جيىن بارىسىندا وتاندىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن بيىلعى «قازاقستاندىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ ءوسۋى: تابىس پەن تۇرمىس ساپاسىن ارتتىرۋ» اتتى جولداۋدىڭ باعىتتارىنا ساي ودان ءارى جاڭعىرتۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى تالقىلاندى.

– ءبىزدىڭ بارلىق دامۋ جوسپارلارىمىزدا عىلىم سالاسىنا زور ءمان بەرىلەدى. عىلىمنىڭ جاعدايى ءبىلىم دەڭگەيىنە تىكەلەي بايلانىستى. ەگەر ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن ونىڭ العاشقى ساتىسىنان باستاپ دامىتپاساق، ەلەۋلى ناتيجەگە قول جەتكىزە المايمىز. بۇل ۇدەرىستە ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى باستى ءرول اتقارادى، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

مەملەكەت باسشىسى ەلىمىزدىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن جەتىلدىرۋ جونىندەگى جۇمىس ناتيجەلەرىنە توقتالدى.

– سوڭعى 2 جىلدا ءبىلىم مەن عىلىم جۇيەسىنە بيۋدجەتتەن بولىنگەن قارجى كولەمى 22 پايىزعا ءوسىپ، 2 تريلليون تەڭگەدەن استى. مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا 3–6 جاس ارالىعىنداعى بالالاردىڭ بالاباقشامەن قامتىلۋ دەڭگەيى 95 پايىزعا جەتتى. ورتا ءبىلىم بەرۋ ىسىندە وقۋشىلاردىڭ 70 پايىزى ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭارتىلعان مازمۇنى بويىنشا وقىتىلۋدا. 2018 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ 205 مىڭنان استام مۇعالىمنىڭ ەڭبەكاقىسى 30 پايىزعا ءوستى. 2019 جىلعى 1 قىركۇيەكتەن باستاپ 90 مىڭ مۇعالىمنىڭ جالاقىسى ارتادى، – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.

سونىمەن قاتار، ەلباسى تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك بەيىندەگى 583 كوللەدجدە «بارشاعا تەگىن كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ» جوباسى ىسكە اسىرىلىپ كەلە جاتقانىن ايتىپ، جوعارى ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ اكادەميالىق جانە باسقارۋشىلىق دەربەستىگىن كەڭەيتۋ ءۇشىن زاڭ قابىلدانعانىن اتاپ ءوتتى.

– ءبىز الدىمىزعا ستۋدەنتتەردى جاتاقحانامەن قامتاماسىز ەتۋ جونىندە ماقسات قويدىق. جالپى، 2018 جىلى عىلىمعا بولىنگەن قاراجات كولەمى 43,7 ميلليارد تەڭگەنى قۇراپ وتىر، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

مەملەكەت باسشىسى جوسپارلانعان شارالار ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ بارلىق دەڭگەيىندە – باستاپقى ساتىدان جوعارى وقۋ ورنىندا وقىعانعا دەيىن كورسەتىلەتىن قىزمەتتەر ساپاسىن ارتتىرۋعا باعىتتالۋى ءتيىس ەكەنىن ايتتى.

جيىندا ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى ە.ساعاديەۆ ءبىلىم سالاسىن بيىلعى جولداۋ باعىتتارىنا ساي جەتىلدىرۋ جونىندە بايانداما جاسادى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ ءمينيستردىڭ مالىمەتىن نازارعا الىپ، وتاندىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندەگى بىرقاتار پروبلەمالارعا جانە شەشىمىن تابۋعا ءتيىس مىندەتتەرگە توقتالدى.

– بالالاردى بالاباقشامەن 100 پايىز قامتۋ كەرەك. بۇل ماسەلەمەن ۇكىمەت تە، اكىمدىكتەر دە اينالىسۋى قاجەت. سوندىقتان ۇكىمەتكە 3 جىلدا ەلىمىزدەگى بارلىق 55 مىڭ تاربيەشىنىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋدى تاپسىرامىن، – دەدى ەلباسى.

