قر جوعارى سوتىنىڭ توراعاسى

ق. ءا. ماميگە 

قر ىشكى ىستەر ءمينيسترى،

پوليتسيا گەنەرال-لەيتەنانتى

ق. ن. قاسىموۆقا

قۇرمەتتى قايرات ابدىرازاقۇلى!

قۇرمەتتى قالمۇحانبەت نۇرمۇحانبەتۇلى!

اڭگىمەنى ءوز قوزىممەن كورىپ، ءوز قولىممەن ىستەگەن ءبىر وقيعادان باستاعاندى ءجون كوردىم.

وتكەن ايدا گۇلنار ەسىمدى قىز تەلەفون شالىپ، «كوشى-قون پوليتسياسى جاعىنان ىقتيارحاتىمنىڭ كۇشى جويىلىپ، بەس جىل كەلە المايتىن ەتىلىپ، قىتايعا شىعارىلاتىن بولدىم، اعا! كومەكتەسىڭىزشى!» – دەپ جىلاپ جىبەردى.

جۇمىس ورنىما شاقىرىپ، جاعدايىن ۇقسام، بەلگىلى سەبەپپەن قىتاي ەلىندە ۇزاق ءجۇرىپ قالعان، قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا 183 كۇننەن ارتىق بولماعان. دەمەك، «قر اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى» زاڭنامانى بۇزعان.  «حالىقتىڭ كوشى-قونى تۋرالى» زاڭنىڭ 49-بابىنىڭ 13) تارماعىنا ساي، ەندى بۇل قىزدىڭ ىقتيارحاتىنىڭ كۇشى جويىلۋ كەرەك!

دۇرىس!

بىراق، قازىرگى قولدانىستاعى «حالىقتىڭ كوشى-قونى تۋرالى» زاڭنىڭ سول 49-بابىنىڭ 5) تارماعىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ شەتەلدىكتەردىڭ قۇقىقتىق جاعدايى تۋرالى زاڭناماسىن بىرنەشە رەت بۇزعان;» دەپ جازۋلى تۇر.

ال، بۇل قارىنداس بۇرىن ءتارتىپ بۇزباپتى، مىنە، ءبىرىنشى رەت اكiمشiلiك جازاعا تارتىلعالى تۇر.

سوعان قاراماستان، استانا قالالىق كوشى-قون پوليتسياسى بۇل ىقتيارحاتپەن شەتەلگە شىعا المايتىن ەتىپ، بازاعا كىرگىزىپ قويىپتى. ەندى حاتتاما تولتىرىپ، سوتقا جونەلتكەلى جاتقان جەرىنەن ءوزىم بارىپ، جوعارىداعى ۋاجبەن امان الىپ قالدىم. قانداس قارىنداسىمىز شەتەلدە ارتىق تۇرعان كۇناسى ءۇشىن 10 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش كولەمىندە ايىپپۇل تولەدى.

بۇل – ءبىر عانا مىسال. ماعان وسىنداي شاعىممەن اپتاسىنا ءبىر قازاق حابارلاسادى دەسەم، ارتىق ەمەس!

ەندى بۇكىل دۇنيە ءجۇزى قازاعىن شۋلاتقان ەكى ناقتى مىسالعا كەلەيىك.

سامەت ۇلاربەك جانە تۇرسىن ورالحان ەسىمدى قىتايدان كەلگەن ەرلى-زايىپتى ەكى قانداسىمىز 2016 جىلعى 8 تامىزدا الماتى قالاسىنىڭ مامانداندىرىلعان اۋدانارالىق اكىمشىلىك سوتىنىڭ قاۋلىسىمەن «قر اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى» كودەكسىنىڭ 517-بابىنىڭ 4-بولىمىنە سايكەس (بەلگىلەنگەن مەرزىمدە ەلدەن شىعۋدان جالتارۋ) اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلىپ، سوت شەشىمىمەن وتاعاسى ءبىر تاۋلىككە قاماۋعا الىنعان، وتاناسى ايىپپۇل تولەگەن. 2016 جىلعى 14 تامىزدا ولار بەس جىل بويى قازاقستانعا كىرۋگە تيىم سالىنعان جازامەن «قورعاس» باقىلاۋ-وتكىزۋ پۋنكتى ارقىلى شىعارىلىپ جىبەرگەن. اتاجۇرتىندا وقىتام دەپ الىپ كەلگەن قارعاداي 9 جاسار قىزى مەيىرگۇل الماتىدا جالعىز قالعان. كوشى-قون پوليتسياسى مەن سوت «بالانىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ تۋرالى» زاڭ،  نيۋ-يوركتە قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارعى كەڭەسىنىڭ قاۋلىسىمەن 1994 جىلعى 16 اقپاندا راتيفيكاتسيالانىپ قول قويىلعان 1989 جىلعى 20 قاراشاداعى «بالا قۇقىقتارى تۋرالى» حالىقارالىق كونۆەنتسيا دەگەندەرىڭىزگە پىسقىرىپ تا قاراماعان عوي.

