قوستانايدا تەگىن ءدارى ەمگە جوق
قوعامىمىزدا قوردالانىپ قالعان، ءسويتىپ اقىرى قيىن تۇيىنگە اينالعان جايتتار، وكىنىشكە قاراي، جەتىپ ارتىلادى. سولاردىڭ ىشىندەگى قانى سورعالاپ تۇرعانى - سوزىلمالى اۋرۋعا ۇشىراپ، ارنايى تىزىمگە تۇرىپ، تەگىن ءدارى-دارمەك الۋعا ءتيىستى جانداردىڭ جان ازابى كىم-كىم دە دە ويلاندىرماي قويمايدى. الايدا مۇنداي جاناشىرلىق سەزىم ءبىزدىڭ وبلىستىڭ باسشلارىنا مۇلدەم جات سەكىلدى. وزگە جەرلەردەگى ءتارىزدى بىزدە دە كەيىنگى كەزدەرى تەگىن ءدارى-دارمەك قاسقالداقتىڭ قانىنداي، قول جەتپەيتىن قات دۇنيەگە اينالدى. وسى ماسەلەنى شەشۋگە بەل شەشە كىرىسۋدىڭ ورنىنا بىزدەگى شەنەۋنىكتەر بىرەسە وتىرىك ۋادە بەرەدى، بولماسا ءبىرى-بىرىنە سىلتەي سالادى. وسىدان تۋرا ەكى اپتا بۇرىن ءبىزدىڭ وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنداعى دوكەيلەر قانت ديابەتىنە شالدىقققاندارعا قاجەتتى تەگىن ءدارى-دارمەك ماسەلەسى تولىعىمەن شەشىلىپ، ءبارى دە قارق بولادى دەگەن ۋادەسى ءالى كۇنگە دەيىن تەك قۇرعاق ءسوز كۇيىندە عانا قالىپ وتىر.
-كەيدە ءتىپتى التى ايلاپ ءدارى-دارمەك بولمايدى،--دەيدى كۇيىنگەن زەينەتكەرلەر. -سوسىن، امال جوق، ونى تولىق باعاسىنا ساتىپ الامىز. مۇنى قالتامىز دا كوتەرە بەرمەيدى. ونىڭ ۇستىنە تەگىن ءدارى-دارمەك ۋاقىتىندا تۇسپەگەندىكتەن وعان بەرىلگەن رەتسەپتىنىڭ مەرزىمى ءوتىپ كەتەدى، بوس قاعازعا اينالادى. سودان ەمحاناعا قايتا جۇگىرۋ باستالادى. ءبىزدىڭ قازىرگى ءومىرىمىز وسىنداي،-دەيدى.
ءدارى تاپپاي قينالعان زەينەتكەرلەر ءتىپتى وبلىستىق ءماسليحاتتىڭ حاتشىسى سايلاۋبەك ەسجانوۆقا دەيىن بارادى. ول بۇل ماسەلەنى سول دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنا قايتا باعىتتايدى.
-مەن ولارعا ءدارى-دارمەكتى ءوزىڭ ساتىپ الساڭ، كەيىن ونىڭ تولىق قۇنى قايتارىلداتىندىعى جايلى تۇسىنرگىم كەلگەن،-دەيدى وسى باسقارما باسشىسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى اسلان جانىسپاەۆ. -الايدا امبۋلاتورلىق-دارىلىك قامتاماسىز ەتۋگە قاراجات جەتپەيدى. ءبىز ءوز دەڭگەيىمىزدە بۇل پروبلەمانى شەشۋگە تىرىسىپ جاتىرمىز،-دەيدى. ءبىر ءۇمىت مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورىن ەنگىزۋگە كەلىپ تىرەلىپ تۇر. سوندا مۇمكىن، ءدارى-دارمەكتەردىڭ سانى ارتىپ، ماسەلە شەشىلىپ قالار.
شىركىن، ۇمىتتەنگەنگە نە جەتسىن. تەك قايتەسىڭ، وسىناۋ قاسيەتتى سەزىم دە كوپ سۇيەۋ بولا المايدى. ماسەلەن، قانت ديابەتىمەن كوپتەن بەرى اۋىراتىن سابىرجان ياحين اقساقال ەكى اپتا بويى ءدارىسىن تابا الماي قۇر ساندالىپ ءجۇر. دەنساۋلىق باسقارماسى سوندا دا وعان: «ءسىزدىڭ ماسەلەڭىز انە-مىنە دەگەنشە شەشىلىپ قالادى»،- دەپ ناكتى ۋادە دە بەرگەن. كىشكەنە عانا ساكبىرلىلىلىققا شاقىرعان. ءسال عانا كۇتە ءتۇرۋدىڭ قاجەت ەكەندىگىن ايتقان. الايدا بۇل دا ادەتتەگىدەي ساعىزداي سوزىلىپ كەتتى دە، ۋادە سول ۋادە سۇيىندە قالىپ قويدى. تەگىن ءدارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى ءالى كۇنگە دەيىن وتكىر كۇيىندە تۇر.
