ماقسات ايان. قازاقستانداعى فۋتبول مەن ۋران شەتەلدىكتەردى الاڭداتىپ وتىر
ساياسات تونىنىڭ ىشكى باۋىنداي بولىپ كەتكەن سپورت قۇرلىقتان قۇرلىققا سەكىرىپ، ۇلتتىڭ داڭقىن ءبىر قاقپاعا سىيدىراتىن بولىپ ءجۇر. ۇستىمىزدەگى اپتا سوڭىندا الەمنىڭ ازۋلى فۋتبول كومانداسىنىڭ الماتىعا كەلۋى شەتەلدىك اقپارات قۇرالدارىنداعى ءنومىرى ءبىرىنشى جاڭالىق قاتارىنا شىعىپتى. الەمدىك فۋتبول وينىنىڭ مۇنداي جۇلدىزدارى مەن ولاردىڭ مىڭنان اسا جانكۇيەرىن قازاق توپىراعى بۇرىن-سوڭدى قابىلداماعان دا بولار.
ەۋروپا فۋتبولى چەمپيوناتى اياسىندا ءوزارا تارتىسىپ جاتقان كوماندالار اراسىندا قازاقستان مەن ۇلىبريتانيا دا بار. وتكەن جىلى قازاق فۋتبولشىلارى انگلياعا بارعاندا اعىلشىننىڭ بىرنەشە باسىلىمى «قازاق سپورتشىلارىنىڭ اياق كيىمى دە جوق ەكەن، دۇكەننەن كيىم ساتىپ الىپ ءجۇر» دەپ ولاردىڭ رۋحىن جاسىتۋ ماقساتىندا دۇركىن-دۇركىن ماقالا جاريالاعانى بار. بيىل كوزىمىزگە مۇنداي ماقالا بايقالا قويعان جوق. دەسە دە، قازاقستاندا بۇرىن-سوڭدى بولىپ كورمەگەن سپورتشىلار مەن جانكۇيەرلەر كەيىنىرەك ءوز اسەرلەرىمەن بولىسەتىنى ءسوزسىز. بۇل جولى BBC ارناسىنا تۇسىنىك بەرگەن اعىلشىن فۋتبول كومانداسىنىڭ باس جاتتىقتىرۋشىسى: «بۇل ءبىزدىڭ جەڭەتىن وينىمىز. قازاقستاندا ءبىز قالايدا جەڭەتىنىمىزگە سەنەمىز. دەسە دە بىلمەيتىن، تانىمايتىن ەلگە بارا جاتقاندىقتان، ءبىز ەرەكشە ويىن كورسەتكىمىز كەلەدى» دەپتى. http://news.bbc.co.uk/go/pr/fr/-/sport1/hi/football/internationals/8077534.stm
ساياسات تونىنىڭ ىشكى باۋىنداي بولىپ كەتكەن سپورت قۇرلىقتان قۇرلىققا سەكىرىپ، ۇلتتىڭ داڭقىن ءبىر قاقپاعا سىيدىراتىن بولىپ ءجۇر. ۇستىمىزدەگى اپتا سوڭىندا الەمنىڭ ازۋلى فۋتبول كومانداسىنىڭ الماتىعا كەلۋى شەتەلدىك اقپارات قۇرالدارىنداعى ءنومىرى ءبىرىنشى جاڭالىق قاتارىنا شىعىپتى. الەمدىك فۋتبول وينىنىڭ مۇنداي جۇلدىزدارى مەن ولاردىڭ مىڭنان اسا جانكۇيەرىن قازاق توپىراعى بۇرىن-سوڭدى قابىلداماعان دا بولار.
ەۋروپا فۋتبولى چەمپيوناتى اياسىندا ءوزارا تارتىسىپ جاتقان كوماندالار اراسىندا قازاقستان مەن ۇلىبريتانيا دا بار. وتكەن جىلى قازاق فۋتبولشىلارى انگلياعا بارعاندا اعىلشىننىڭ بىرنەشە باسىلىمى «قازاق سپورتشىلارىنىڭ اياق كيىمى دە جوق ەكەن، دۇكەننەن كيىم ساتىپ الىپ ءجۇر» دەپ ولاردىڭ رۋحىن جاسىتۋ ماقساتىندا دۇركىن-دۇركىن ماقالا جاريالاعانى بار. بيىل كوزىمىزگە مۇنداي ماقالا بايقالا قويعان جوق. دەسە دە، قازاقستاندا بۇرىن-سوڭدى بولىپ كورمەگەن سپورتشىلار مەن جانكۇيەرلەر كەيىنىرەك ءوز اسەرلەرىمەن بولىسەتىنى ءسوزسىز. بۇل جولى BBC ارناسىنا تۇسىنىك بەرگەن اعىلشىن فۋتبول كومانداسىنىڭ باس جاتتىقتىرۋشىسى: «بۇل ءبىزدىڭ جەڭەتىن وينىمىز. قازاقستاندا ءبىز قالايدا جەڭەتىنىمىزگە سەنەمىز. دەسە دە بىلمەيتىن، تانىمايتىن ەلگە بارا جاتقاندىقتان، ءبىز ەرەكشە ويىن كورسەتكىمىز كەلەدى» دەپتى. http://news.bbc.co.uk/go/pr/fr/-/sport1/hi/football/internationals/8077534.stm
Mirror.co.uk باسىلىمى ۇلىبريتانياداعى قازاق ەلشىلىگى فۋتبول فاناتتارىنا تەزدەدەتىپ ۆيزا دايىنداپ بەرۋ ءۇشىن بارىن سالۋدا دەپ سۇيىنشىلەپتى. «ادەتتە ۆيزا جاساۋ ءتورت-بەس كۇنگە سوزىلاتىن، ءبىز قازىر ونى جەدەلدەتىپ بەرۋگە تىرىسىپ جاتىرمىز» دەگەن ەلشىلىك قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءسوزىن اعىلشىن ءتىلدى گازەت: «قازاقستان انتيبورات اكتسياسىن جۇرگىزۋگە قىزۋ دايىندىق ۇستىندە» دەگەن تاقىرىپپەن بەرگەن. http://www.mirror.co.uk/sport/most-popular/2009/05/24/kazakhstan-speed-up-visas-to-lure-england-fans-in-anti-borat-pr-blitz-115875-21385304/
ال Telegraph باسىلىمى بولسا، وتكەن جىلى قازاقتاردى ءبىرىنشى تايمدا جەڭە الماعاندارىن ەسكە ءتۇسىرىپ، ءبىراز ۇياتتى بولعاندارىن، بۇل جولى وسىنداي السىزدىكتى قايتالاماۋ كەرەكتىگىن العا تارتقان. اعىلشىننىڭ ادۋىندىجانكۇيەرلەرىنىڭ توسىن مىنەزى كۇللى الەمگە تانىمال. سوندىقتان الماتى ساپارىندا دا ولار وزدەرىن بارىنشا كورسەتۋگە تىرىسىپ باعاتىنى ءسوزسىز. الماتى قالاسىندا قازىر ساقتىق شارالارى ەسكەرىلگەن. ۇلىبريتانيادا بولعان ماتچ بارىسىندا كەيبىر جانكۇيەرلەر قازاقستاندى ۇياتقا قالدىرۋ ءۇشىن ستاديونعا سايقىمازاق «بوراتتىڭ» كيىمىن كيىپ بارامىز دەپ ۋادە بەرگەن ەدى...
http://www.telegraph.co.uk/sport/football/international/england/5412362/Fabio-Capello-wary-of-trip-to-back-of-beyond-for-World-Cup-match-in-Kazakhstan.html
ايتقانداي-اق، قازىر قازاقستاننىڭ اتى ۆەلوشاباندوزدار باسەكەسىندە دە، وكىنىشكە قاراي جاقسى جاعىنان شىعىپ جاتقان جوق. قازاقستاننىڭ «استانا» ۆەلوكلۋبى سپورتشىلارىنىڭ جالاقىسىنا قاتىستى كيكىلجىڭ ءالى شەشىمىن تاپپاعان. وتكەن اپتادا ارمسترونگ جەتەكشىلىك ەتەتىن سپورتشىلار ۇجىمى شەتەلدىڭ اقپارات قۇرالدارىنا قازاق ۇكىمەتى مەن كومپانيالار بەرۋى ءتيىس اقشا ەكى ايدان بەرى قولىمىزعا تيمەدى، ەگەر مامىر ايىنىڭ سوڭىنا دەيىن بەرمەيتىن بولسا، ءبىز جارىستان شىعامىز دەپ ەسكەرتۋ جاساعان-دى. وسى اپتادا Assosiated Press اگەنتتىگىنە بەرگەن تۇسىنىكتەمەلەرىندە: «ءبىز اقشامىزدى الدىق، الايدا كەلىسىم-شارتتى بىردەن ءبىر جىلعا تۇزە الماي جاتىرمىز. سوندىقتان ءبىزدىڭ كەيىنگى جارىستارعا قاتىستى بولجامىمىز انىق بولماي تۇر» دەپ تاعى ءبىر ماسەلەنىڭ ۇشىن شىعارىپتى. http://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5hRSG41-cW04Jp9_HZmwoRJ-wel9wD98G43Q81
شەتەلدىڭ اقپارات قۇرالدارىن، سونىمەن قاتار سپورت تاقىرىبى عانا ەمەس، ادەتتەگىدەي قازاقستاننىڭ تابيعي بايلىقتىران يگەرۋگە اتسالىسىپ جاتقان شەتەلدىك ينۆەستورلاردىڭ احۋالى دا قىزىقتىرادى. Esybourse.com ۆەب-سايتى ارسەلور ميتتال كومپانياسىنىڭ قاراماعىندا جۇمىس ىستەيتىن 50 مىڭعا جۋىق جۇمىسكەردىڭ ايلىعى ءۇش اي بويى 14 پايىزعا قىسقاراتىنىن حابارلاعان. ءبىر قىزىعى مۇنداي كەلىسىمگە جۇمىسكەرلەر وداعىنىڭ ءوزى دە كەلىسىم بەرىپ، كەلىسىم-شارتقا وتىرىپتى. «ەكونوميكالىق جاعداي تۇزەلگەن كەزدە بۇل كەلىسىمنىڭ ءبارىن ءبىز قايتا قاراستىرامىز» دەپتى كومپانيا باسشىلىعى رەسمي مالىمدەمەسىندە. وسىدان ءبىر-ەكى جىل بۇرىن Arselor Mittal كومپانياسىندا اپاتتى جاعدايلار ورىن الىپ، جۇزگە جۋىق قازاق جۇمىسكەرى اجال قۇشقان. سول كەزدە كومپانيانىڭ جۇمىسكەرلەر وداعى بەلسەندىلىك تانىتىپ، ءوز قۇقىقتارىن داۋلاعان. دۇنيەجۇزىندە اۋىر ونەركاسىپ سالاسىنداعى بىرنەشە كومپانياسى بار «ارسەلور ميتتالدىڭ» اكتسيالارى لوندون بيرجاسىندا ساۋداعا سالىنۋدا. اتالعان جاڭالىق كومپانيا اكتسيالارىنىڭ حال-احۋالىنا دا اسەر ەتەرى ءسوزسىز.
