سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ ورتالىعى قىزىلجار قالاسىندا قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى XV وڭىرارالىق ىنتىماقتاستىق فورۋمى ءوتتى. وعان قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ پەن رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين قاتىسىپ، بىرقاتار كەلىسسوزدەر وتكىزدى.

اتاپ ايتقاندا، نۇرسۇلتان نازارباەۆ پەن ۆلاديمير پۋتين اۋەلى فورۋم اياسىندا وتكىزىلگەن حالىقارالىق تۋريستىك كورمەنى ارالادى. وندا قازاقستاننىڭ 18 ايماعى مەن رەسەيدىڭ 11 ايماعى وزدەرىنىڭ تۋريستىك الەۋەتىن تانىستىراتىن پرەزەنتاتسيالىق جوبالارىن ۇسىنعان بولاتىن.

بۇدان بولەك، پرەزيدەنتتەر قازاقستان مەن رەسەي بىرلەسىپ جۇزەگە اسىراتىن «بايتەرەك» عارىشتىق-راكەتالىق كەشەنىنىڭ جۇمىسىن تالقىلادى.

سونىمەن قاتار، وڭىرارالىق فورۋمنىڭ پلەنارلىق وتىرىسىنا قاتىستى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ، قر پرەزيدەنتى:

-ءبىز بۇگىن رەسەيلىك ارىپتەستەرىمىزدى سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ ورتالىعى پەتروپاۆل قالاسىندا قابىلداپ وتىرمىز. رەسەي ءبىزدىڭ ەڭ جاقىن كورشىمىز. «الىستاعى اعايىننان، جاقىنداعى كورشىڭ ارتىق» دەگەن ءسوز بار. سوندىقتان ءبىز اۋەلى كورشىمىز، تۋىسپىز.

ءبىزدىڭ وسى فورۋم قۇرىلعاننان كۇننەن باستاپ بۇگىنگە دەيىن ءتيىمدى مەملەكەتارالىق الاڭ رەتىندە قالىپتاسىپ، ەكونوميكالىق ساياساتتا جانە ىنتىماقتاستىق قارىم-قاتىناستا ەڭ ماڭىزدى ينستيتۋت رەتىندە ءوزىن دالەلدەدى. بۇل فورۋمنىڭ فورماتى پوست-كەڭەستىك ەلدەردە ۇلگى بولۋدا. ءبىز اتالعان فورۋمنىڭ اياسىندا كۇنى بۇگىنگە دەيىن 200-دەن استام كەلىسىمدەر جاساستىق.

قازاقستان مەن رەسەي اراسىندا ەكونوميكانىڭ بارلىق سالا بويىنشا ىنتىماقتاستىق بايلانىس ورناتتىق. قازىر ءبىزدىڭ ەلدەر اراسىنداعى مەملەكەتارالىق بايلانىس جان-جاقتى. اتاپ ايتقاندا، ەاەو، ۇقك، بۇۇ، تمد، ەىقۇ، شىۇ سەكىلدى حالىقارالىق ۇيىمدار شەڭبەرىندە دە بىرلەسىپ جۇمىس جاساپ وتىرمىز.

رەسەي ءبىزدىڭ ستراتەگيالىق وداقتاسىمىز، ماڭىزدى ساۋدا-ەكونوميكالىق سەرىكتەسىمىز. بيىلعى جىلدىڭ 8 ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەكى ەل اراسىنداعى ساۋدا اينالىمى 11 ميلليارد دوللاردى قۇراپ وتىر. جىل سوڭىنا دەيىن بۇل كورسەتكىش 18 ميلليارد دوللاردى قۇرايدى دەپ جوسپارلانىپ وتىر.

رەسەي قازاقستان ەكونوميكاسى ءۇشىن ۇلكەن نارىق. قازىردىڭ وزىندە رەسەي كاپيتالى مەن رەسەيلىك 9 مىڭنان استام كومپانيا قازاقستاندا جۇمىس جاساپ وتىر.  ولار ەكونوميكانىڭ بارلىق سالاسىندا بار.

بۇگىنگى تاڭدا ءبىز جالپى قۇنى 10 ميلليارد دوللاردى قۇرايتىن 60 ءىرى ينۆەستيتسيالىق جوبالاردى جۇزەگە اسىردىق. ءالى قۇنى 6 ميلليارد دوللاردى قۇرايتىن 57 جوبا قازىر قولعا الىنىپ وتىر.

ءبىزدىڭ ەلدەر اراسىندا قازىر اپتا سايىن 210 اۋە رەيسى قاتىنايدى. وسىنىڭ بارلىعى ءبىزدىڭ مەملەكەتتەر اراسىنداعى بايلانىستىڭ قاي دەڭگەيدە ەكەنىنىڭ كورىنىسى.

بۇگىنگى فورۋمنىڭ تاقىرىبى وتە ماڭىزدى. «قازاقستان مەن رەسەيدىڭ اراسىندا ءتۋريزمدى دامىتۋدىڭ جاڭا جوللدارى جانە ءۇردىسى» دەپ اتالادى.

