شىعارعان شەشىمدەرى ۇناماسا، ۆەتو (تيىم) قويىپ وتىرادى ەكەن. قىسقاسى، نەگىزگى بيلىك قولىندا قالماق. مەن قارسى بولىپ، ءوز پىكىرىمدى ءبىلدىردىم. پىكىرىمنىڭ ءتۇيىنى مىناۋ. جازۋشىلار وداعى ەرىكتى تۇردەگى قوعامدىق ۇيىم. قوعامدىق ۇيىمدا بارلىق ماسەلە كوپشىلىكتىڭ ۇيعارىمىمەن شەشىلۋگە ءتيىستى. سوندىقتان ءبارىمىزدىڭ ۇستىمىزدەن قارايتىن، بارىمىزدەن اقىلدى، بارىمىزدەن ءبىلىمدى، بارىمىزدەن جاۋاپكەرشىلىكتى ارتىق سەزىنەتىن ءبىر ادامنىڭ ەڭ سوڭعى ۇكىم شىعارىپ وتىرۋى شىعارماشىلىق ۇيىمنىڭ تابيعاتىنا دا، باياعىدان بەرى جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقان جارعىمىزعا دا مۇلدە قايشى. نۇرلان باۋىرىمىزدىڭ تۇسىندىرۋىنشە، ۆەتو تەك وداقتىڭ مۇلكى تالان-تاراجعا تۇسپەۋ ءۇشىن عانا قولدانىلادى ەكەن. وداقتىڭ مۇلكىنە تەك ءورازاليننىڭ عانا جانى اشيدى دەگەنگە مەن تاعى دا تۇسىنە المادىم. وداق وداق بولعالى ورىنىندا تۇر. ەشكىم ءبولىپ الىپ كەتكەن جوق. ءبولىپ الىپ كەتۋى مۇمكىن دە ەمەس. ەگەر وداقتان بولىنەمىز دەگەن توپتار قىلاڭ بەرە باستاسا، ونى دا باسشىلىقتى قولدان شىعارماۋعا تىرىساتىن ارەكەتتەردىڭ ارانداتاتىنى بەلگىلى. ەرىكتى شىعارماشىلىق ۇيىم بارىنشا دەموكراتيالىق پرينتسيپتەردى نەگىزگە الۋعا ءتيىستى. باسقاشا جاعدايدا ۇيىمنىڭ ومىرشەڭدىگىنە ىلعي دا قاۋىپ تونەتىنى انىق نارسە.

جالپى ىنتىماق، تۇراقتىلىق بولۋ ءۇشىن قابىلدانعان زاڭ مەن جارعىنى باسشىلىق مۇلتىكسىز ورىنداۋى كەرەك. ال ەگەر، كرەسلونى قيماي، ءار ءتۇرلى ايلا-شارعىعا كوشىپ، جارعىنى وزدەرىنىڭ ماقساتتارىنا لايىقتاپ وزگەرتىپ وتىرسا، ءتۇبى جاقسىلىققا اكەلەدى دەپ ايتا المايمىن.

- ەندى اڭگىمەمىزدى بۇگىنگى ادەبيەتتىڭ احۋالىنا بۇرايىق. اقپارات عاسىرىندا «ادامدار كوركەم ادەبيەتتى از وقيدى» دەگەن پىكىر قالىپتاستى. سوندا كومپيۋتەر عاسىرىندا ادەبيەتتى قالاي وقىتۋىمىز كەرەك? الەمدىك تاجىريبەدە مۇنداي ماسەلە قالاي شەشىلگەن?

تولەن ابدىكۇلى: كوركەم ادەبيەتتىڭ از وقىلاتىنى راس. وعان تولىپ جاتقان سەبەپتەر بار. كوركەم ادەبيەت حالىققا جەتپەيدى. كەڭەس زامانىندا كىتاپ ساۋداسى ۇلكەن جۇيە بولاتىن. قازىر بۇل ماسەلە ۇكىمەت تاراپىنان شەشىمىن تاپپاي وتىر. بۇرىندا نەگىزگى وقىرمان اۋىلدا بولاتىن. بۇگىنگى اۋىلدا كىتاپ وقىپ وتىراتىن جاعدايدىڭ جوق ەكەنى بەلگىلى. كۇندەرىن قالاي كورەرىن بىلمەيدى ولار.

ونىڭ سىرتىندا، جاڭاعى ءوزىڭىز ايتقان تەلەۆيزور، كومپيۋتەرلەردىڭ دە ىقپالى از ەمەس. بىراق بۇگىنگى اقپاراتتىق تەحنولوگياعا تيىم سالا المايسىڭ. سوندىقتان قولدان كەلەتىنى - كىتاپ ساۋداسىن جونگە قويۋ، اقپارات قۇرالدارىندا كوركەم ادەبيەتتىڭ جارناماسىن كۇشەيتۋ، سول ارقىلى جاقسى شىعارمالاردى باسىپ شىعارعان باسپالاردىڭ ءوز ونىمدەرىن وتكىزۋىنە، ءسويتىپ پايدا تابۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ (ال قازىرگى مەملەكەتتىك تاپسىرىس جاعدايىندا بۇل وتە قيىن), حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن كوتەرۋ (اش ادام كىتاپ وقىمايتىنى بەلگىلى) ت.س.س. بۇل ايتىلعاندار جەكە ادامنىڭ قولىنان كەلمەيدى. جەكە ادامنىڭ قولىنان كەلمەيتىن نارسەلەردى ۇكىمەت جاساۋى كەرەك. ال جازۋشىلارعا قويىلاتىن تالاپ - تەك جاقسى جازۋ، شىندىقتى جازۋ، بيلىككە جالتاقتاماۋ (بيلىككە جالتاقتاعان ادام ەشقاشان دا شىندىقتى ايتا المايدى), قوعامداعى قايشىلىقتاردان باستاپ، ادامنىڭ ءوز تابيعاتىنداعى  قايشىلىقتارعا دەيىنگى كۇردەلى نارسەلەردى سەزە ءبىلۋ، ءوزىڭنىڭ ارىڭا ادال بولۋ.

- تولەن اعا, ءسىزدىڭ جەكە سايتىڭىز بار ما? جالپى العاندا, ءوز شىعارمالارىڭىزدى وقىرماندارعا قالاي جەتكىزەسىز? كەز-كەلگەن قازاق جازۋشىسىنىڭ وزىنە جەكە سايت اشۋعا مۇمكىندىگى بار ما?

تولەن ابدىكۇلى: جەكە سايتىم جوق. جۋىق ارادا ءوزىم شىعاراتىن «وركەنيەت» جۋرنالىنىڭ سايتىن اشپاقپىن.

- شىعارماشىلىعىڭىزدا قانداي جاڭالىق بار? سوڭعى كەزدەرى نە جازىپ ءجۇرسىز?

تولەن ابدىكۇلى: «تۇعىر مەن عۇمىر» دەگەن سوڭعى پوۆەسىم «وركەنيەت» جۋرنالىنىڭ 4 سانىندا جارىق كوردى. قازىر «اكە مەن بالا» اتتى پەسا جازۋ ۇستىندەمىن. اتى كەيىن وزگەرۋى مۇمكىن.

سۇحباتتاسقان تولەن تىلەۋباي.