«نۇر وتان» پارتياسى مەن باق-تىڭ ارقاسىندا توعىز جاسار مەيىرگۇلدىڭ اتا-ناسى  2016 جىلعى 25 جەلتوقساندا قازاقستانعا قايتا ورالدى، قىزىنا امان-ەسەن قوسىلدى (http://abai.kz/post/47512 ).

ال، ءدال اكىمشىلىك قۇقىقبۇزۋشىلىقپەن تارازدىق جىگىت تۇرسىن ءبورىبايدىڭ قالىڭدىعى جازيرا ءيمانالى دە بەس جىلسىز ورالا المايتىن ەتىلىپ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ شەگىنەن شىعارىلىپ جىبەرىلگەن.

بۇل ىسكە دە «نۇر وتان» پارتياسى مەن باق ارالاسپاعاندا «جابۋلى قازان جابۋلى كۇيىندە قالار ەدى» دە، ەكى جاس بەس جىل بويى شەركوكىرەك بولىپ، كۇن كەشەر ەدى!

ەڭ قىزىعى، تۇرسىن ءبورىباي «نۇر وتان» پارتياسىنا ءوتىنىش ايتا كەلگەن سوڭ، جازيرا ءيمانالىنىڭ ىسىنە جوعارعى سوتتىڭ ءوزى ارالاسىپ، «اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى» كودەكستىڭ 517-بابىنىڭ 2-بولىگى بويىنشا تاعايىندالعان قازاقستان رەسپۋبليكاسى شەگىنەن شىعارىپ جىبەرۋ تۋرالى جازانى بىردەن ون بەس ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش مولشەرىندەگى ايىپپۇلعا اۋىستىرىپ، ەلگە قايتا ورالۋىنا مۇمكىندىك تۋعىزدى (http://abai.kz/post/57549).

قۇرمەتتى قايرات ابدىرازاقۇلى!

قۇرمەتتى قالمۇحانبەت نۇرمۇحانبەتۇلى!

مىنا سۇمدىقتى قاراڭىزدارشى:

ەكەۋىنە دە حاتتاما تولتىراردا كوشى-قون پوليتسياسى، جوعارىدا اتالعان، قر «حالىقتىڭ كوشى-قونى تۋرالى» زاڭنىڭ 49-بابىنىڭ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ شەتەلدىكتەردىڭ قۇقىقتىق جاعدايى تۋرالى زاڭناماسىن بىرنەشە رەت بۇزعان;» دەگەن 5) تارماعىن ەستەرىنە الىپ تا قويماعان!

ەكەۋىنە دە جازا تاعايىنداردا اۋدان ارالىق سوت جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلعان جانداردى اپپەلياتسيالىق شاعىمدانۋعا ۇلگىرتپەستەن كەلگەن ەلىنە كەرى قايتارىپ جىبەرگەن!!

«2016 جىلدىڭ 9 ايىندا 94 232 شەتەلدىك جاۋاپقا تارتىلدى، 9 473-ءى ەلدەن تىس شىعارىلدى، ونىڭ ىشىندە 199 ەتنيكالىق قازاق (وزبەكستان –161, رەسەي – 14, قىتاي –12, قىرعىزستان –6, باسقا ەلدەر –6)» (№ يسح: 1-8-3-31/2581-د وت: 24.10.2016).

بۇل – ىشكى ىستەر ءمينيسترى ق.قاسىموۆتىڭ سەناتور مۇرات باقتيارۇلىنا ءوز قولىمەن بەرگەن جاۋابى. حاتتىڭ كوشىرمەسى مەنىڭ قولىمدا تۇر.

ال، ودان بەرى ون ءبىر اي ءوتتى، وسىنداي اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىققا ۇشىراعان قانشا قازاقتىڭ وسى قاتاڭ جازامەن قان جىلاپ شەكارا اسقانىن تەك ءبىر قۇداي، ودان قالابەردى ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ كوشى-قون قىزمەتى كوميتەتى عانا بىلەدى!

الىستان كەلگەن اعايىننىڭ ءبىرىنشى بولىپ، ات بايلايتىن قارا شاڭىراعى ىسكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ كوشى-قون پوليتسياسى باسقارماسى.

سوندا، پوليتسيا مەن سۋديالار زاڭدى بىلمەي مە، الدە ادەيى وسىلاي ىستەي مە؟! ادام تاعدىرى ويىنشىق ەمەس قوي! زاڭ – ادامداردى قورلاۋ ءۇشىن ەمەس، قورعاۋ ءۇشىن كەرەك! سوڭىندا اسا مارتەبەلى ەلباسىمىز ن.نازارباەۆتىڭ اتى-ءجونى تۇرعان زاڭدى دۇرىس اتقارماسا، مەملەكەتتىڭ، پرەزيدەنتتىڭ بەدەلىنە كىر جۇقتىراتىنىن قۇقىق قورعاۋشىلار جاقسى بىلگەنى دۇرىس!

