نۇرسۇلتان نازارباەۆ سەزد دەلەگاتتارى الدىندا سويلەگەن سوزىندە قازاقستاننىڭ وسى شارانى وتكىزۋ جونىندەگى باستاماسىنا قولداۋ كورسەتىپ، وعان اتسالىسىپ كەلە جاتقان ءدىن كوشباسشىلارىنا، حالىقارالىق ۇيىمدار وكىلدەرىنە، ساياساتكەرلەر مەن ساراپشىلارعا زور ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى، دەپ جازادى اقوردانىڭ رەسمي سايتى.

– العاشقى تاريحي سەزدەن بەرى 15 جىل ۋاقىت ءوتتى. بۇگىن ءبىز التىنشى رەت باس قوسىپ وتىرمىز. مەن وتكەن جيىندارعا قاتىسقان ەسكى دوستارىمىزبەن قايتا قاۋىشقانىمىزعا وتە قۋانىشتىمىن. استاناعا العاش رەت كەلگەندەرگە ريزاشىلىق بىلدىرەمىن. ءبىزدىڭ ەلوردامىز بيىل ءوزىنىڭ جيىرما جىلدىعىن اتاپ وتۋدە. الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ سەزى ەلوردامىزدىڭ بويتۇمارىنا اينالدى دەۋگە بولادى. سەبەبى، ءبىز استانانى بارلىق مادەنيەتتەر ءۇشىن اشىق ءارى بولاشاقتىڭ ەۋرازيالىق قالاسى رەتىندە سالدىق، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

مەملەكەت باسشىسى بىتىمگەرشىلىك، سەرىكتەستىك، تولەرانتتىلىق، جاسامپازدىق يدەيالارىن جاھاندىق دەڭگەيدە ىلگەرىلەتۋ جولىندا قازاقستاننىڭ جۇمساعان كۇش-جىگەرى مەن ەلوردانىڭ ءرولى جونىندە ايتتى.

– عىلىمي-تەحنولوگيالىق پروگرەستىڭ دامۋى بارىسىندا وركەنيەتارالىق قاقتىعىستاردىڭ جونسىزدىگى ايقىن كورىنەدى. ءدال قازىر بولاشاق ادامزاتتىڭ بەت-بەينەسى قالىپتاسۋدا. كەلەر ۇرپاققا ورتاق پلانەتامىزدى قانداي كۇيدە تاپسىرا الامىز – وركەنيەتىمىزدىڭ باستى پروبلەماسى وسى. ءبىزدىڭ ءۇشىنشى مىڭجىلدىقتا ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىمىزعا 18 جىل بولدى، الايدا بەيبىتشىلىك، باق-بەرەكە مەن مولشىلىق ادامزات دامۋىنىڭ نەگىزگى ۇردىسىنە اينالا المادى. الەمدىك قوعامداستىق ءوزارا سەنىمسىزدىكتىڭ، جەك كورۋشىلىك پەن قاقتىعىستىڭ يىرىمىنەن شىعا الماي كەلەدى، – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.

قازاقستان پرەزيدەنتى گەوساياسي شيەلەنىستىڭ جانە سانكتسيالىق تەكەتىرەستىڭ ءورشىپ كەلە جاتقانىنا ارنايى توقتالدى.

– ەلدەردىڭ، گەوساياسي بلوكتاردىڭ اراسىندا جاڭا دۋالدار مەن «تەمىر پەردەلى» كەدەرگىلەر بوي كوتەرۋدە. بىراق، ەڭ قاۋىپتىسى، ادامداردىڭ وي-ساناسى مەن جۇرەكتەرىندە ءبىر-بىرىمەن ارازدىق سەزىمى كۇشەيىپ كەلەدى. كوپ كۇش-جىگەر ىنتىماقتاستىقتىڭ نەگىزىن قالاۋعا ەمەس، باسەكە ءۇشىن سىلتاۋ ىزدەۋگە، حالىقتىڭ ءوسىپ-وركەندەۋىنە جول اشاتىن بىرلەسكەن جوبالارعا ەمەس، ءبىرىن-ءبىرى قىرىپ-جوياتىن قۇرال جاساۋعا باعىتتالىپ وتىر، – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.

مەملەكەت باسشىسى الەمدە قالىپتاسقان جاعدايدىڭ ادامزات ءۇشىن جاعىمسىز سالدارى بولاتىنىنا نازار اۋداردى.

– تەحنولوگيانىڭ قارىشتاپ دامۋىنا، جالپىالەمدىك بايلىقتىڭ ارتۋىنا قاراماستان، الەۋمەتتىك كەسەلدىڭ اۋقىمى ارتا تۇسۋدە. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ مالىمەتىنە سايكەس، جەر شارى حالقىنىڭ 14 پايىزى اشتىقتىڭ ازابىن تارتىپ وتىر. جۇمىسسىزداردىڭ جالپى سانى 190 ميلليون ادامنان استى. بۇل راديكاليزمنىڭ ءورىس الۋىنا نەگىز بولاتىن الەۋمەتتىك تەڭسىزدىكتى كۇشەيتە تۇسەدى. سوندىقتان، قاۋىپسىز ءارى ادىلەتتى الەم قالىپتاستىرۋ نەگىزگى ماسەلە بولىپ سانالادى، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

مەملەكەت باسشىسى ءتۇرلى مادەنيەت، ءدىن جانە مەملەكەت كوشباسشىلارى اراسىندا ءوزارا سىيلاستىق، سىندارلى ىنتىماقتاستىق يدەيالارىن نىعايتۋ ىسىندەگى قازاقستاننىڭ تاجىريبەسى جونىندە ايتتى.

