ميچيگان ۋنيۆەرسيتەتى: "قازاقستان ۇكىمەتى تسەنزۋراعا دايىندالىپ جاتقان سىڭايلى"
Censored Planet - ميچيگان ۋنيۆەرسيتەتى جانىنان قۇرىلعان زەرتتەۋ ورتالىعى. ولار الەم بويىنشا (170 استام ەلدە) ينتەرنەت جەلىلەرىندەگى اقاۋلاردى، شابۋىلدار مەن توسقاۋىلداردى زەرتتەيدى. وسى ورتالىق سكانەرلەرى 20 شىلدەدەن باستاپ قازاقستاندا MitM شابۋىلدارى تۋرالى ەسكەرتە باستاعان. ( MitM - man in the middle «ارادا ادام بار» شابۋىلدارى دەگەنىمىز پايدالانۋشى مەن سايت اراسىنا ءۇشىنشى ادامداردىڭ كىرىپ سەرتيفيكات پەن ترافيك ارقىلى جەكە دەرەكتەرىن، قۇپياسوزدەرىن ەركىن قاراپ، قاداعالاي الاتىنىن بىلدىرەدى).
ءسويتىپ قازاقستانداعى ينتەرنەتتەگى جاعداي زەرتتەۋ نىسانىنا اينالدى.
بۇل زەرتتەۋ جۋرناليستىك ماقالا، نە ەكسپەرت پىكىرى ەمەس. تولىققاندى عىلىمي نەگىزدەلگەن زەرتتەۋ! قاراپايىم وقىرمان تۇسىنبەيتىن تۇستارى كوپ. بىراق ءسىز بەن ءبىز ءۇشىن وتە تۇسىنىكتى مىناداي جولدار بار:
"قاۋىپسىزدىك سەرتيفيكاتتارىن ورناتۋدى ۇسىنعان قازاقستاندىق ينتەرنەت-پروۆايدەرلەر وسى ارەكەتى ارقىلى پايدالانۋشىلاردى زاڭسىز كونتەنتتەن، ينتەتنەت الاياقتاردان، زاڭسىز بۇزۋدان قورعايتىنىن مالىمدەيدى. الايدا سەرتيفيكاتتار باعىتتالعان دومەندەر تىزىمىنە كەلسەك، ولاردىڭ نەگىزگى نىساناسى نەگىزىنەن الەۋمەتتىك مەديا جانە كوممۋنيكاتسيالىق سايتتار بولىپ تۇر.
HTTPS توسقاۋىلدارى قازاقستانداعى ازاماتتاردىڭ جەكە باسىنىڭ قۇپياسى مەن قاۋىپسىزدىگىنە قاۋىپ توندىرەدى. قازىر مۇنداي توسقاۋىلدار بۇكىل ەل اۋقىمىندا جاسالماعانىمەن، قازاقستان ۇكىمەتى جاقىن ارادا تسەنزۋراعا دايىندالىپ جاتقان ءارى وعان تولىق مۇمكىندىگى بار سىڭايلى. حالىقارالىق قاۋىمداستىق بىرنەشە ون جىلدار بويى قول جەتكىزگەن كيبەرقاۋىمداستىق پروگرەسسىنە قايشى كەلەتىن مۇنداي جاعىمسىز تاجىريبەنى نازاردا ۇستاۋى كەرەك".
بەللا ورىنبەتوۆانىڭ facebook پاراقشاسىنان
Abai.kz