ەلباسىمىز بولسا، «مەن ءۇشىن شەتتە جۇرگەن باۋىرلارعا جاناشىر بولۋ، ءار قازاقستاندىققا قامقورلىق جاساۋمەن بىردەي ماڭىزدى. «ءار قازاق – مەنىڭ جالعىزىم» دەگەن ولەڭ جولىن قۇرىلتاي مىنبەسىنەن الەمدەگى ءاربىر قازاققا جولدايمىن. قازاق بالاسى قاي ەلدە تۇرسا دا، ولار ۇلى دالادا ماڭگىلىك ەل قۇرىپ جاتقان بايتاق قازاقستاننىڭ اجىراماس بولشەگى بولىپ تابىلادى» – دەپ شىرىلداپ ءجۇر. (دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ V قۇرىلتايىندا سويلەگەن سوزىنەن). سونداي-اق، تاعى «ەلىم، جەرىم دەپ ەڭىرەگەن ءاربىر قازاققا قازاقستاننىڭ ەسىگى ارقاشان اشىق، ايقارا اشىق. ەشكىمگە شەكتەۋ جوق. كەز كەلگەن مەملەكەت كاسىبي جاڭاشىل ماماندارعا مۇقتاج. تاريحي وتانىما ەڭبەك سىڭىرەمىن، ونىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسامىن دەگەن ءار تالانتتى قازاقتى ەلگە جەكە شاقىرامىن. كەزىندە جاعدايسىز كوشىپ كەتكەن، عالىم بولىپ، زەرتحانالاردا جۇمىس ىستەپ جۇرگەن ازاماتتارىمىز بار. مەنىڭشە، ولاردىڭ ەلگە كەلەتىن ىنتاسى بار»، – دەپ قايتسەم بار قازاقتى اتاجۇرتىنا جار قۇلاعى جاستىققا تيمەي ءجۇر...

ءبىزدىڭ قۇقىق قورعاۋ سالاسى بولسا، ابايسىزدا نەمەسە بىلمەستىكتەن، كەيدە ءتىپتى ناقتى سەبەپپەن «شالىس باسقان» قانداستارىمىزعا العاشقى قادامدا ەسكەرتۋ جاساۋ، اكiمشiلiك ايىپپۇل تولەتۋ سىندى جەڭىل شارالار قولدانىپ، قامقورلىق جاساۋدىڭ، ءبىر قازاق بولسا دا ەلدە الىپ قالۋدىڭ ورنىنا، شەكارا اسىرا بەرۋگە قۇمار! بۇل تىم ۇلكەن قاتەلىك! ولار نەگە باۋىرمالدىق تانىتۋعا ساراڭ!

سول ءۇشىن،

قۇرمەتتى قايرات ابدىرازاقۇلى!

قۇرمەتتى قالمۇحانبەت نۇرمۇحانبەتۇلى!

سىزدەردەن ءبىرىنشى، مەيىرگۇلدىڭ اتا-اناسى  سامەت ۇلاربەك جانە تۇرسىن ورالحانعا جانە تۇرسىن ءبورىبايدىڭ قالىڭدىعى جازيرا يمانالىگە دۇرىس ەمەس حاتتاما تولتىرعان، قاتاڭ ۇكىم شىعارعان الماتى قالالىق، الماتى وبلىستىق  كوشى-قون پوليتسياسى قىزمەتكەرلەرى مەن سوتتىڭ سۋديالارىن قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋدى;

ەكىنشى، 2016-جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان بەرى ءبىر جانە ەكى رەت اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلىپ، سوتتىڭ شەشىمىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ شەگىنەن شىعارىلىپ جىبەرىلگەن قانداستارىمىزعا «اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى» كودەكستىڭ 517-بابىنىڭ 2-بولىگى بويىنشا تاعايىندالعان قازاقستان رەسپۋبليكاسى شەگىنەن شىعارىپ جىبەرۋ تۋرالى جازانى ون بەس ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش مولشەرىندەگى ايىپپۇلعا اۋىستىرۋدى، ءسويتىپ سوتتالعان تۋىستارىمىزدىڭ ەلىمىزگە قايتا ورالۋىنا، وتباسىنا قوسىلۋىنا مۇمكىندىك جاساۋدى;

ءۇشىنشى، كوشى-قون پوليتسياسى كىزمەتكەرلەرىنە «قر اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى» زاڭنامانى بۇعان قانداستارىمىزعا حاتتاما تولتىراردا ەڭ الدىمەن «حالىقتىڭ كوشى-قونى تۋرالى» زاڭنىڭ 49-بابىنىڭ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ شەتەلدىكتەردىڭ قۇقىقتىق جاعدايى تۋرالى زاڭناماسىن بىرنەشە رەت بۇزعان;» دەگەن 5) تارماعىن قاتاڭ ەسكەرۋدى تاپسىرۋلارىڭىزدى سۇرايمىن!

قۇرمەتپەن،

اۋىت مۇقيبەك

17.08.2017

استانا