تەگىن دارىدەن باسقا تاپشى دۇنيە دە جەتىپ ارتىلادى. ماسەلەن، جەڭىلدىكپەن بەرىلەتىن ەستۋ اپپاراتىن الۋدىڭ ءوزى دە قيامەت-قايىمعا اينالدى.مۇنى قوستانايلىق قازتاي بايكەنوۆ تە سەزىنىپ وتىر. اتالمىش اپپاارتتى قاقاڭا بىلتىرعى جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا بەرۋگە ۋادە ەتۋمەن كەلەدى. ودان ءالى حابار جوق. بۇگىندە زەينەتكەر اقساقال مۇلدەم ەستىمەيدى. شەنەۋنىكتەردىڭ تابالدىعىرىن توزدىرۋعا بالاسى ەرىتىپ ءجۇر.
جالپى، ءبىزدىڭ شەنەۋنىكتەردىڭ كىم-كىمدى دە ۋادە قارىق قىلۋعا كەلگەندە الدىنا جان سالمايتىندىعىنا تاڭ قالاسىڭ.
-اپپاراتتى جاقىن ارادا الىپ قالارسىز. قازىر ونىمەن تىكەلەي اينالىسىپ جاتىرمىز. الاسىز،-دەپ اقساقالدىڭ كوڭىلىن ءبىر كوتەرىپ تاستادى وبلىستىق ۇيلەستىرۋ جانە الەۋمەتتىك باعدارلامالار باسقارماسىنىڭ باسشىسى گۇلنار ابەنوۆا. الايدا باسشى ونىڭ ءدال ۋاقىتىن ايتا العان جوق. ونىڭ ايتۋىنا قاراعاندا ءبارى دە تەندەردىڭ قاشان وتۋىنە بايلانىستى كورىنەدى مۇمكىن، الگى اپپارات وسى جىلدىڭ العاشقى جارتى جىلدىعىندا قولىنا ءتيىپ قالار. اقاسقال بولسا، سول ءبىر كوپتەن كۇتكەن اپپاراتىن الداعى 9-شى مامىر جەڭىس كۇنى الىپ قۋانىپ قالارمىن دەگەن ۇلكەن ءۇمىت قۇشاعىندا.
«پەرىشتەنىڭ قۇلاعىنا شالىنسىن» دەيمىز-داعى. باسقا قولىمىزدان نە كەلەدى؟
اڭگىمە، تۇپتەپ كەلگەندە، جەرگىلىكتى شەنەۋنىكتەردىڭ سول تەگىن دارىلەردى بەرگىسى كەلمەي، قىرسىعىپ وتىرعاندىعىندا ەمەس. پروبلەما باياعىدان بەرى جىرى تاۋسىلماي كەلە جاتقان «مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ» دەگەن پالەدە جاتىر. ول نە دەر كەزىندە شارت جاسامايدى نەمەسە قاجەتتى ءدارى بەرۋشىلەر تابىلا قويمايدى، بولماسا باعالارى تىم قىمبات بولىپ شىعادى. قىسقاسى، وسى جۇيەنىڭ كەمشىلىگىنەن سوزىلمالى اۋرۋدان جانى جاپا شەككەندەرگە قايعى ۇستىنە قايعا جامالىپ جاتىر. ءبىزدىڭ تاڭ قالاتىنىمىز اتالمىش جۇيەنىڭ مۇلتىكسىز جۇمىس ىستەۋىنە قاجەتتى جاعداي تۋعىزباي وتىرعاندىعى. بيلىك باسىنداعىلار بولسا «ءبىز قايتەيىك، جۇيەنىڭ جايى وسىنداي» دەپ ءوز دارمەنسىزدىگىن اقتاعىسى كەلەدى. وسى ورايدا بىزدە: «اناۋ ءوزىمىز كۇندە ماقتاپ، سولارعا تەڭەلەمىز دەپ بارىمىزدى سالىپ جاتقان دامىعان شەتەلدەردە دە بىزدەگىدەي سىرقات جاندار ءدارىحانالاردى جاعالاپ، توپ-توبىمەن ءورىپ ءجۇر مە؟ الدە ولاردا بۇل ماسەلە باسقاشا شەشىلگەن بە؟ ەگەر ولاردا بۇل ۇتىمدى دا ءتيىمدى شەشىلسە، نەگە ونى بىزدە قولدانباسقا؟» دەگەن ءبىر-اق سۇراق تۋىندايدى.
تەك ءبىز ۇعان جاۋاپ تابا الار ما ەكەنبىز؟ الدە اباي عۇلاما ايتپاقشى «جارتاسقا باردىم، كۇندە ايقاي سالدىم، ودان دا شىقتى جاڭعىرىق» دەگەننىڭ كەرى كەلەر مە ەكەن؟
جايبەرگەن بولاتوۆ
قوستاناي