2019 جىلعى 2 قىركۇيەكتە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ پارلامەنت پالاتالارىنىڭ بىرلەسكەن وتىرىسىندا قازاقستان حالقىنا جولداۋىن جەتكىزدى. مەملەكەت باسشىسى ءوز سوزىندە ەكونوميكالىق، ساياسي جانە الەۋمەتتىك سالالارداعى بىرقاتار ماڭىزدى شەشىمدەر تۋرالى جاريالادى.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، ەلباسى جاساعان بەس ينستيتۋتسيونالدىق رەفورمانى جانە ۇلت جوسپارىن تولىقتاي جۇزەگە اسىرۋ قاجەتتىلىگىن ەسكەرۋ قاجەت.

ساياسي قايتا قۇرۋ كەزەڭ-كەزەڭىمەن، ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ جانە حالىقتىڭ مۇددەلەرىن ەسكەرە وتىرىپ جۇزەگە اسىرىلاتىن بولادى. الەمدىك تاجىريبە كورسەتكەندەي، جارىلعىش، جۇيەسىز ساياسي ىرىقتاندىرۋ ىشكى ساياسي جاعدايدى تۇراقسىزداندىرۋعا، ءتىپتى مەملەكەتتىلىكتى جوعالتۋعا اكەلەدى.

مەملەكەت باسشىسى ايتقانداي، ءبىزدىڭ ورتاق مىندەتىمىز – ازاماتتاردىڭ بارلىق سىندارلى سۇرانىستارىنا تەز ءارى ءتيىمدى جاۋاپ بەرەتىن «ەستۋ مەملەكەتى» تۇجىرىمداماسىن جۇزەگە اسىرۋ.

بيلىك پەن قوعامنىڭ تۇراقتى ۇنقاتىسۋى ارقىلى عانا قازىرگى زامانعى گەوساياسات جاعدايىندا ۇيلەسىمدى مەملەكەت قۇرىلا الادى. سوندىقتان ازاماتتىق قوعامدى قولداۋ جانە نىعايتۋ، ونى شەشۋ ءۇشىن ەڭ وزەكتى ۇلتتىق مىندەتتەردى تالقىلاۋعا تارتۋ قاجەت.

پرەزيدەنت كوپشىلىكتىڭ ءتيىمدى كەرى بايلانىسىنا نازار اۋداردى. قوعامدىق ۇنقاتىسۋ، اشىقتىق، ادامداردىڭ قاجەتتىلىكتەرىنە جەدەل دەن قويۋ – مەملەكەتتىك ورگاندار قىزمەتىنىڭ نەگىزگى باسىمدىقتارى.

پرەزيدەنت ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارى مەن ولاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قورعاۋدى نىعايتۋدىڭ ماڭىزدى فاكتورى سوت جانە قۇقىق قورعاۋ جۇيەلەرىن تەرەڭ رەفورمالاۋ بولىپ تابىلاتىندىعىن اتاپ ءوتتى. سوت شەشىمدەرىنىڭ ساپاسىن جاقسارتۋ ءۇشىن بىرقاتار ماڭىزدى شارالار قابىلداۋ قاجەت. سۋديانىڭ زاڭعا جانە ىشكى سەنىمدەرگە نەگىزدەلگەن شەشىم قابىلداۋ قۇقىعى مىزعىمايدى. زورلىق-زومبىلىق، پەدوفيليا، ەسىرتكى ترافيگى، ادام ساۋداسى، ايەلدەرگە قاتىستى تۇرمىستىق زورلىق-زومبىلىق جانە جەكە ادامعا، اسىرەسە بالالارعا قاتىستى باسقا دا اۋىر قىلمىستار ءۇشىن جازانى شۇعىل كۇشەيتۋ قاجەت.

