تالايدى تولعاندىرىپ، قالاي اياقتالار ەكەن، كىمدەر جەڭىس مارە¬سىنەن كورىنەدى دەپ جۇرگەن ۇلتتىق بىرىڭعاي تەستىلەۋ بويىنشا مەكتەپ ءبىتىرۋ سىناعى مەن ءتيىستى بالل جينا¬عان جاعدايدا جوعارى وقۋ ورنىنا ءتۇسۋ ءۇشىن رەسپۋبليكالىق كوميس¬سياعا قاتىسۋعا جولداما بەرەتىن ەم¬تيحان اياقتالدى. بىردەن ايتا كەتەيىك، سىناقتىڭ بۇل ءتۇرى تۋرالى كوپ جىلدان بەرى قيلى پىكىرلەر ايتىلىپ كەلە جاتىر. بىراق زامان تالابىنان قالماۋ ءۇشىن ونىڭ ازىرشە جالعاسا بەرەرى انىق.

تالايدى تولعاندىرىپ، قالاي اياقتالار ەكەن، كىمدەر جەڭىس مارە¬سىنەن كورىنەدى دەپ جۇرگەن ۇلتتىق بىرىڭعاي تەستىلەۋ بويىنشا مەكتەپ ءبىتىرۋ سىناعى مەن ءتيىستى بالل جينا¬عان جاعدايدا جوعارى وقۋ ورنىنا ءتۇسۋ ءۇشىن رەسپۋبليكالىق كوميس¬سياعا قاتىسۋعا جولداما بەرەتىن ەم¬تيحان اياقتالدى. بىردەن ايتا كەتەيىك، سىناقتىڭ بۇل ءتۇرى تۋرالى كوپ جىلدان بەرى قيلى پىكىرلەر ايتىلىپ كەلە جاتىر. بىراق زامان تالابىنان قالماۋ ءۇشىن ونىڭ ازىرشە جالعاسا بەرەرى انىق.
بىردەن ايتايىق، بيىلعى سىناق جاقسى ءوتتى. ەل ءوڭىرىنىڭ 154 تەستىلەۋ پۋنكتىندە وتكەن سىناققا 108 672 مەكتەپ ءبىتىرۋشى قاتىسىپ، باقتارىن سىنادى. تەستىلەۋ كەزىندە اۋدي¬تو¬ريالاردا مەملەكەتتىك كوميسسيامەن قاتار، اتا-انالار، بۇقارالىق اقپا¬رات قۇرالدارى وكىلدەرى، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ ادامدارى باقى¬لاۋشىلىق جاسادى. ال ۇبت-عا ەنگىز¬ىل¬گەن وزگەرىستەر تۋرالى بۇدان بۇ¬رىنعى ماقالامىزدا جان-جاقتى ايتقان ەدىك. وسى جىلى “التىن بەل¬گىگە” 2845 وقۋشى ۇمىتكەر بولىپتى. ولاردىڭ 1550-ءى عانا وزدەرىنىڭ ۇزدىك بىلىمدەرىن دالەلدەي العان. ال مەك¬تەپ بىتىرۋشىلەر اراسىنان 8 وقۋشى 125 بالل جيناپتى. ولاردىڭ قاتا¬رىن¬دا باتىسقازاقستاندىقتار ا.نۇ¬را¬باي، ش.امانعاليەۆا، ماڭعىس¬تاۋلىق ب.اقنيەت، الماتى قالاسىن¬داعى و.جاۋتىكوۆ اتىنداعى رەسپۋب¬ليكالىق مامانداندىرىلعان في¬زيكا-ماتەماتيكا مەكتەپ-ينتەرنا¬تىنىڭ تۇلەگى ا.جەكسەنباەۆ، سول¬تۇستىكقازاقستاندىق ج.ەسەناەۆا، تالدىقورعاندىق ا.قوجامۇراتوۆا، الماتىلىق ا.مەنشوۆا، جام¬بىل¬دىق س.حاسەنوۆا بار. الماتىداعى و.جاۋتىكوۆ اتىنداعى دارىندى بالا¬لارعا ارنالعان رەسپۋبليكالىق ما¬مانداندىرىلعان فيزيكا-ماتە¬ماتيكا مەكتەپ-ينتەرناتىن بىتىرەتىن 177 تۇلەك ەلىمىزدەگى مەكتەپ ءبىتىرۋشى¬لەر اراسىندا ءبىرىنشى بولىپ، 4 ماۋ¬سىمدا ۇلتتىق بىرىڭعاي تەست تاپ¬سىرىپ، تاماشا كورسەتكىشكە قول جەتكىزدى: ورتا مەكتەپتى تامامداعان وقۋشىلاردىڭ ورتاشا باللى 111,5 (اپەللياتسيانى ەسەپتەمەگەندە) بولدى. 11 374 وقۋشى 100-دەن ارتىق بالل جيناسا، 15 476 وقۋشى تومەنگى شەك — 45 بالل دا جيناي المادى. بيىل ەلىمىز بويىنشا ورتا بالل 75 بولسا، وتكەن جىلى بۇل كورسەتكىش 68 ەدى. وسىعان قاراعاندا، وتانىمىز¬داعى ءبىلىم ساپاسى كوتەرىلىپ كەلەدى دەۋگە نەگىز بار. وبلىستار بويىنشا وسىنداي كورسەتكىشتەردى سالىستىرار بولساق، العاشقى ورىنداردا قوس¬تاناي (82,9), سولتۇستىك قازاقستان (81,5), باتىس قازاقستان (80,6), پاۆلودار (79,4) وبلىستارى تۇرسا، سوڭ¬عى ورىنداردى وڭتۇستىك قازاق¬ستان، جامبىل، قاراعاندى وبلىس¬تا¬رى ء“بولىسىپتى”. استانا قالاسى بەسىن¬شى، الماتى توعىزىنشى ورىننان كورىنىپتى.
ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى جان¬سەيىت تۇيمەباەۆتىڭ ايتۋىنا قا¬را¬عاندا، بيىلعى جىلى زاڭسىزدىق¬تارعا كوپ جول بەرىلمەپتى. تالاپكەر¬دىڭ ورنىنا كىرۋگە  تالپىنعاندارعا، ۇيالى تەلەفون الىپ كىرۋگە تىرىس¬قاندارعا دەر كەزىندە توسقاۋىل قوي¬ىلىپتى. الماتى قالاسىندا دۇرىس جاۋاپتار دەپ حالىقتى الداپ جۇرگەن 4 ستۋدەنت قولعا ءتۇسىپتى. سول سەكىلدى وڭتۇستىك قازاقستان، قىزىلوردا، الماتى وبلىستارىنىڭ كەيبىر ەلدى مەكەندەرىندەگى تەست وتەتىن عيما¬راتتىڭ ىشىنە الدىن الا جاسىرىنىپ قالعان مۇعالىمدەر اشكەرەلەنىپتى. ولار سول جەردە وتىرىپ، سىناق تاپ¬سىرىپ جاتقان بالالارعا كومەك¬تەسپەكشى بولعان كورىنەدى.
ءمينيستردىڭ ايتۋىنشا، سىناق قورىتىندىسى تەك قانا وبلىستار¬دىڭ كورسەتكىشىن انىقتاپ قانا قوي¬ماي، اۋدان، ەلدى مەكەندەردەگى مەك¬تەپتەردىڭ، وندا قىزمەت ەتەتىن مۇعا¬لىمدەردىڭ اتقارعان جۇمىسىن، ءبىلىمى مەن بىلىگىن كورسەتەتىن بولادى. وسى جۇمىستاردىڭ ناتيجەسىنە سۇيەنە وتىرىپ، الداعى جىلى اتقاراتىن جۇمىستاردى انىق¬تاۋعا قول جەتەدى. ال بيىل مەملەكەتتىك گرانتتىڭ ۇزىن سانى 35 مىڭعا تاياۋ دەسەك، ونىڭ 11 مىڭنان استامى تەحنيكالىق، 9075-ءى پەداگوگيكالىق، 5 مىڭى مەديتسي¬نالىق، 1600-ءى اۋىل¬شارۋاشىلىق ماماندىقتارىنا بەرىلىپ، قالعانى وزگە تالاپكەرلەردىڭ ەنشىسىنە تي¬مەك. سونىمەن، بيىلعى ۇبت-نىڭ ءناتي¬جە¬سىنە قاراپ وتىرساق، وتانىمىزداعى مەكتەپتەردە ءبىلىم ساپاسى كوتەرىلگەنى بايقالادى. بۇرىن الدىڭعى ورىندى بەرمەيتىندەر كەيىنگە ىسىرىلىپ، ارتتا جۇرگەندەر الدىڭعى قاتارعا كوتەرىلىپتى.

سۇلەيمەن مامەت.
«ەگەمەن» قازاقستان» گازەتى 12 ماۋسىم 2009 جىل