ءبىر كۇندەرى

وزىنە شاق ايناسىن تاۋىپ الىپ

جەر ارۋ كەسپىرىنە ۇڭىلسە شە؟

ال سوسىن تاعدىرىنان تۇڭىلسە شە؟

شىڭعىرسا شە؟!

شىڭعىرسا نە ىستەي الام

"تۇلىبىمدى ايمالاپ تازارتىڭدار!

بۇرىمىمدى تارقات، - دەپ ءىڭىر شەشە"?

تاڭىرقاۋلى سان تاعدىر توسىن الدا،

ءۇستى-باسىن قاقسا شە سوسىن ول دا؟

شەكسىزدىككە تاستار ما

ال نەمەسە

قۇلاتار ما تىرشىلىك قوسىن ورعا؟!

ءبىز ونى دا بىلمەيمىز..

و، بالكىم،

جازمىش تا  توزادى، كونەرەدى

تاسباقاعا اينالىپ كەنەلەرى.

قۇستارعا قىزىعامىن قۇلاپ كەتسە،

وپ-وڭاي كوككە سامعاي جونەلەرى -

كەرەمەت قوي.

ەx, قۇداي دا

ادام قىلىپ جاراتقان نەگە مەنى؟!)

..مىنسىزدىكتى بۇزادى بولماشى كەپ..

جانىمنىڭ ۇشاتىنى قانداي جاقسى!

ءتانىمنىڭ قاناتى جوق - سول قاسىرەت!

ىشىمنەن تىلەي بەرەم

ءبىر كۇنى شەكسىزدىككە قۇلاپ كەتسەم

قاناتتى ماxابباتىم، قورعاشى دەپ..!

 

***

 

ءومىردىڭ وكسىگىن ەستىدىم،

كۇرسىنىس كىرپىگىن جۇمعاندا.

سىزايىن جۇزىنە كۇلكىنىڭ كەسكىنىن،

ءوزىم دە ۇمىتپاي تۇرعاندا.

تاعدىر عوي،

جۇلدىزدان ايىردى ءتۇن ايدى

ءبىر عۇمىر اقتى دا جۇلدىزبەن

جىميعان سۋرەتى مۇڭايدى.

...قاتالدىق قولىنان ءشاي ءىشىپ،

كۇلكىلەر كەي كەزدە ءدال سولاي جىلايدى.

 

ءبىز مۇمكىن شاتاسىپ كەتكەنبىز،

و، بالكىم، "كوكتەم" بە وتكەن كۇز؟!

شىن اتى -"كۇز" شىعار كوكتەمنىڭ؟!

ء"ومىر" دەپ اتالار - وتكەن مۇڭ.

 

كىم ايتتى ساعاتتى - ۋاقىت دەپ؟

عۇمىردى جىلدارمەن ولشەمەن!

كىم ايتتى تاعدىردىڭ مۇراتى باقىت دەپ؟

ادامنىڭ ارمانى باسقادا! مەن سەنەم!

 

دوڭگەلەك عالامشار سىرتىندا،

جۇرەكتىڭ سىڭارىن ىزدەيمىز ءبىز نەسىن؟

"تاعدىر" دەپ اتالعان تىلسىمدا،

ءار ادام ءوز-ءوزىن ىزدەسىن!

..............................................

ايتپاقشى، سودان سوڭ،

ەندىگى ءار كۇزدى - كوكتەم دەپ، كوكتەمدى - كۇز دەسىن!...

 

قىزعالداق قۇربىما

عاجايىپ ەكەنسىز گوللاندقا بەرگىسىز!

ءسىز كىمسىز؟!

..اسپان با؟

جوق الدە جەرمىسىز؟!

..مەنىڭ دە عۇمىرىم - قىزعالداق!

تەك ونى...

قاي كەزدە ۇزەرى بەلگىسىز...

 

سۇلۋلىق بولسا عوي

ماڭگى جاس!

ماڭگى ولمەس!

قازاسىز!

ءسىز نەتكەن سۇلۋسىز! تازاسىز!

..عۇمىرلىق سۇلۋلىق تەك قانا ولەڭدە!

بالكىم، ءسىز دە ولەڭ جازاسىز؟!

 

مۇمكىن ءسىز ۇلى اقىن شىعارسىز؟!

پەندەلىكتەن بيىك تۇراتىن شىعارسىز؟!

بايقاتپاي وسىناۋ بار عالامدى

مەيىرىمدى ەرىنىڭىزبەن ءسۇيىپ تۇراتىن شىعارسىز؟!

 

ءسىز كىمسىز؟

جارالىپ اكەسىز، شەشەسىز،

نەلىكتەن كەلتە ءومىر كەشەسىز؟!

پلانەتا دەلىنگەن مەيرامxاناعا قوش كەلدىڭىز!

نە ىشەسىز؟!

 

..شاتتىق پا؟!

جوق، الدە، مۇڭ بالكىم؟

داياشى بار ما ەكەن؟!

تىڭدار كىم؟!

ەستىلىك ءىشىڭىز ەسەپسىز،

ومىردە وزىنشە جىندى اركىم..

 

ۋا، قۇربىم!

گوللاندتان ماڭگى جوعالاسىز دا،

اتا-جۇرتىڭىزعا ورالاسىز با؟!

جالقىننان جالقىن كۇن كەشتىم مەن دە،

جان قۇربىم بولا الاسىز با؟!

 

****

 

كوگەندەۋلى الەمگە ءاربىر ادام،

كوزىلدىرىك ىشىنەن ۇڭىلەدى.

عالامنىڭ قاندايلىعىن شىندىعىندا،

شەشەدى شىنى رەڭى.

 

جاپىراقتىڭ جۇرەگى جىر سىڭگەسىن

قالايشا كۇرسىنبەسىن؟

قالتىراپ ءوزى ازەر تۇر، سەزىمىمنىڭ

ول بايعۇس ءبىلسىن نەسىن؟

 

سيپايدى الاقانى اسپانىمنىڭ،

ءار تالىن شاشتارىمنىڭ.

مەن شەكسىز باقىتتىمىن!

ءسال بولماسا

ىشىمدە اشقارىن مۇڭ!

 

ەرنىمنەن سۇيەدى كەپ زاڭعار شىڭدار!

جىر وقيمىن!

تەك قۇس پەن اڭدار تىڭدار!

مەن شىڭنىڭ ورلىگىن-اق باعالايمىن!

ال سەندەر بيىكتىگىن تاڭدارسىڭدار!

 

التىن كۇن ماڭدايىمنان يىسكەيدى!

ونىڭ دا جولى ايىمەن تۇيىسپەيدى!

پاx, شىركىن، عاشىعىنا نەتكەن ادال!

مەنىمەن سۇيىسپەيدى!

 

دالامنىڭ سوزىلىپ قوس اتىرابى،

ۆالسكە شاقىرادى.

ءشامشى ءانىن شىرقاپ كەتتى تامىلجىتىپ،

اق قايىڭ جاپىراعى..

 

تاپ مۇنداي عاجايىپتى سەزىپ تۇرىپ...

اسقار شىڭ جاپىراقتىڭ تىڭدايدى ءانىن.

جەردەگى جۇماعىمدى كەزىكتىرىپ،

مەن بولسام شىڭعا اينالدىم!...

 

تىڭداشى، ءتاڭىرىم!

 

ەي ءتاڭىر

ەستىشى سەن مەنى!

ءتورت تاۋلىك، ءتورت سەكۋند ەڭ كەمى.

تىڭداشى!

تىڭداۋعا ءتيىسسىڭ

ءبىر ءوزىڭ جاراتقان پەندەنى.

⚡️

تىڭداشى،

جىرتىلعان جۇرەگىم،

جاماۋعا ءومىرىم جەتپەيدى بىلەمىن.

سەن ءۇشىن؟

ول ءۇشىن؟

كۇن ءۇشىن؟

كىم ءۇشىن؟

مەن وسى تاعدىردى سۇرەمىن؟

⚡️

مەن وسى نەلىكتەن مىندامىن؟

جالعىزدىق جامىلعان مۇڭدامىن.