قۇقىق قورعاۋ جۇيەسىن تولىققاندى رەفورمالاۋ ماڭىزدى مىندەتتەردىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرەدى. پوليتسيانىڭ ءيميدجى مەملەكەتتىڭ كۇش قۇرالى رەتىندە بىرتىندەپ بۇرىنعىعا اينالادى، ازاماتتاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قىزمەت كورسەتەتىن ورگانعا اينالادى.

ءبىزدىڭ ماقساتىمىز – مەملەكەتتىڭ تۇراقتاندىرۋشى ءرولى بار نارىقتىق ينستيتۋتتار مەن تەتىكتەردىڭ جان-جاقتى دامۋىن قامتاماسىز ەتۋ. سونىمەن بىرگە «قاراپايىم زاتتار ەكونوميكاسى» تۋرالى ۇمىتپاۋ كەرەك. بۇل ءبىزدىڭ جۇمىسىمىزدىڭ باسىم باعىتى.

پرەزيدەنت اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋ قاجەتتىگىنە توقتالدى. اۋىل شارۋاشىلىعى – ءبىزدىڭ نەگىزگى رەسۋرسىمىز، بىراق ونى تولىقتاي پايدالانۋ مۇمكىن ەمەس. بىزدە تەك ەلدە عانا ەمەس، سونىمەن قاتار شەتەلدە دە سۇرانىسقا يە ورگانيكالىق جانە ەكولوگيالىق تازا ونىمدەر شىعارۋ ءۇشىن ايتارلىقتاي الەۋەت بار.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، عىلىمداعى جاعداي ەرەكشە نازار اۋدارۋدى قاجەت ەتەدى. ونسىز ءبىز ۇلتتىڭ ىلگەرىلەۋىن قامتاماسىز ەتە المايمىز. ۇكىمەت بۇل ماسەلەنى عىلىمي زەرتتەۋلەردىڭ دەڭگەيىن ارتتىرۋ جانە ونى ءىس جۇزىندە قولدانۋ تۇرعىسىنان قاراستىرۋى كەرەك. پرەزيدەنت سونىمەن قاتار وتباسى مەن بالا ينستيتۋتىن، ينكليۋزيۆتى قوعام قۇرۋدى قولداۋعا شاقىردى.

وزەكتى مىندەت – ازاماتتاردىڭ، اسىرەسە جاستار مەن ستۋدەنتتەردىڭ بەلسەندى ومىرلىك ۇستانىم داعدىلارىن قالىپتاستىرا وتىرىپ، ەرىكتىلىك ءىس-شارالارعا قاتىسۋىن ارتتىرۋ. بۇل ۇكىمەتتىڭ ازاماتتىق قوعامدى نىعايتۋ جونىندەگى كۇش-جىگەرىنىڭ ماڭىزدى بولىگى.

پرەزيدەنت سونىمەن قاتار جەرگىلىكتى بيلىك ورگاندارىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ قاجەتتىگىنە نازار اۋداردى. جەرگىلىكتى بيلىك ورگاندارىنا ادامدار ۇنەمى قول جەتكىزە الۋى كەرەك.

مەملەكەت باسشىسى پيلوتتىق جوبا رەتىندە جەرگىلىكتى بيلىك ورگاندارىنىڭ تيىمدىلىگىن باعالاۋ جۇيەسىن ەنگىزۋدى ۇسىندى. جالپى، ۇكىمەت الداعى ۋاقىتتا ءوز قىزمەتىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋى كەرەك.

وسىلايشا، مەملەكەت باسشىسى حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن انىقتايتىن نەگىزگى باعىتتار بويىنشا ماڭىزدى مىندەتتەر قويدى.

حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى جانە قازاقستاننىڭ الەمنىڭ دامىعان 30 ەلىڭىڭ قاتارىنا كىرۋى – تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزدىڭ ۇزاق مەرزىمدى ماقساتى بولماق.

ي.ا. كاليەۆ

ساياسي عىلىمدار كانديداتى، پروفەسسور، س. تورايعىروۆ ات. پمۋ-دىڭ «باسقارۋ جانە ساياساتتانۋ» كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى.

Abai.kz