– قازاقستاندا 18 ءتۇرلى كونفەسسيانىڭ 3,5 مىڭنان استام ءدىني سۋبەكتىلەرى تىركەلگەن. وسىنشاما الۋان تۇرلىلىككە قاراماستان، ءبىز ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ جانە ءدىن بوستاندىعىن قورعاۋدىڭ تەپە-تەڭدىگىن ساقتاي بىلدىك. ءبىز ەلىمىزدە كونفەسسياارالىق بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىمنىڭ كوپشىلىك مويىنداعان ەرەكشە قازاقستاندىق مودەلىن قالىپتاستىرا الدىق. قازاقستان تاجىريبەسىن الەمدىك اۋقىمدا دا تولىق قولدانۋعا بولادى دەپ سەنەمىن، – دەدى ەلباسى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ سەنىمنىڭ جاھاندىق داعدارىسىن ەڭسەرۋ ءۇشىن كۇش بىرىكتىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتىپ، سەزگە قاتىسۋشىلاردىڭ بىرلەسكەن جۇمىسىنىڭ جەكەلەگەن باعىتتارىنا توقتالدى.

– اقپاراتتىق قوعام داۋىرىندە ءبىز بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىم يدەياسىن جاھاندىق دەڭگەيدە ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن جاڭا تەحنولوگيالاردىڭ بارلىق ارتىقشىلىعىن پايدالانۋىمىز قاجەت. سول ءۇشىن سەزىمىزدىڭ بازاسىندا اقپاراتتىق پورتال قۇرۋ ۇسىنىلىپ وتىر، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

قازاقستان پرەزيدەنتى الەمدىك قوعامداستىقتى بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىككە شاقىرۋ جونىندە رۋحاني كوشباسشىلارعا ۇسىنىس ءبىلدىردى.

سونىمەن قاتار، نۇرسۇلتان نازارباەۆ ءبىلىم مەن اعارتۋشىلىقتى ناسيحاتتاۋدىڭ ماڭىزدى ەكەنىن، سونداي-اق ءبىلىم الۋدىڭ قول جەتىمدى بولۋىن قامتاماسىز ەتۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى.

– ءبىلىم مەن عىلىمعا جاپپاي ۇمتىلماي، كەدەيشىلىك پەن قايىرشىلىقتى جەڭۋ مۇمكىن ەمەس. تەك ءبىلىم عانا راديكاليزم يدەيالارىنىڭ بۇكىل كورىنىستەرىنە قارسى ورنىقتى يممۋنيتەت قالىپتاستىرۋدىڭ نەگىزى بولىپ سانالادى. بۇل تۇرعىدا ءدىني ءبىلىمنىڭ دە ماڭىزى وراسان زور. قازىر ونىڭ پلاتفورماسىن ءارتۇرلى جالعان ءدىني ۇيىمدار بەلسەندى پايدالانۋدا. سوندىقتان، الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ءدىني قۇندىلىقتاردى ساياسي يدەولوگەمالاردان  اجىراتۋ جونىندەگى جۇمىستاردى اتقارا الار ەدى، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ ءبارىن قازاقستاننىڭ يادرولىق قارۋسىز الەم قۇرۋ ءۇشىن ۇسىنعان ءىس-قيمىلدارىن قولداۋعا شاقىردى.

– قازاقستان الداعى ۋاقىتتا دا بار كۇش-جىگەرىن وڭىرلىك جانە جاھاندىق قاۋىپسىزدىككە قاتىستى ماسەلەلەردى شەشۋگە جۇمىلدىرا بەرەدى. ايتىلعان باستامالاردى بىرلەسە جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن كونفەسسياارالىق جانە وركەنيەتارالىق ديالوگتى دامىتۋ جونىندە ورتالىق قۇرۋعا دايىنمىن، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

مەملەكەت باسشىسى دىنارالىق ديالوگقا قوسقان ۇلەسى ءۇشىن بەرىلەتىن سەزدىڭ ءبىرىنشى سىيلىعىن ۆاتيكان پاپاسىنىڭ كەڭەسىنە تابىستاۋ جونىندە شەشىم قابىلدانعانىن دەلەگاتتارعا حابارلادى.

سوڭىندا قازاقستان پرەزيدەنتى سەزد دەلەگاتتارىنىڭ بارىنە اشىق تا سىندارلى ديالوگ رۋحىندا تابىستى جۇمىس ىستەۋىنە نيەتتەستىك ءبىلدىردى.

پلەنارلىق وتىرىس اياقتالعان سوڭ مەملەكەت باسشىسى بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم مۋزەيىنىڭ ەكسپوزيتسيالارىن ارالاپ كوردى.

Abai.kz