قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باس پروكۋرورى اسان جاقىپوۆ «پوليتسيا – حالىق جاۋى» دەپ تە ەسكەرتتى، ال جول-پاترۋل پوليتسياسىنىڭ قىلمىستى قۇرىقتاۋدا قاۋقارى كەتىپ، تەك جول كولىكتەرىن اڭدۋمەن ۋاقىت وتكىزىپ جۇرگەندەرى سالدارىنان قىلمىس 110 پايىزعا وسكەنىن وقو اكىمى جانسەيىت تۇيمەباەۆ جاسىرماي جاريا ەتتى. وسىعان ۇقساس تالاي ەسكەرتۋلەر ورىن الىپ، بۇگىنگى تاڭدا قر ءىىم وسى جىلدان باستاپ پوليتسيا قىزمەتىنىڭ حالىقارالىق نورمالارعا وتكەنىن العا تارتقان بولاتىن.

ءبىز بىلەتىن حالىقارالىق نورمانىڭ نەگىزگى قاعيداسى – ادام فاكتورىن، ياعني جەمقورلىقتى جويۋ ماقساتىندا پوليتسيا مەن ايىپتالۋشى تۇلعانىڭ تىكەلەي جولىقپاۋىن بولدىرماۋ ەدى. وسى قاعيدانى تۇسىندىرگەن باق وكىلدەرى ەندىگى كەزەكتە جول پوليتسياسى كولىك جۇرگىزۋشىلەرىن توقتاتىپ ايىپپۇلدار سالۋعا اسىقپايتىنىن، ولار  شىنايى جول ساقشىلارى رەتىندە  جول قوزعالىسىن رەتتەۋگە، جول اپاتتارى ورىن العان جەرلەردە، باعدارشام ىستەمەي تۇرعان قيىلىستاردا قىزمەت كورسەتەتىنىن جارىسا جازعان بولاتىن. ال ايىپپۇلدار كوشەدەگى تىركەۋ كامەرالارى ارقىلى انىقتالىپ، جۇرگىزۋشىنىڭ مەكەن-جايىنا تىكەلەي حاتپەن جەتكىزىلەدى دە، تولەنەتىن ايىپپۇل جول پوليتسياسىنىڭ ارالاسۋىنسىز-اق مەملەكەتتىك قازىناعا تۇسەتىن بولعان.

الايدا، وسى جىلدىڭ باسىندا قولدانىسقا ەنگىزىلگەن بۇل حالىقارالىق نورمالاردى جول پوليتسياسىنىڭ وزدەرى ءجيى بۇزىپ كەلەدى.

باسقا قالالاردى قايدام، قازاقستاننىڭ ءۇشىنشى مەگاپوليسىنە اينالۋعا ءازىر تۇرعان شىمكەنت قالاسىندا جپپ قىزمەتتىك اۆتوكولىكتەرى جول ەرەجەسىن بۇزاتىن جۇرگىزۋشىلەردى ءالى دە اڭدىپ ءجۇر. ءالى دە باياعىداي پسيحولوگيالىق قىسىم كورسەتۋدەن، قۇجاتتارىن قولدارىنا العان سوڭ قايتارىپ بەرمەي اۋرە-سارساڭعا سالاتىن، ايىپپۇلداردى قولدان جازىپ بەرەتىن جپپ قىزمەتكەرلەرى ءجيى كەزدەسەدى. ولار كەز-كەلگەن جەردەن كولىكتى توقتاتىپ جولدا كەپتەلىستەر جاسايدى، جولاۋشىلارعا جايسىز جاعدايلاردىڭ ورىن الۋىنا ىقپال ەتەدى.

ەندىگى اقىلعا سىيمايتىنى – حالىقارالىق نورمالار بويىنشا، ادام فاكتورىن جويعىمىز كەلەتىن بولساق، جان-جاقتا كوشەدە دە، پوليتسيا كولىگىندە دە تىركەۋ كامەرالارى ورناتىلىپ سول ارقىلى ايىپپۇلدار مەكەن-جايىمىزعا كەلەتىن بولسا، ەرەجە بۇزعان جۇرگىزۋشى قاۋىم قولدان تولتىرىلعان پوليتسيا حاتتاماسىمەن ءبىر ايىپپۇل، ال كامەرادا تىركەلگەنىمەن ەكى ايىپپۇل تولەۋگە ءتيىستى بە؟ سوندا ءبىر بۇزعان ەرەجەسى ءۇشىن جۇرگىزۋشى ەكى رەت ايىپ ارقالايدى ما؟

ارينە، وسىدان ءبىر جىل بۇرىن، كولىك جۇرگىزۋ كۋالىكتەرىن ەمتيحانسىز وڭدى سولدى ساتقان وقو جپپ قىزمەتكەرلەرى مىقتاپ قۇرىققا تۇسكەنىنەن حاباردارمىز. الايدا سول ساۋاتسىز جۇرگىزۋشىلەر ءالى دە سول جەمقور پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ قالتاسىن قامپايتىپ جۇرگەنىمەن كىمنىڭ ءىسى بار؟!

ساۋاتسىز جۇرگىزۋشى - جەمقور جول ساقشىسى ءۇشىن وتە جاقسى «مايشەلپەك». مۇنداي «مايشەلپەكتەر» جول ساقشىسىنىڭ توبەسى كورىنە سالىسىمەن تەڭگەسىن الىپ، الدىنان ەلبەلەكتەپ شىعا بەرەدى. شىن مانىندە جول ەرەجەسىن بۇزعان-بۇزباعانىن ءوزى دە ايىرا الماس ءسىرا.

حوش... جۇرگىزۋشى ساۋاتسىز دەلىك، ال پوليتسيا وكىلى شە، ول ناعىز زاڭنىڭ بۇگە-شىگەسىن بىلەتىن مەملەكەتتىك قىزمەتكەر ەمەس پە؟. جول ساقشىلارى نەلىكتەن حالىقارالىق نورمالاردى بۇزادى جانە نەگە حالىقتى قاناۋىن ءالى دە توقتاتپاي كەلەدى؟ ولار «حالىققا قىزمەت ەتۋ وزدەرىنە مىندەت» ەكەندىگىن ەسكە الاتىن كۇندەرى بولا ما ەكەن.

قاراپايىم ەل زاڭ نورمالارىن وزدەرىنەن بۇرىن زاڭ ورىنداۋشى قىزمەتكەرلەردىڭ، ياعني پوليتسيا وكىلدەرى ەرەكشە قۇرمەتتەسە ەكەن دەپ تىلەيدى. زاڭدى دا، حالىقتى دا قۇرمەتتەمەيتىن پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى بۇكىل قۇقىق قورعاۋ جۇيەسىنە جاعىلاتىن قارا كۇيە! وسىنداي جاۋاپسىز فورما كيگەن قۇقىق قورعاۋشىلاردىڭ سالدارىنان بارلىق پوليتسيا وكىلدەرىنە حالىق تىكسىنە قارايدى. بۇل بۇگىنگى تاڭدا جاسىراتىن جايت ەمەس. ەگەر پوليتسيانىڭ حالىق الدىنداعى بەدەلىن قايتارىپ العىمىز كەلسەك، جوعارىدا ايتقان زاڭسىز ارەكەتتەرگە باراتىن پوليتسيا وكىلدەرىن الدىمەن قۇرىقتاۋعا ءتيىستىمىز.

گۇلجان ءىزتاي

Abai.kz