شەكارالارىمىزداعى باقىلاۋ بەكەتىنەن تۋريستەردىڭ وتۋىنە بارىنشا قولايلى جاعداي جاساۋ كەرەك. قازاقستان مەن رەسەي شەكارالارىنداعى وتكىزۋ بەكەتتەرىنىڭ ينفراقۇرىلىمى جانە تەحنيكالىق تۇرعىدان جابدىقتالۋى ادامدار مەن كولىكتەردى مولىنان جىبەرۋگە ساي كەلمەيدى. وسىعان بايلانىستى، ەلدەرىمىزدىڭ ۇكىمەتتەرى بۇل ماسەلەلەردى بىرلەسە وتىرىپ شەشۋگە ءتيىس.

كۇش بىرىكتىرە وتىرىپ، الەم تاريحىنداعى بىرەگەي بايقوڭىر عارىش الاڭىنا قاتىستى ءتۋريزمدى دامىتۋ كەرەك. بۇل ماسەلەلەردىڭ كەيبىرى ءتۋريزمدى دامىتۋعا جاۋاپتى مينيسترلەردىڭ كەلەسى جىلعا ارنالعان بىرلەسكەن جوسپارلارىنا ەندى.

سونداي-اق، نۇرسۇلتان نازارباەۆ فورۋمعا قاتىسۋشىلاردىڭ باياندامالارى مەن وي-پىكىرلەرىن قورىتىندىلاي كەلە، رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتىنە ەكى ەلدىڭ ۇكىمەتتەرىنە تۋريستەر لەگىن كوبەيتۋ ءۇشىن ەلدەرىمىزدىڭ ايماقتارىن ءبىر-بىرىمەن بايلانىستىراتىن اۆتوموبيل، تەمىرجول جانە اۋە قاتىناستارىن دامىتۋ جونىندە بىرلەسكەن ءىس-قيمىل جوسپارىن ازىرلەۋدى تاپسىرۋ كەرەكتىگىن ايتتى.

فورۋم اياسىندا ەكى ەل پرەزيدەنتتەرى قازاقستان مەن رەسەي شەكارا ايماعىنداعى وڭىرلەردىڭ ءتۋريزمىن دامىتۋ بويىنشا بىرلەسىپ جۇمىس جاساۋ ءۇشىن بىرقاتار ءىس جوسپارلارىن قابىلدادى. سونداي-اق، قازاقستان مەن رەسەيدىڭ مەملەكەتتىك ورگاندارى مەن بيزنەس وكىلدەرى اراسىندا ءتۋريزمدى دامىتۋ جانە ىنتىماقتاستىقتى ارتتىرۋ بويىنشا ەكىجاقتى 75 قۇجاتقا قول قويدى. ەكى تاراپ قازقاستان مەن رەسەي شەكارالىق وڭىرلەردە 100-دەن استام تۋريستىك مارشرۋتتى بىرلەسىپ جۇزەگە اسىرۋعا كەلىستى.

سونىمەن بۇگىنگى جيىندا قانداي قۇجاتتارعا قول قويىلدى؟

– قازاقستان مەن رەسەيدىڭ 2019-2021 جىلدارعا ارنالعان بىرلەسكەن ءىس-قيمىل جوسپارى;

– قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى مەن رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ ۇكىمەتى اراسىنداعى وڭىرارالىق جانە شەكارا ماڭى ىنتىماقتاستىعىنىڭ باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ جونىندەگى ءىس-شارالار جوسپارى مەن پەرسپەكتيۆتى وڭىرلىك باستامالار تىزبەسى;

– قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى مەن رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ ەكونوميكالىق دامۋ مينيسترلىگى اراسىنداعى «قازاقستان-رەسەي» شەكارا ماڭى ىنتىماقتاستىعى باعدارلاماسىن دايىنداۋ جانە ىسكە اسىرۋ نيەتى تۋرالى مەموراندۋم;

– قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى مەن رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ ەكونوميكالىق دامۋ مينيسترلىگى اراسىنداعى تۋريزم سالاسىنداعى ءوزارا تۇسىنىستىك پەن ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋم;

– قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى مەن رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ ۇكىمەتى اراسىنداعى 1994 جىلعى 10 جەلتوقسانداعى «بايقوڭىر» كەشەنىن جالعا بەرۋ شارتىنا وزگەرىستەر ەنگىزۋ تۋرالى حاتتاما;

–قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى مەن رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ ۇكىمەتى اراسىنداعى 2006 جىلعى 3 قازانداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جانە رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ شەكارا ماڭىنداعى اۋماقتارى تۇرعىندارىنىڭ قازاقستان-رەسەي مەملەكەتتىك شەكاراسىن كەسىپ ءوتۋ ءتارتىبى تۋرالى كەلىسىمگە وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى حاتتاما.

ايتا كەتەيىك، كەشە قىزىلجار قالاسىندا قازاقستان مەن رەسەيدىڭ تۋريستىك الەۋەتىن تانىتاتىن حالىقارالىق كورمە ءوتتى.  كورمەگە قازاقستاننىڭ 18 ايماعى، 4 ۇيىمى، 4 تۋروپەراتورى، 1 ۇلتتىق كومپانياسى قاتىسسا، رەسەيدىڭ 11 ايماعى. 3 تۋروپەراتورى ءوز پاۆيلوندارىن ورنالاستىرعان.  شارا بارىسىندا بىرقاتار ەكىجاقتى كوممەرتسيالىق قۇجاتتارعا قول قويىلدى. كورمەگە قازاقستان مەن رەسەيدەن 200-دەن استام باق، 2000-نان استام دەلەگات كەلگەن.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz