«نۇر وتان» پارتياسىنىڭ كەزەكتى XVIII سەزىندە مەملەكەت باسشىسى، پارتيا توراعاسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ايتقان ويلارى مەن كوتەرگەن باستامالارىنا قر پارلامەنت سەناتىنىڭ دەپۋتاتتارى دا قولداۋ ءبىلدىرىپ جاتىر. ءبىز بۇگىن بىرنەشە سەناتوردىڭ پىكىرىن وقىرمان نازارىنا ۇسىنىپ وتىرمىز.

Abai.kz اقپاراتتىق پورتالى 

ۆلاديمير ۆولكوۆ، پارلامەنت سەناتىنىڭ دەپۋتاتى

الدىمىزدا اۋقىمدى جۇمىستار بار

1995 جىلى كونستيتۋتسيانى قابىلداي وتىرىپ، قازاقستان ءوزىن دەموكراتيالىق، زايىرلى، قۇقىقتىق جانە الەۋمەتتىك مەملەكەت دەپ جاريالادى، ادام جانە ونىڭ ءومىرى، قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارى ەلىمىزدىڭ ەڭ باستى قۇندىلىقتارى بولىپ تابىلادى.

«نۇر وتان» پارتياسىنىڭ XVIII سەزىندە ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ حالىق پەن مەملەكەتتىك بيلىكتىڭ تۇتاستىعى مەن كەپىلى رەتىندە كونستيتۋتسيانىڭ، ادام جانە ازامات قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنىڭ نەگىزىن قۇرايتىن قاعيدالاردىڭ مىزعىماستىعىن كەزەكتى مارتە دالەلدەدى.

حالىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسى مەن ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋ جانە قازاقستاننىڭ الەۋمەتتىك-باعدارداعى مەملەكەت رەتىندە دامۋى باستى مىندەت بولىپ تابىلادى جانە ەلباسى ونى ۇدايى ايرىقشا نازاردا ۇستاپ كەلەدى. بۇل ماقساتقا تەك ۇلتتىق قوردان 2019-2021 جىلدارى 1 تريلليون 350 ميلليارد تەڭگە بولىنەدى.

مەملەكەت باسشىسى رەسپۋبليكانىڭ دامۋىنداعى جاڭا كەزەڭدى باستاي وتىرىپ، حالىقتىڭ قامتىلۋى تومەن توپتارىن قولداۋ جانە تابىسى از ازاماتتاردىڭ تۇرعىن ءۇي ماسەلەلەرىن شەشۋ جونىندە بىرقاتار ۇسىنىستاردى اتاپ ءوتتى. ماسەلەن، اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك الۋ قۇقىعىنا يە بالالى وتباسىلاردى ماقساتتى تۇردە قولداۋ ءۇشىن كوپبالالى وتباسىلارداعى ءاربىر بالاعا 21 مىڭ تەڭگەگە جۋىق اقى تولەنەدى. سونىمەن قاتار، وسىنداي وتباسىلاردىڭ جالپى تابىسىن ەسەپتەۋ كەزىندە جەكەلەگەن جاردەماقىلار، ونىڭ ىشىندە، كوپ بالالى وتباسىلار مەن كوپ بالالى انالارعا بەرىلەتىن مەملەكەتتىك جاردەماقى، بالالارعا ارنالعان مۇگەدەكتىك جاردەماقى، ستيپەنديالار ەسەپتەۋدەن الىنىپ تاستالادى. سونىمەن قاتار، مۇگەدەكتىگى بار بالالاردى تاربيەلەيتىن اتا-انالارعا، وتباسىلار مەن قامقورشىلارعا كوتەرىڭىكى جاردەماقى بەرىلەتىن بولادى.

قازاقستاندىق وتباسىلاردىڭ ءال-اۋقاتىن ودان ءارى ارتتىرۋ ماقساتىندا مەملەكەت باسشىسى بيۋدجەت سالاسىندا ەڭبەك ەتەتىن قىزمەتكەرلەردىڭ ەڭبەكاقىسىن 30 پايىزعا دەيىن كوتەرۋدى تاپسىردى، بۇل 1 ميلليوننان استام ازاماتتىق سالانىڭ قىزمەتكەرلەرىن قامتيدى. سونىمەن قاتار، وبلىستىق جانە اۋداندىق دەڭگەيدەگى اتقارۋشى ورگاندارداعى تومەنگى دەڭگەيدەگى قىزمەتكەرلەرىنىڭ ورتاشا ەڭبەكاقىسى 25 پايىزعا كوبەيەدى.

دارىگەرلىك كومەك كورسەتۋ ساپاسىن جاقسارتۋعا نازار اۋدارىلادى. الەمدەگى دامىعان ەلدەردىڭ تاجىريبەسىن ەسكەرە وتىرىپ، دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە العاشقى مەديتسينالىق-سانيتارلىق كومەككە جۇمسالاتىن شىعىندار ۇلعايتىلادى.

ەلىمىزدىڭ بارلىق اۋماعىندا ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋ ءۇشىن ايماقتىق ساياساتتى ىسكە اسىرۋ كوزدەلىپ وتىر، ول وبلىستىق جانە اۋداندىق ماڭىزى بار اۆتوموبيل جولدارىنىڭ جاعدايىن جاقسارتۋعا جانە ايماقتىق كولىك ينفراقۇرىلىمىن نىساندارىن جاڭعىرتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

تۇرعىنداردى سۋمەن، گازبەن قامتاماسىز ەتۋ جانە ەلەكترمەن جابدىقتاۋ سەكىلدى وتكىر پروبلەمالارى بىرتىندەپ شەشىلەتىن بولادى.

وسى جوبالاردىڭ بارىندە دە اۋىل تۇرعىندارى نازاردان تىس قالمايدى.

مەملەكەت باسشىسى الداعى 10 جىلدا ەلدىڭ الەۋمەتتىك دامۋىنىڭ نەگىزگى باعىتتارىن بەلگىلەدى. ايتىلعان شارالاردىڭ ءبارى پارتيانى دامىتۋدىڭ جاڭا باعدارلاماسىندا كورىنىس تاباتىن بولادى.

دەپۋتاتتار ەلباسىنىڭ حالىقتىڭ ەكونوميكالىق ءوسۋىن جانە ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋدى كوزدەيتىن باستامالارىن زاڭ جۇزىندە بەكەمدەۋ ءۇشىن اۋقىمدى جۇمىستاردى اتقاراتىن بولادى.

ەدىل مامىتبەكوۆ، سەنات دەپۋتاتى

الەۋمەتتىك سالا – باستى نازاردا  

«نۇر وتان» پارتياسىنىڭ مەرەيتويلىق XVIII سەزىندە پارتيانىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى باعدارلاماسى بەكىتىلدى. مەملەكەت باسشىسى، «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ توراعاسى ن.نازارباەۆ پارتيانىڭ الدىندا تۇرعان 10 مىندەتتى بەلگىلەدى. الداعى ون جىلعا دامۋدىڭ باستى باعىتى الەۋمەتتىك جاڭعىرۋعا باعىتتالادى.

ەلباسى جاريا ەتكەن باستى يدەيا پارتيانىڭ باعدارلاماسى الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشۋگە باعىتتالعان. بۇل حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋ، تۇرعىنداردىڭ تابىسى مەن تۇرمىس دەڭگەيىن ارتتىرۋ بولىپ تابىلادى. اتقارۋشى ورگانداردىڭ نازارىنان تىس قالعان الەۋمەتتىك سالاداعى نەگىزگى ماسەلەلەر اتاپ ءوتىلدى.

مەملەكەت باسشىسى ەكونوميكانى جەتكىلىكتى تۇردە قارجىلاندىرماعان اقشا-نەسيە ساياساتىنداعى جەكە ماسەلەلەرگە توقتالدى. حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋ ءۇشىن، ەڭ الدىمەن ەكونوميكانىڭ دەڭگەيى ارتۋى ءتيىس. كوپبالالى جانە الەۋمەتتىك از قامتىلعان وتباسىلارعا، جاستارعا، دەنساۋلىق ساقتاۋ مەن ءبىلىم بەرۋ سالالارىنا قاتىستى ماسەلەلەر ايتىلدى. وسىعان بايلانىستى پرەزيدەنت الەۋمەتتىك سالانى جاڭعىرتۋ ءۇشىن بىرقاتار ناقتى تاپسىرمالار بەردى.

ودان باسقا، ەلباسى كەدەيلىك شەگىن قايتا قاراۋ قاجەتتىلىگىنە توقتالدى. اتاپ ايتقاندا، 340 مىڭ تۇرعىن ءۇشىن ارنايى الەۋمەتتىك كومەك بەرۋ پىسىقتالدى، سونىڭ ىشىندە كوپبالالى وتباسىلارعا دا بەرىلەتىن بولادى. بۇل رەتتە، ۇكىمەتكە تۇرعىندارعا بەرىلەتىن الەۋمەتتىك كومەكتىڭ شارتتارىن قايتا قاراۋ تاپسىرىلدى. ەكونوميكانىڭ وسۋىنە سەرپىن بەرەتىن شاعىن جانە ورتا بيزنەستى نەسيەمەن قامتاماسىز ەتۋ قاجەتتىلىگى اتاپ ءوتىلدى. 2030 جىلعا دەيىن شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ ىشكى جالپى ونىمگە قوسقان ۇلەسى 40 پايىزعا دەيىن ارتۋى قاجەت جانە بۇل وتە ماڭىزدى مىندەت.

ەلباسىنىڭ پارتيا سەزىندە قويعان باستى مىندەتى الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشۋ بولىپ وتىر. بۇعان باسا نازار اۋدارىلىپ، ءتيىستى تاپسىرمالار بەرىلدى. قازاقستان ساياساتىنىڭ باستى ماقساتى الەۋمەتتىك باعدار ەكەنى ايتىلدى. وسى ورايدا، الەۋمەتتىك باعدارلامالاردى شەشۋگە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ 45 پايىزىنان استام قارجىسى بولىنەتىن بولادى.

ءالي بەكتاەۆ، پارلامەنت سەناتىنىڭ دەپۋتاتى

اۋىلداعى ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ ماڭىزدى

ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ سەزدە الەۋمەتتىك سالانى دامىتۋعا، كوپ بالالى انالاردى قولداۋعا، اۋىلدىڭ ينفراقۇرىلىمىن جاقسارتۋعا ارنالعان اۋقىمدى باعدارلامالىق دوكترينامەن تانىستىردى. جالپى باعدارلاماعا بايلانىستى ايتار بولساق، اۋىلدى دامىتۋ دەگەن ۇلكەن ماسەلە ەكەنى انىق. سوندىقتان اۋىل پارتياسىنىڭ توراعاسى رەتىندە «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ سەزىندەگى قابىلدانعان باستامالاردىڭ ءبارى ءبىزدىڭ دە ويىمىزدان شىققانىن ايتقىم كەلەدى. سەبەبى، ونىڭ ءبارى حالىقتىڭ تۇرمىس-تىرشىلىگىنە تىكەلەي قاتىستى، ەلدىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋعا، الەۋمەتتىك جاعدايىن جاقسارتۋعا ارنالعان ماسەلەلەر.

ءبىز ءۇشىن ەڭ باستىسى  – اۋىلداردى ساقتاپ قالۋ. قازىرگى ۋاقىتتا 7 مىڭنان استام اۋىلدى ءبولىپ الىپ، سولارعا ينفراقۇرىلىمدىق جاعداي جاساي وتىرىپ، اۋىلداعى ازاماتتاردى تۇراقتاندىرۋ وتە ماڭىزدى ەكەنى داۋسىز. حالىقتىڭ بارلىعى قالاعا كوشە بەرمەي، اۋىلدا تۇراقتانسا – نۇر ۇستىنە نۇر.

ەلباسى جاستاردى جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسىن باسا ايتتى. ارينە، بۇگىنگى تاڭدا ول ءۇشىن جاڭا كاسىپورىندار اشىلۋى كەرەك. اۋىلدى ءبىز ەكونوميكانىڭ نەگىزگى درايۆەرىنە اينالادى دەپ وتىرمىز. سەبەبى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ 29 پايىزى عانا بۇگىنگى تاڭدا قايتا وڭدەلەدى. سول اۋىلشارۋاشىلىعى ونىمدەرىن قايتا وڭدەۋ كاسىپورىندارىن قۇرۋعا قىرۋار ۋاقىت، قوماقتى قاراجات قاجەت، اۋقىمدى جۇمىس جاسالۋى قاجەت. ەگەر سول كاسىپورىندار جۇمىسقا كىرىسەتىن بولسا، كوپتەگەن جۇمىس ورىندارى اشىلادى.

ودان بولەك، اۋىل مەكتەپتەرىنىڭ، دەنساۋلىق ساقتاۋ مەكەمەلەرىنىڭ جاعدايىن جاقسارتۋ دا زور ماڭىزعا يە بولىپ وتىر. وسى ماسەلەلەرگە باسا نازار اۋدارىلىپ، جۇمىس ناقتى جاسالاتىن بولسا، اۋىلدان ەل كوشپەيدى.

Abai.kz