http://www.easybourse.com/bourse-actualite/arcelormittal/arcelormittal-s-kazakh-unit-reaches-salary-pact-with-workers-LU0323134006-676741
ال، قازاقستانداعى ۋران ماسەلەسىنە قاتىستى داۋ-دامايدىڭ ۇشى بۇگىنگى تاڭدا مۇحيتتىڭ ار جاعىنا جەتىپ ۇلگەردى. امەريكاندىقتاردى «قازاتومپروم» باسشىسىنىڭ ۇستالعانىنان بۇرىن، ۋرانعا قاتىستى نارىقتىڭ ەندى قازاقستاندا قالاي جۇزەگە اساتىنى الاڭداتىپ وتىرعان ءتۇرى بار. Moneyweb راديوسى ۋران نارىعى سالاسىنىڭ ماماندارىنەن سۇحبات جاساپ، قازاقستانداعى سوڭعى جاعدايعا قاتىستى ماسەلەنى ساراپتاۋعا تىرىسقان. اتالعان باعدارلاماعا قاتىسقان Gold One كومپانياسىنىڭ جەتەكشىسى نەيل فروۋنمەن ءوز سوزىندە، قازاقستاندا ورىن العان بۇل وقيعانى ۋران نارىعىنا ۇلكەن ويىنشىلاردىڭ كەلۋىمەن بايلانىستىردى. http://www.moneyweb.co.za/mw/view/mw/en/page55?oid=292565&sn=Detail
ورتالىق ازياداعى ساياساتتى ساراپتايتىن كەلىسى ءبىر شەتەلدىك اقپارات قۇرالى بولسا، بۇل وقيعانى «قازاقستاننىڭ ءوز ەكونوميكاسىن ساقتاپ قالۋ جولىندا جاساپ جاتقان قادامدارى» دەپ باعالاپتى. «قازاقستان ءوز ەكونوميكاسىنداعى جوعارعى دامۋ كورسەتكىشتەرىن ۇستاپ قالۋعا تىرىسىپ باعۋدا. بيىل بۇل ءوسۋ بار بولعانى 1 پايىزدى عانا قۇرايدى دەگەن بولجام بار. قالاي دەسەك تە، ەل ىشىندەگى بانكتەردىڭ شەتەل نارىقتارىنان وتە ۇلكەن كولەمدە قارىز الۋى قازىر بۇل ەلدى تىعىرىققا تىرەپ وتىر. ءسوزسىز، ەكونوميكانىڭ شوعى ساياساتقا دا تيەدى. اقشا جەتىسپەۋلىشىگى بۇعان كىنالى ويىنشىلاردى ىزدەۋگە ۇلاساتىندىقتان دا، قازاقستاندا قازىر بىرنەشە ساياسي تۇلعالارعا قاتىستى قىلمىستىق ءىس قوزعالىپ جاتىر. قازاقستان قالاي دا ءوز ەكونوميكاسىن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن جانتالاسۋدا» http://centralasia.foreignpolicyblogs.com/2009/05/27/special-report-on-kazakhstan/
سونىمەن، وسى اپتاداعى جاڭالىقتاردىڭ دەنى قازاقستان مەن ۇلىبريتانيا اراسىنداعى فۋتبول سايىسى توڭىرەگىندە وربىگەنىمەن، بۇنىڭ استارىندا بيزنەس پەن ساياساتقا ۇلاساتىن ۇلكەن جاڭالىقتار دا جوق ەمەس. شەتەلدىڭ كەي باسىلىمدارىنىڭ، «قازاقستان ەۋروپادان الدەقايدا قاشىق جاتىر» دەگەن ءسوزى ءبىزدىڭ گەوگرافيالىق ەرەكشەلىگىمىزدى ايقىنداعانىمەن، كارى قۇرلىق ءدال قازىر ورتالىق ازياعا قاراي ءبىرجولاتا بەت بۇرىپ، ءۇڭىلىپ وتىرعانى ءسوزسىز...
«قازاقستان» اپتالىعى. 04.06.09