بۇدان بولەك، قازاقستان پرەزيدەنتى ورتا ءبىلىم بەرۋ ءىسىن جاڭارتىلعان مازمۇنعا كوشىرۋدى 2021 جىلعا قاراي اياقتاۋدى تاپسىردى. وسىعان بايلانىستى زياتكەرلىك مەكتەپتەردىڭ تاجىريبەسىنە سۇيەنىپ، جاڭا باعدارلامالار، ساپالى وقۋلىقتار، سونداي-اق، كادرلار دايارلاۋ جۇيەسىن ەنگىزۋ قاجەتتىگى اتاپ ءوتىلدى.

– وقۋشىلار مەن اتا-انالاردى ارتىق وقۋ جۇكتەمەسىنەن بوساتۋ كەرەك. جەرگىلىكتى جەرلەردەگى ورتا ءبىلىم بەرۋدىڭ پروبلەمالارىن ساپالى تۇردە شەشۋ ماسەلەسىنە بۇكىل وڭىرلەردەگى اكىمدەردىڭ نازارىن ەرەكشە اۋدارعىم كەلەدى. اكىمدىكتەر وقۋشىلاردىڭ دامۋى مەن ءبىلىم الۋى ءۇشىن مەكتەپ اسحانالارىنداعى ساپالى تاماقتان باستاپ بالالاردىڭ مەكتەپكە قاتىناۋىنا دەيىن قولايلى ءارى قاۋىپسىز جاعداي جاساۋى قاجەت. ءاربىر بالانىڭ بىلىمىنە جۇمساعان كۇش-جىگەرىمىز – ەلىمىزدىڭ جارقىن بولاشاعىنا سالعان ينۆەستيتسيا، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

سونىمەن قاتار، نۇرسۇلتان نازارباەۆ پەداگوگ كاسىبىنىڭ مارتەبەسىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان ناقتى ىنتالاندىرۋ شارالارىن ەنگىزە وتىرىپ، «پەداگوگ مارتەبەسى تۋرالى» زاڭ جوباسىن تياناقتى دايىنداۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى.

قازاقستان پرەزيدەنتى مۇعالىم قاي كەزەڭدە دە قازاقستان قوعامىندا ەرەكشە ورىن العانىن ايتتى.

– ءبىلىم بەرۋ ءىسىنىڭ بارلىق دەڭگەيىندە جەكە سەكتورمەن سەرىكتەستىكتى دامىتقان ءجون. مەكتەپتەردە جان باسىنا قاتىستى قارجىلاندىرۋ جۇيەسىن ەنگىزۋدى جالعاستىرۋ قاجەت. مۇنداي ءتاسىل ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى جەكە كاپيتالدىڭ ۇلەسىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل – الەمدىك ءۇردىس. سونداي-اق، باقىلاۋشى ورگاندار تاراپىنان مەكتەپتەرگە جۇرگىزىلەتىن سانسىز تەكسەرۋلەردى شەكتەۋ كەرەك، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

قازاقستان پرەزيدەنتى مۇعالىمدەر جۇمىسىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ايتتى. وسىعان وراي، پەداگوگتەردىڭ قۇقىقتارى مەن مۇددەلەرىن قامتاماسىز ەتىپ، وقۋشىلاردىڭ ىشكى تارتىبىنە قاتىستى ەرەجەلەردىڭ بۇزىلۋىنا جول بەرمەۋ قاجەتتىگىنە باسا ءمان بەرىلدى.

– وقۋشىلار مۇعالىمدەردى تىڭداۋعا جانە قۇرمەتتەۋگە ءتيىس. اتا-انالار مەن وقىتۋشىلار بالاعا ەكى جاقتان باقىلاۋ جاساۋى كەرەك، – دەدى ەلباسى.

سونىمەن بىرگە، قازاقستان پرەزيدەنتى ءۇش اۋىسىمدى جانە اپاتتى جاعدايداعى مەكتەپتەردىڭ پروبلەمالارىنا توقتالىپ، ءوڭىر اكىمدەرىنە وسى ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن ءتيىستى شارالار قابىلداۋ جونىندە تاپسىرما بەردى. اتاپ ايتقاندا، ەلباسى وسى ماقساتپەن 123 مەكتەپ سالۋ جونىندە تاپسىرما بەرگەنىن ەسكە سالدى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ حالىققا تەگىن تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋدى قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى جوبانى جۇزەگە اسىرۋ بارىسىنا توقتالدى.

– بىلتىردان باستاپ بارلىق ازاماتتار ءۇشىن تەگىن تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ جوباسى جۇزەگە اسىرىلۋدا. ءبىزدىڭ مىندەتىمىز – العاشقى جۇمىسشى ماماندىعىنا باۋلۋ. سونىمەن قاتار، بۇل ماماندىقتار ەكونوميكادا سۇرانىسقا يە بولۋعا ءتيىس. تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ ىسىندە ستۋدەنتتەردىڭ 12 پايىزى عانا دۋالدى بىلىممەن قامتىلعان. كوللەدجدەردى ماتەريالدىق-تەحنيكالىق جانە كادرلىق قامتاماسىز ەتۋ پروبلەماسى تولىق شەشىمىن تاپپاي وتىر، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

وسى سالاداعى ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن تەحنيكالىق جانە كاسىبي ءبىلىم بەرۋ ءىسىن جاڭعىرتۋ جونىندە جۇيەلى شارالار قابىلداۋ، سونداي-اق، دۋالدى ءبىلىم بەرۋدىڭ ۇلەسىن ارتتىرۋ قاجەتتىگى ايتىلدى.

– جوعارى ءبىلىم سالاسىندا ۋنيۆەرسيتەتتەرگە اكادەميالىق ەركىندىك پەن دەربەستىك بەرىلگەن، تيىسىنشە جاۋاپكەرشىلىك تە ارتتى. ەندى، جوعارى وقۋ ورىندارى الدىنا ءوز تۇلەكتەرىن جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتۋ جونىندە ماسەلە قويۋ كەرەك. ەگەر تۇلەكتەرى جۇمىس تاپپاسا، وندا وقۋ ورنى ءوزىنىڭ مىندەتىن اتقارماي وتىر دەگەن ءسوز، – دەدى ەلباسى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ 2022 جىلدىڭ اياعىنا دەيىن كەم دەگەندە 75 مىڭ ورىنعا ارنالعان ستۋدەنتتىك جاتاقحانا سالۋ جونىندەگى تاپسىرمانىڭ ۋاقتىلى ورىندالۋى ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

– ءبىلىم بەرۋدىڭ ساپاسى مەن قول جەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن مەملەكەت تاراپىنان قابىلدانعان شارالار جونىندە حالىققا كەڭىنەن ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ كەرەك. قازاقستاندىقتار قولعا الىنىپ جاتقان باستامالاردىڭ ءمانىن ءتۇسىنىپ، وعان اتسالىسۋ ءۇشىن حالىقپەن ءتيىمدى تىعىز بايلانىستى ۇدايى ۇستانۋ قاجەت. مەملەكەتتىڭ بارلىق باستامالارى حالقىمىزدىڭ تۇرمىس دەڭگەيىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان. جۇرتتىڭ ساپالى ءبىلىم الىپ، سۇرانىسقا يە ماماندىعى مەن لايىقتى جۇمىسى بولعاندا عانا ءال-اۋقاتىمىز ارتادى، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

سوڭىندا مەملەكەت باسشىسى پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنە بەلگىلەنگەن مىندەتتەردىڭ ءبارىنىڭ ساپالى ورىندالۋىنا باقىلاۋ جاساۋدى تاپسىردى.

Abai.kz