سۇپ-سۋىق نەگە بۇل تاس عالام؟

ۋا، نەگە جىپ-جىلى قۇنداعىم؟

⚡️

ەي، ءتاڭىر

تىڭداشى!

سەن دەسە

جان اشىپ جىلادىم مەن كەشە.

جۇرت سەنى جالعىز دەپ جار سالدى

جالعىزدىق جامان عوي ەندەشە...

⚡️

جار سالدى، شاتتاندى بار الەم،

بار الەم -

قىلقىنعان قارا رەڭ.

كەشىرشى..

قاناتسىز قارلىعاش بولماسام

جانىڭا بارار ەم...

..جالعىز بولماۋىڭ ءۇشىن..

 

اباي جايلى اڭگىمە نەمەسە ۋاقىتقا ارنالعان نالا

 

سۇراعى جوق جاۋاپتاردان سىعالاعان جۇلدىزدار

ءتۇن عانا ما ساعان، ماعان ورتاعى؟

سوسىن ۋاقىت سەنىكىنە ۇقساس ءبىر جۇك ارتادى.

سەن دە كوردىڭ، مەن دە كوردىم اسپاندى

سوسىن كۇننىڭ نۇرى عانا بىزگە ورتاق.

جاز دا بۇگىن شىرقاپ جاتىر باسقا ءاندى،

قازىر بىزدە كۇز - قورقاق!

 

ال ايتپەسە

ءتىپتى مەنىڭ تۋارىمدى بىلمەگەنسىڭ سەن بۇرىن،

كورمەگەنسىڭ ولەڭىمنىڭ تەڭبىلىن.

سەن ولمەستەن سول ءوزىڭنىڭ عاسىرىڭدا جۇرسەڭ شە؟

جازعىرام با بۇعان ۋاقىت كەڭدىگىن؟!

 

سۇڭگىپ كەتىپ مۇxيتىنا ۋاقىتتىڭ،

ساعان بارىپ ءومىر جايلى اڭگىمە ايتسام ۋا، شىركىن!

مۇمكىندىگىن بەرمەي جاتىر جىلدار دا،

كورە المايدى-اۋ عاسىر تىم!

 

ۇلىلىعىڭ ۇلعايتادى جاسىڭدى

ال باياعى قارتايماپتى سۋرەتىڭ مەن مولاڭ دا.

دانالىقپەن ولشەگەندە عاسىردى

"اتا" دەۋدى قويام بىركەز، ساعان قۇرداس بولام دا!

ءجا، ءجا قويشى،

ءومىر جايلى ەرتەگى ەمەس، اڭگىمە ايتشى ودان دا!..،

ءاي اتا!

دانالىققا شەبەرسىڭ عوي، كەمەلسىڭ عوي راسىندا،

ءومىر جايلى اڭگىمە ايتشى مىناۋ مىلقاۋ عاسىرعا!

 

اسەرلى اڭگىمە

(نۇركەن نۇرعازىعا)

 

«..ي سلىشەن سمەx-

سمەx بەز ۋلىبكي..»

ەدگار پو

 

ءتاڭىردى قويىڭىزشى،

كومكەرسە كوكجيەكتى كۇلكىسى ونىڭ،

كۇنانىڭ بارلىعى دا كومىلمەي مە؟!

تاڭىردەن قاتال سىندى ءومىر كەيدە...

مەن كۇناسىز پەرىشتە بولدىم دەلىك

مەندەگى مۇڭىم سوندا جەڭىلدەي مە؟!

 

قام جەمەڭىز!

انام كەشە بار مۇڭىن بەشپەنتىمەن بۇركەمەلەپ، جاسىرىپ تۇيمەلەدى..

كۇز دە ءالى-اق كۇلكىلى كۇيگە ەنەدى!

ەرتەڭ مەن دە، ۇلىم دا، نەمەرەم دە

سۇيەر، سۇيمەس،

ايتەۋىر ۇيلەنەدى..

 

ماعان قىزىق

سەزىم جايلى نەندەي ءسوز جازىلدى ەكەن پەرىشتە ماڭدايى مەن جىن بەتىندە؟

سول جايلى ويلانامىن كۇندە تۇندە.

...ءسىز ماعان دۇعا وقىڭىز،

ال جىر وقۋ

مەندەگى ماxابباتتىڭ مىندەتىندە..

 

كوزىمدى اشسام

كوبەلەكتىڭ كوز جاسىن كوپ كورەمىن.

سول ءۇشىن دە قۇدايعا وكپەلەدىم.

قۇمىرسقانىڭ كۇلكىسىن كوپ ەستيمىن

كوڭىلىمنىڭ قۇلاعىن سوككەن ەدىم.

 

كولەڭكەمدى باۋىزداپ كورگەنىمدە،

ولمەدىم عوي،

ول دا - جات، بوتەن ەكەن.

ال مەندەگى مۇڭىم مەن ماxابباتىم

ولگەن سوڭ وزىممەنەن كەتە مە ەكەن؟!

ايتىڭىزشى؟!

 

تامشى-ءانشى

 

اق شاتىر شاتىرلايدى،

ۇيقىمدى مەنىڭ تاعى جات ۇرلايدى.

تامشىنىڭ قازا بولار ءxالى مىناۋ

ءتىرى جاندى قايعىعا باتىرمايدى...

⚡️

اسپاننىڭ نالا تولى قالتاسىنان،

اق نوسەر قۇلاپ ءتۇستى شالقاسىنان.

جاسىرعان جان مۇڭدارى سىرعىپ جاتىر،

مەنىڭ دە كوز-قالتامنىڭ قالقاسىنان

⚡️

كوگىمنىڭ كوز جاسىنان ءان شىعادى،

ءان شىعادى ايتەۋىر ءانشى ءبارى.

نەگە مۇنشا مۇڭ كەشكەن اق نوسەردىڭ

تەرەزەمنەن تەلمىرگەن تامشىلارى.

⚡️

بولەك ءۇن،

بولەك تىنىس،

بولەك تىنىم.

مەن داعى ءان سالعىم كەپ ورەكپىدىم،

ۇعىندىم جاڭبىر سىندى ءان ايتۋعا،

تامشىداي ءبىر ونەردىڭ كەرەكتىگىن.

⚡️

ولاردىڭ بارلىعى ءانشى شەت-شەتىنەن،

شىرقايدى-اۋ اعىپ ءتۇسىپ ەتپەتىنەن.

تاعدىردان تاڭداۋ كەلسە، تامشى بولىپ،

ادامي ازعىندىقتان شەتتەتىلەم.

⚡️

العاشقى جانە سوڭعى ءان جولدار ەدىم،

جانىم دا جاي تابادى سوندا مەنىڭ.

تامشىلار باقىتتى عوي ەش ارمانسىز،

ولەدى سالىپ الىپ سوڭعى اۋەنىن.

⚡️

تامشىنىڭ تاماشا ءانىن ءىڭىر ەمدى،

قالتاسىن تىگىپ اسپان كۇڭىرەندى.

تاعى دا كۇن كۇلىمدەپ، تاڭ اتادى،

تاعى دا بولا قالدى ءتۇن ىرەڭدى.

جالعان دۇنيە...

****

جاسىمنىڭ جانارى مۇڭدىلاۋ،

تامشىنىڭ جاڭبىرى سياقتى.

سانامنىڭ ادامى جىندىلاۋ،

جاسىننىڭ تاعدىرى سياقتى.

 

مەيرىمنىڭ جۇرەگى مەندەگى،

سالقىننىڭ اقىلىن تىڭداماس.

مەن ءۇشىن وسىناۋ جەردەگى،

اسپان دا،

بۇلتتار دا،

شىڭ دا ماس!

 

ماستىقتىڭ الەمى-اقىلسىز!

ءومىر عوي ادامدى سۇرەتىن.

كۇلكىمنىڭ كوڭىلى-ءاتىرسىز!

ءاتىرسىز الداۋدى بىلەتىن!

 

جانىمنىڭ دەنەسى اقىلدى،

قالاۋدىڭ پايداسىن تاڭدايتىن!

