قاراشا ايىندا قازاقستاندا ازىق تۇلىك باعاسى قىمباتتادى. EnergyProm سايتىنىڭ حابارلاۋىنشا، قازىر ءبىرىنشى سۇرىپتى ۇن باعاسى 4%-كە وسكەن. سايكەسىنشە، وڭىرلەردەگى نان باعاسى دا ايتارلىقتاي قىمباتتادى. ماسەلەن، اقتوبەدە ءبىر بولكە نان 7 تەڭگەگە، اتىراۋ مەن پاۆلوداردا 20 تەڭگەگە قىمباتتاعان.

الايدا، قازان ايىنىڭ ورتاسىندا اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى ەلدەگى استىق پەن ۇن قورلارىنىڭ جاعدايى تۇراقتى ەكەنىن، نان باعاسى بەلگىلەنگەن دەڭگەيدە قالاتىنىن ايتقان. بىراق، مينيسترلىكتىڭ بۇل ءسوزىن وڭىرلەردەگى جاعداي جوققا شىعارىپ تۇر.

ودان بولەك، جۇمىرتقا باعاسى 3,1%-كە، ءسۇت ونىمدەرى 3%-كە، قاراقۇمىق جارماسى - 8,6%، تارى باعاسى - 1,9%، ارپا جانە جارما ونىمدەرىنىڭ باعاسى- 1,5% جانە 1,2% وسكەن. ال، سيىر ەتىنىڭ باعاسى بىردەن 2,2%-كە كوتەرىلسە، قوي ەتى 1,2%-كە قىمباتتاعان.

سونىمەن قاتار، قازىر ەلىمىزدە ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ باعاسى دا قىمباتتاعان. ماسەلەن، قازان ايىندا ورال قالاسىندا تاريفتەردىڭ باعاسى 10,7%-كە وسكەن. ياعني، قالادا 100 كۆت/ساعاتتىڭ قۇنى - تۇتىنۋ دەڭگەيىنە بايلانىستى 1,1 مىڭ تەڭگەدەن 1,7 مىڭ تەڭگەگە دەيىن كوتەرىلگەن. ال، وسكەمەن مەن سەمەيدە تاريفتەر ورتا ەسەپپەن 6%-كە وسكەن. ءسويتىپ، ءۇش ايماقتا عانا تاريفتەر ورتاشا ەسەپپەن 8%-كە كوتەرىلدى.

ال، ەلەكتر ەنەرگياسى مەن ازىق-تۇلىك باعاسى وسىلاي قىمباتتاعاندا، جالاقىنىڭ جايى قانداي؟

جۋىردا باق وكىلدەرى ەلىمىزدەگى ورتاشا ايلىق جالاقى 191,1 مىڭ تەڭگەگە جەتتى دەپ جازدى. ال ەلىمىزدە تەك بەس ايماق قانا ورتاشا دەڭگەيدەن جوعارى جالاقى الادى ەكەن. ول بەستىك - اتىراۋ وبلىسى، نۇر-سۇلتان قالاسى، ماڭعىستاۋ وبلىسى جانە الماتى قالاسى مەن باتىس قازاقستان وبلىستارى.

ماسەلەن، اتىراۋ وبلىسىنىڭ تۇرعىندارىنىڭ ورتاشا ايلىق جالاقىسى - 361,5 مىڭ تەڭگە.نۇر-سۇلتان قالاسىنداعى ورتاشا جالاقى - 308,1 مىڭ تەڭگە. ماڭعىستاۋ وبلىسىنداعى ورتاشا جالاقى - 297,3 مىڭ تەڭگە بولسا، الماتى قالاسى مەن باتىس قازاقستانداعى ورتاشا ايلىق جالاقى 222 مىڭ جانە 191,3 مىڭ تەڭگەنى قۇرايتىن كورىنەدى.

ال، قازاقستاننىڭ قالعان 12 ايماعىندا ايلىق جالاقى ورتاشا رەسپۋبليكالىق دەڭگەيگە جەتپەيدى.

ارينە، بۇل رەسمي ستاتيستيكا ەلىمىزدەگى شىنايى الەۋەمەتتىك جاعدايمەن سايكەس كەلمەۋى مۇمكىن. سەبەبى، قر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى بىلتىردىڭ وزىندە 500 مىڭعا جۋىق ادام 42 مىڭ 500 تەڭگەدەن تومەن جالاقى الاتىنىن ايتقان بولاتىن.

ال، مۇنداي جاعدايعا قوعام وكىلدەرى دە قارسىلىق تانىتىپ، ءوز ويلارىن  الەۋمەتتىك جەلىدە جازىپ جاتىر.

جانىبەك كوپجاسار، جۋرناليست: نارازىلىق تانىتپاق تۇگىلى، جايباراقات ءجۇرمىز.

