قۇرمەتتى Abai.kz ۇجىمى! مەن – بىرنەشە جىلدان بەرى سىزدەردىڭ پورتالدىڭ تۇراقتى وقىرمانىمىن. ەسىمىم – گۇلنازيا. جالپى، گازەتتە جازىلعان ماقالاداعى اۆتور پىكىرىنە رەداكتسيا كوزقاراسىن  بىلدىرمەيدى دەلىنگەن. دەگەنمەن، گازەتتە جازىلعان جايتتار باسقالاردىڭ، ناقتى ايتقاندا، الدەبىر كەيىپكەردىڭ ارتىندا قالعان ۇرپاقتارىنىڭ نامىسىنا تيەتىن بولسا، رەداكتسيا جاۋاپ بەرمەيدى ەكەن دەپ، قويا سالۋعا بولا ما؟

ەندى ايتار ويىما كەلسەم، 2018 جىلدىڭ 14 جەلتوقسانىندا «امانكەلدى ارايى» گازەتىنىڭ №44-نومەرىندە «قاراپايىم انا قۋانىشى» اتتى ماقالا جاريالانعان. وندا جاڭىل مۇقانقىزى جانە ونىڭ اكەسى جايلى جازىلعان. سول ماقالادا ادامداردىڭ پىكىرى الىنعان ەكەن. ماسەلەن، مۇقان اكەمىزدى ماقتاۋ ءۇشىن ەسەت بەيسەنوۆ ەسىمدى تۇرعىندى سويلەتكەن. ول ءوزىنىڭ اكەسى ايتقان قىلىپ بىلاي دەيدى: «مۇقان اقساقالدىڭ قاپار دەگەن ءىنىسى بولعان.  ول كىسى وتە مومىن ەدى، زاۆ.فەرما بولاتىن، بىردە قاپار اباقتىعا جابىلىپ قالىپ، ونى مۇقان اقساقال ت.بادامباەۆ دەگەن اۋدان باسشىسىنا كىرىپ، بوساتىپ الىپتى».

ياعني، بىرىنشىدەن قاپار اكەمدى وتە مومىن، قولىنان ءىس كەلمەيتىن ادام رەتىندە  كورسەتكەن.

1905 جىلى تۋعان، جاستايىنان ەڭبەككە ارالاسقان ەلگە اعايىنعا ادال، قامقور بولعان  كىسى قاپار اكەمنىڭ  ادالدىعى جايلى ەل اراسىندا اڭىزدار جەتەرلىك. ءومىرىنىڭ ءبارىن  وسى ەلدى وركەندەتۋگە ارناعان. 1966 جىلعا دەيىن كولحوز، سوۆحوز جۇمىستارىندا باسشى بولعان، دەمالىس جاسىنا جەتكەنگە دەيىن، «كرۋپسكايا» سوۆحوزىندا جىلقى فەرماسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بولعان. وسىنداي ادامدى بۇلاي ءسوز ەتۋدىڭ ءوزى ارتىق.

ەكىنشىدەن، اباقتىعا تۇسكەن دەگەن نە ءسوز؟ ول كىسى ومىرىندە  ونداي جاعدايدى باسىنان وتكىزگەن ەمەس. بولماعاندى بولدى دەپ، گازەتكە جازۋ، ياعني تاسقا قاشاۋ ادىلەتتىلىك پە؟

ۇشىنشىدەن، گازەتتىڭ ءسوزى  - تاريح. اۋداندىق گازەت بولسا دا، بۇل جۇزدەگەن جىلدار بويى ساقتالىپ قالادى. مىنانى وقىعان كەيىنگى ۇرپاق نە ويلايدى؟ باسىلىم باسشىلارى شىنايى تاريحقا قيانات جاساپ وتىرعاندارىن بىلە مە؟

بىرەۋدى ماقتاعىسى كەلسە، ءسوز كوپ قوي، قازىر ول كىسىلەردى بىلەتىن ادامدار از. تەك 40-شى جىلدان باستاپ تۋعان ادامداردى سويلەتىپتى. ولار 1905 جىلى تۋعان مەنىڭ اكەمدى قايدان بىلەدى؟ بىلمەگەن ادامى جايلى بۇلاي سويلەپ، ونى گازەتكە باستىرۋ دۇرىس ەمەس.

بىردە قالدي دەگەن كىسىنى مەكتەپ وقۋشىلارىمەن كەزدەسۋگە شاقىرعانمىن. سول كەزدەسۋدە بىلاي دەپ ايتىپ ەدى: «شىركىن، مىنا گۇلنازيا اپايلارىڭنىڭ اكەسى قاپار اعانىڭ ەڭبەكقورلىعى، ادالدىعى، اقكوڭىلدىگى قانداي ەدى، نەگە سونداي تۇلعالارىمىز ايتىلىپ-جازىلمايدى. بىزدىكى جاي عوي، سول كىسىلەردەن العان تاجىريبەمىز از»، - دەپ اڭگىمەلەپ بەرىپ ەدى.

مەن الگى ماقالانى وقىپ شىققاننان كەيىن، ءوزىمدى ۇستاپ، ءبىراز ۋاقىت وتكىزىپ الدىم، بۇرىندارى گازەت بەتىنەن كەيبىر كوڭىلگە قونبايتىن اڭگىمەلەردى كورىپ، وقىپ جۇرسەك تە ەشتەمە دەمەيتىن ەدىك. وسى جولى ايتپاسقا بولمادى.

رەنجىپ، قولىما قالام الىپ، سىزدەرگە جۇگىنىپ وتىرعان سەبەبىم وسى. بۇل ماقالادا ايتىلعان دەرەك شىمقاي وتىرىك. بىرەۋدىڭ سىرتىنان وتىرىك سويلەتۋگە بولا ما؟

ءاربىر جازىلعان جايتتىڭ  ارتىندا  كىسى بار.  وزى جوق بولسا دا ۇرپاعى بار. ءبىز دە وسى اۋدانعا ءوسىپ-ءونىپ سول اكەنىڭ سالىپ كەتكەن جولىمەن، بەرگەن تاربيەسىمەن بار ءومىرىمىزدى ۇرپاق تاربيەسىنە ارناعان ادال جانبىز.  اكەمىمدى ماقتان ەتەمىز.

گۇلنازيا قاجى قاپارقىزى، امانكەلدى اۋدانى  

Abai.kz