سانامنىڭ ۇيقىسىن ءتۇسىنۋ تىم قيىن،

ەشقاشان قانبايتىن!

 

بۇلتتاردىڭ اسپانى كۇن كوزىن،

كورسەتپەس ەرىكسىز.

ءسىز ءۇشىن كۇتەمىن ءتۇندى ءوزىم،

جۇلدىزىم، قوش كەلىپسىز!

 

جەردەگى جاساندى جۇلدىزدار كوبەيىپ،

قۇنىڭىز ءتۇستى مە؟

ءسىز وندا ورلەڭىز كوپ ادام شىعا الماس قۇزار شىڭ-

ىزگىلىك ۇستىنە!

 

مەنىڭ دە جۇماعىم-ىزگىلىك تورىندە!

ۇزاماي ورالام اق تاڭدا!

ءسىز سوندا بولىڭىز! اشاتىن جان كەرەك

قاقپاسىن مەن كەلىپ قاققاندا!!

 

"جالعىز"

 

ءبىر قىز ءوتتى

جۇرەگى بار، جانى بار،

جانە جالعىز ءبىر ءساتى بار ساعىنار.

 

جالعىز عانا ارمانى بار تىم اسقاق،

سول ارمانىن قۇشاقتاپ اپ قىر اسپاق.

جانە جالعىز سەنىمى بار بولاتىن

جيىپ العان تىراشتاپ.

 

ساقتاپ جۇرگەن ەرىك بەرىپ توزىمگە،

ونىڭ جالعىز جاسى بار-تىن كوزىندە.

جالعىز كۇن مەن جالعىزدىقتى ايايتىن،

جانە جالعىز ءوزىن دە...

 

ءتۇسى جالعىز تۇنگى ۇيقىدا كىرەتىن،

جالعىز ەدى ءومىرى دە سۇرەتىن.

جالعىز كەلىپ، جالعىز كەتكەن تاعدىردا

جالعىز عانا جۇبانىشى - جىر ەتىن.

 

جالعىزدىقتىڭ وتەر كەيىن قۇنىن دا،

باسقاشا بۇل بولا المايدى شىنىندا.

جاراتىلىس جالعىز بولعان ءادىل عوي

"جاراتۋشى - جالعىز" دەگەن ۇعىمدا!

ال سەن سىڭار ىزدەپ ءجۇرسىڭ...

 

ءسىز ماعان xات جولداڭىز...

 

ءسىز ماعان xات جولداڭىز ارا-تۇرا،

بايلاپ اپ كوگەرشىننىڭ قاناتىنا.

قۇستاردان xابار كۇتىپ مەن دە كۇندە

سان رەت ۇڭىلەيىن ساعاتىما.

 

ءسىز ماعان xات جولداڭىز باردى جازىپ،

وكپەلەپ... مەيلى... رەنىش، زاردى جازىپ.

ءوزىم-اق جازار ەدىم، اتتەڭ، بىراق

قالدىرام قايدا عانا اردى نازىك؟

 

ءسىز ماعان xات جولداڭىز مۇڭ جامىلعان،

مەن سىزگە جاۋاپ جازام جىرلارىمنان.

ماڭگىلىك ماxابباتقا مالىنىپ اپ،

وتىرىپ ساعىنايىن ءتۇن جارىمنان.

 

ءسىز ماعان xات جولداڭىز سيرەك، مەيلى،

ساعىنىش سوندا عانا كۇيرەتپەيدى.

ءسىزدى ويلاماۋ قيىن عوي، ماعان ونى

ەشكىم دە ۇيرەتە الماس،ۇيرەتپەيدى!

 

ءسىز ماعان xات جولداڭىز...قيىن با ەدى؟

سەزىمنىڭ قيىن شىعار قۇيىن لەبى.

بالكىم، ءسىز جولدادىڭىز.. ال كوگەرشىن

حاتىڭدى الىپ ءجۇرۋ قيىن دەدى؟!

 

ءسىز ماعان xات جولداڭىز ءاربىر قۇستان،

قاناتىن قايىرىپ اپ جالعىز ۇشقان...

 

قارلىعاش قاباي

Abai.kz