-ۇننىڭ باعاسى ەكى ەسە ءوستى! بىلتىر وسى ۋاقىتتا 4000 تگ بولعان ءبىر موشەك ۇن قازىر 8000 تگ. ۇستىندە! ال ءبىز نارازىلىق تانىتپاق تۇگىلى، "ويباي، تاعى قىمباتتايدى دەپ جاتىر، 12000 تەڭگە بولادى ەكەن، ەكى-ءۇش موشەك الىپ الايىق" دەپ جايباراقااااات ءجۇرمىز. جالاقىمىزدىڭ ءبىر تيىنعا دا وسپەگەنىندە شارۋامىز جوق!

وركەنيەتتى، ازاماتتىق قوعامى دامىعان ەلدەردى ايتپاي-اق قويايىن، بىلتىر يراندا جۇمىرتقانىڭ باعاسى 10000 تۇماننان 18000 تۇمانعا وسكەندە نە بولعانى ەستەرىڭىزدە شىعار. وتكەندە چيلي حالقى مەترو بيلەتىنىڭ باعاسى 800 پەسودان 830 پەسوعا وسكەندە نە ىستەگەنىن ەستىگەن بولارسىزدار؟

ال بىزدە حالىق ءجيى تۇتىناتىن ۇن، نان، ەت 30-100% ارالىعىندا قىمباتتادى سوڭعى ءبىر جىلدا، قىڭق ەتكەن جوقپىز. تۇرمىسقا اسەر ەتپەدى دەيىن دەسەڭ، اش جۇرگەن حالىق (كەشە عانا تارازدا اشتىقتان قالتىراعان ەكى بالا اۋرۋحاناعا ءتۇستى), اشۋىن ءبىر-بىرىنەن الىپ، مەيىرىمسىز بولىپ بارا جاتقان قازاق. اسەر ەتتى دەيىن دەسەڭ، ءبىر-ەكى قازاقتان باسقاسى ءۇنسىز...
بۇعا بەرسەڭ، سۇعا بەرمەي مە!؟ كىم كىنالى؟ فەودال بيلىك پە، جوق قۇل حالىق پا؟

بەللا ورىنبەتوۆا، جۋرناليست: زاڭ اياسىندا قىزمەت ەتەتىن بيلىك كەرەك

-سىزدەر ناننىڭ باعاسىن بىلەسىزدەر مە؟ بالكىم ون-جيىرما تەڭگەگە قىمباتتاۋى بىرەۋلەر ءۇشىن بىلىنبەس. بىراق نان كەتسە، وعان قوسىلىپ باسقا دا ازىق-تۇلىك باعاسى شارىقتايدى.

قازان ايىنىڭ باسىندا ءبىر قاپ ۇننىڭ كوتەرمە ساۋداداعى باعاسى 6500 تەڭگە بولعان. بۇگىن - 8700 تەڭگە. مىنا تۇرىمەن جەلتوقسانعا قاراي 11-12 مىڭعا جەتەدى دەپ وتىر بازارداعىلار. بىلتىر جەلتوقساندا ءبىر قاپ ۇن 3800 تەڭگە شاماسىندا بولعان. وتكەندە ۇكىمەتتە جانارماي باعاسىنىڭ قىمباتتايتىنى دا ايتىلىپ قالدى عوي. ول كوتەرىلگەندە جاعداي نە بولماق؟

وڭتۇستىك اۋدانداردا ەگىن شىعىمىنىڭ ناشارلىعىنا بايلانىستى دەيدى بىرەۋلەر. ەسەسىنە بيىل باتىس پەن سولتۇستىكتە ەگىن بىتىك شىققان. بىراق باعانىڭ قىمباتتاعانىنان شارۋا قوجالىقتارىنىڭ اۋزى اققا كەنەلگەنى شامالى. ورتاداعى دەلدالداردىڭ قالتاسى عانا قامپايىپ جاتىر.

توقاەۆ الەۋمەتتىك ناننىڭ قىمباتتاۋىنا قاتىستى ۇكىمەت پەن اكىمدەرگە شارالار قابىلداپ، سۋبسيديانى قاراستىرۋدى تاپسىردىم دەپتى تۋيتتەردە. قيت ەتسە سۋبسيديالاتۋ جاقسى نىشان ەمەس. نارىقتى رەتكە كەلتىرەتىن زاڭ، زاڭ اياسىندا قىزمەت ەتەتىن بيلىك كەرەك.
يت ءيتتى، يت قۇيرىعىن جۇمسايتىن جاعداي بولماسا دەيمىز...

ءتۇيىن. قازىر ەلىمىزدەگى ەڭ كۇردەلى ماسەلە - الەۋمەتتىك جاعداي. ەگەر قازىر قىمباتشىلىق پەن جالاقىنىڭ ازدىعى ءوز شەشىمىن تاپپاسا، بۇل جالپىحالىقتىق نارازىلىققا ۇلاسىپ كەتۋى مۇمكىن. سەبەبى، ايلىعى شايلىعىنا جەتپەي جۇرگەن حالىققا كۇندەلىكتى تۇتىناتىن تاۋارلاردىڭ قىمباتتاۋى ۇلكەن سوققى.

ال، بيلىكتىڭ رەسمي ەسەبىندە ايتىلعان ادەمى ساندارعا قازىرگى قوعام سەنە مە؟

نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz